ਅਰਨਸਟ ਰਦਰਫ਼ੋਰਡ
ਅਰਨਸਟ ਰਦਰਫ਼ੋਰਡ, ਨੈੱਲਸਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬੈਰਨ ਰਦਰਫ਼ੋਰਡ,[1] (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Ernest Rutherford; 30 ਅਗਸਤ 1871 - 19 ਅਕਤੂਬਰ 1937) ਇੱਕ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦਾ ਜੰਮਪਲ ਬਰਤਾਨਵੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ ਜਿਹਨੂੰ ਪਰਮਾਣੂ ਭੌਤਿਕੀ ਦਾ ਪਿਤਾ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2] ਇਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਬ੍ਰਿਟੈਨੀਕਾ ਇਹਨੂੰ ਮਾਈਕਲ ਫ਼ੈਰਾਡੇਅ (1791-1867) ਦੇ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਪ੍ਰਯੋਗੀ ਮੰਨਦੀ ਹੈ।[2] ਰਦਰਫੋਰਡ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓਐਕਟਿਵ ਅੱਧ-ਜੀਵਨ ਦੀ ਧਾਰਨਾ, ਰੇਡੀਓਐਕਟਿਵ ਤੱਤ ਰੇਡੋਨ, ਅਤੇ ਅਲਫ਼ਾ ਅਤੇ ਬੀਟਾ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਨਾਮਕਰਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਥਾਮਸ ਰੌਇਡਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਰਦਰਫੋਰਡ ਨੂੰ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਲਫ਼ਾ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਹੀਲੀਅਮ ਨਿਊਕਲੀਅਸ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ।[3][4] 1911 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਦਾ ਚਾਰਜ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਨਿਊਕਲੀਅਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[5] ਉਹ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ 'ਤੇ ਹੰਸ ਗੀਗਰ ਅਤੇ ਅਰਨੈਸਟ ਮਾਰਸਡੇਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੋਨੇ ਦੇ ਫੁਆਇਲ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦੌਰਾਨ ਰਦਰਫੋਰਡ ਸਕੈਟਰਿੰਗ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਦੁਆਰਾ ਪਹੁੰਚੇ। 1912 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਨੀਲਜ਼ ਬੋਹਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਰਮਾਣੂ ਦੇ ਬੋਹਰ-ਰਦਰਫੋਰਡ ਮਾਡਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੋਈ। 1917 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲੀ ਨਕਲੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਪਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਨਿਊਕਲੀਅਸ 'ਤੇ ਅਲਫ਼ਾ ਕਣਾਂ ਨਾਲ ਬੰਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[6][7] ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਉਪ-ਪਰਮਾਣੂ ਕਣ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ "ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਰਮਾਣੂ" ਕਿਹਾ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ (ਵਧੇਰੇ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ) ਪ੍ਰੋਟੋਨ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੂੰ ਹੈਨਰੀ ਮੋਸਲੇ ਦੇ ਨਾਲ ਪਰਮਾਣੂ ਨੰਬਰਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੀਆਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਅਲਟਰਾਸਾਊਂਡ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਰਦਰਫੋਰਡ 1919 ਵਿੱਚ ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕੈਵੇਂਡਿਸ਼ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ, 1932 ਵਿੱਚ ਜੇਮਜ਼ ਚੈਡਵਿਕ ਦੁਆਰਾ ਨਿਊਟ੍ਰੋਨ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸੇ ਸਾਲ, ਨਿਊਕਲੀਅਸ ਨੂੰ ਵੰਡਣ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਪ੍ਰਯੋਗ ਜੌਨ ਕਾਕਕ੍ਰਾਫਟ ਅਤੇ ਅਰਨੈਸਟ ਵਾਲਟਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਹੇਠ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੱਕੀਆਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਰਦਰਫੋਰਡ ਨੂੰ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੇ ਇੱਕ ਬੈਰਨ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1937 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰਲਸ ਡਾਰਵਿਨ ਅਤੇ ਆਈਜ਼ੈਕ ਨਿਊਟਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵੈਸਟਮਿੰਸਟਰ ਐਬੇ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ ਰਦਰਫੋਰਡੀਅਮ (104Rf) ਦਾ ਨਾਮ 1997 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਵਾਲੇ
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
