ਈ-ਕਾਮਰਸ

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਕਿਸਮ ਹੈ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ: E-commerce; ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਕਾਮਰਸ) ਵਪਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਜਾਂ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਔਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਜਾਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।^[1] ਈ-ਕਾਮਰਸ ਮੋਬਾਈਲ ਕਾਮਰਸ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਫੰਡ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ, ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ, ਔਨਲਾਈਨ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਡੇਟਾ ਇੰਟਰਚੇਂਜ (EDI), ਵਸਤੂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਆਟੋਮੇਟਿਡ ਡੇਟਾ ਕਲੈਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਈ-ਕਾਮਰਸ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਉਦਯੋਗ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖੇਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਉਦਯੋਗ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਤਰੱਕੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਕਾਮਰਸ ਲਈ ਛੋਟਾ ਰੂਪ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਜਾਂ ਹੋਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਡੇਟਾ ਦਾ ਤਬਾਦਲਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ "ਔਨਲਾਈਨ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨਾ" ਹੈ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ, ਐਮਾਜ਼ਾਨ, ਪੇਟੀਐਮ, ਇੰਡੀਆਮਾਰਟ, ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵਪਾਰ ਐਕਟ (1984), ਜੋ ਕਿ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵੱਲੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਚੋਣ ਰਾਹੀਂ ਪਾਸ ਹੋਈ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਪਰਾਈਵੇਸੀ ਅਧਿਕਾਰ ਐਕਟ (2020), ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਪਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਉੱਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵਪਾਰ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਫੈਡਰਲ ਟਰੇਡ ਕਮਿਸ਼ਨ (FTC) ਵੱਲੋਂ ਵਿਆਪਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਈਮੇਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਆਨਲਾਈਨ ਵਿਗਿਆਪਨ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਪਰਦੇਦਾਰੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।

CAN-SPAM ਐਕਟ (2003) ਈਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਡਾਇਰੈਕਟ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਲਈ ਕੌਮੀ ਮਿਆਰ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫੈਡਰਲ ਟਰੇਡ ਕਮਿਸ਼ਨ ਐਕਟ ਹਰੇਕ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਿਗਿਆਪਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਵਿਗਿਆਪਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਗਿਆਪਨ ਸਚੇ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਭਰਮਿਤ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

FTC ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ 'Section 5' ਦੇ ਤਹਿਤ, ਜੋ ਕਿ ਅਨੁਚਿਤ ਜਾਂ ਭਰਮਿਤ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪਰਾਈਵੇਸੀ ਨੀਤੀਆਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਵਾਅਦਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਵਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵਪਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਪਰਾਈਵੇਸੀ ਨੀਤੀ FTC ਵੱਲੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

Ryan Haight Online Pharmacy Consumer Protection Act (2008) ਨੇ Controlled Substances Act ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕਰਕੇ ਆਨਲਾਈਨ ਫਾਰਮਾਸੀਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ।

ਸਾਇਬਰਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਟਕਰਾਅ (conflict of laws) ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਇਕਸਰਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਰੁਕਾਵਟ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਲਈ, ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ UNCITRAL Model Law on Electronic Commerce (1996) ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ, ਤਾਂ ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਨਿਯਮ ਇਕਸਾਰ ਬਣ ਸਕਣ।

1. ਮੋਬਾਈਲ ਈ-ਕਾਮਰਸ (Mobile E-Commerce) ਦੀ ਵਾਧੂ ਵਰਤੋਂ: ਹੁਣ ਵਧੇਰੇ ਖਰੀਦਦਾਰ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਅਤੇ ਟੈਬਲੈਟ ਰਾਹੀਂ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੋਬਾਈਲ-ਅਨੁਕੂਲ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।

2. ਸੋਸ਼ਲ ਕਾਮਰਸ (Social Commerce)- ਫੇਸਬੁੱਕ, ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ, ਟਿਕਟੌਕ ਵਰਗੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੁਝਾਨ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਨਫਲੂਐਂਸਰ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।

3. ਪਰਸਨਲਾਈਜੇਸ਼ਨ ਅਤੇ AI - ਕ੍ਰਿਤ੍ਰਿਮ ਬੁੱਧੀ (AI) ਰਾਹੀਂ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤਜਰਬੇ ਨੂੰ ਨਿੱਖਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ—ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ, ਚੈਟਬੋਟ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਗਾਹਕ ਸੇਵਾ।

4. ਬਹੁ-ਚੈਨਲ ਵਿਕਰੀ (Omnichannel Retailing) - ਵਿਕਰੇਤਾ ਹੁਣ ਭੌਤਿਕ ਸਟੋਰ, ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ, ਐਪਾਂ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕਸਾਥ ਵਿਕਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਾਹਕ ਨੂੰ ਹਰ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਤਜਰਬਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

5. ਬੇਕਾਬੂ ਲਾਜਿਸਟਿਕਸ ਅਤੇ ਡਿਲੀਵਰੀ ਵਿਚ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਅਮੈਜ਼ਾਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੰਪਨੀਆਂ 1 ਦਿਨ ਜਾਂ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਿਲੀਵਰੀ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਡਰੋਨ ਅਤੇ ਰੋਬੋਟ ਡਿਲੀਵਰੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।

6. ਬਾਰਡਰਲੇੱਸ ਈ-ਕਾਮਰਸ (Cross-Border E-Commerce) - ਲੋਕ ਹੁਣ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਉਤਪਾਦ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ, ਕਸਟਮਜ਼, ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾ ਬਦਲਾਅ ਲਈ ਨਵੇਂ ਹੱਲ ਲੱਭੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

7. ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਇਥਿਕਲ ਖਰੀਦਦਾਰੀ (Sustainable & Ethical Shopping) - ਗਾਹਕ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਹਨਾਂ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਵੱਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ, ਵਾਤਾਵਰਨ-ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਉਤਪਾਦ ਪੇਸ਼ ਕਰ

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਗਾਹਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਵਿਕਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਅਤੇ ਅਲੀਬਾਬਾ ਵਰਗੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਗਲੋਬਲ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗਾਹਕਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ।

ਔਨਲਾਈਨ ਸਟੋਰ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ, ਕਿਤੇ ਵੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਲਚਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਈ-ਕਾਮਰਸ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਟਾਂ-ਮੋਰਟਾਰ ਸਟੋਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਫਾਇਦਾ ਹੈ। ਗਲੋਬਲ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ 24/7 ਉਪਲਬਧਤਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਕਾਰੋਬਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੀ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਗਾਹਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਹਾਇਤਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘੱਟ ਛੱਡੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਭੌਤਿਕ ਸਟੋਰਫਰੰਟਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਕੇ, ਓਵਰਹੈੱਡ ਘਟਾ ਕੇ, ਅਤੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਬਣਾ ਕੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਲਾਗਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਮੰਗ ਦਾ ਸਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਸਟੋਰੇਜ ਲਾਗਤਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਹੋਣ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਓਵਰਸਟਾਕਿੰਗ ਤੋਂ ਬਚੋ।ਸਪੇਸ ਵਰਤੋਂ,ਆਰਡਰ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਪੈਕਿੰਗ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਖੁਦ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਡ੍ਰੌਪ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਜਾਂ ਤੀਜੀ-ਧਿਰ ਪੂਰਤੀ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਰਗੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰੋ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਗਾਹਕਾਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ 'ਤੇ ਕੀਮਤੀ ਡੇਟਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ, ਉਤਪਾਦ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਗਾਹਕ ਸੇਵਾ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦ ਜੋੜ ਕੇ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਕੇਲ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਕੇਲੇਬਲ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪੀਕ ਸੀਜ਼ਨਾਂ, ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨਲ ਇਵੈਂਟਾਂ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਵਾਧੇ ਦੌਰਾਨ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਕੇਲੇਬਿਲਟੀ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਅਤੇ ਸਿਸਟਮ ਉੱਚ ਲੋਡ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵੀ ਜਵਾਬਦੇਹ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਰਹਿਣ, ਹੌਲੀ ਲੋਡ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਕਰੈਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦੇ ਹੋਏ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਈ -ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਕੇਲੇਬਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਦੀਆਂ ਮਾਰਕਿਟ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਈ -ਕਾਮਰਸ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਖਪਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਧਾ ਆਨਲਾਈਨ ਵਪਾਰ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੁਆਰਾ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ; ਜੋ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਅਤੇ ਵੇਚਣ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ , ਮਾਲੀਆ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਈ - ਕਾਮਰਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ , ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਵਿਅਕਤੀਗਤਕਰਨ ਈ - ਕਾਮਰਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਪਹਿਲੂ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀਗਤਕਰਨ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਦੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ , ਲੋੜਾਂ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਖ਼ਰੀਦਦਾਰੀ ਅਨੁਭਵ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ , ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਸਮੱਗਰੀ , ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਉਪਭੋਗਤਾ - ਅਨੁਕੂਲ ਇੰਟਰਫੇ਼ਸ ਸਮੇਤ ਹਰੇਕ ਗ੍ਰਾਹਕ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਅਤੇ ਢੁਕਵਾਂ ਅਨੁਭਵ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਡਾਟਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ । ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ , ਕਾਰੋਬਾਰ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਦੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ , ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਅਤੇ ਮਾਲੀਏ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਯੋਗਦਾਨ ਈ- ਕਾਮਰਸ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋਂ ਆਨਲਾਈਨ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਈ ਕਾਮਰਸ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਈ ਕਾਮਰਸ ਦੇ ਵੱਧਣ ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਵੱਧਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨਾਲ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯੋਗਦਾਨ ਆਨਲਾਈਨ ਵੇਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਕੁੱਲ ਮੁੱਲ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਈ ਕਾਮਰਸ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ , ਰੋਜ਼ਗਾਰ , ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਸਮੇਤ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ ਕਾਮਰਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰਾਹਕ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ , ਵਿਕਰੀ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਈ ਕਾਮਰਸ ਰਾਹੀਂ , ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਧੇਰੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੀ ਆਨਲਾਈਨ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਵਿਘਨ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਮਾਲੀਆ ਵੱਧਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਈ ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਕੀਮਤੀ ਸੂਝ ਪ ਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ, ਉਤਪਾਦ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮਾਰਕਿਟ ਵਿੱਚ ਮਾਲੀਆ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਸਹੂਲਤ ਈ ਕਾਮਰਸ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮਹਤੱਤਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਸਹਿਜ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਰਹਿਤ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਈ ਕਾਮਰਸ ਦੇ ਨਾਲ , ਗ੍ਰਾਹਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਟੋਰਾਂ 'ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਬਚਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਮਾਂ - ਸਾਰਣੀ 'ਤੇ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਈ ਕਾਮਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਕਸਰ ਸੁਵਿਧਾ ਦੇ ਕਾਰਕ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਆਸਾਨ ਰਿਨਰਨ, ਲਚਕਦਾਰ ਭੁਗਤਾਨ ਵਿਕਲਪ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇੱਕ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ, ਈ ਕਾਮਰਸ ਕਾਰੋਬਾਰ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਦੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ , ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਮਾਰਕੀਟਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਆਨਲਾਈਨ ਮਾਰਕੀਟ ਦੀ 2015 ਤੋਂ 2020 ਤੱਕ 56% ਦੀ ਵਾਧੂ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। 2017 ਵਿੱਚ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਰੀਟੇਲ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵਿਕਰੀ 2.3 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ 2021 ਤੱਕ 4.891 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਮਾਰਕੀਟਾਂ ਵਲੋਂ ਕੇਵਲ 2% ਵਾਧਾ ਹੀ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਇਟਾਂ ਅਤੇ ਮੋਰਤਰ ਰੀਟੇਲਰ ਆਨਲਾਈਨ ਰੀਟੇਲਰਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਈ ਵੱਡੇ ਰੀਟੇਲਰ ਆਪਣੇ ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਸਟੋਰਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਦੋਹਾਂ ਪੱਖਾਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਭੂਗੋਲਿਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਆਨਲਾਈਨ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਮਾਰਕੀਟਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਰੀਟੇਲਰਾਂ ਕੋਲ ਸ਼ੈਲਫ ਸਪੇਸ ਦੀ ਸੀਮਿਤਤਾ ਕਾਰਨ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਰੇਂਜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਰੀਟੇਲਰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੋਈ ਭੰਡਾਰ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਅਤੇ ਗਾਹਕ ਦੇ ਆਰਡਰ ਸਿੱਧੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਨੂੰ ਭੇਜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕੀਮਤ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਰੀਟੇਲਰ ਆਪਣੀ ਕੀਮਤ ਸਟੋਰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਤੇ ਭੰਡਾਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲਾਗਤ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਰੀਟੇਲਰ ਡਿਲਿਵਰੀ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਮਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।

ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਲਈ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਰਾਹੀਂ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋ ਤਰੀਕੇ ਹਨ: ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਜਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਸਟੋਰ ਵੀ ਹੋਣਾ। ਆਨਲਾਈਨ ਮਾਰਕੀਟਰ ਘੱਟ ਕੀਮਤਾਂ, ਵਧੇਰੇ ਉਤਪਾਦ ਚੋਣ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗਾਹਕ ਆਨਲਾਈਨ ਮਾਰਕੀਟਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜੇ ਉਤਪਾਦ ਜਲਦੀ ਅਤੇ ਘੱਟ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਡਿਲਿਵਰ ਹੋ ਸਕਣ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਨਲਾਈਨ ਰੀਟੇਲਰ ਉਹ ਭੌਤਿਕ ਤਜਰਬਾ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੇ ਜੋ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਰੀਟੇਲਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਤਜਰਬੇ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਅੰਦੇਖਾ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਉਤਪਾਦ ਜਾਂ ਵਿਕਰੇਤਾ ਬਾਰੇ ਅਣਸ਼ਚਿੱਤਤਾ ਵਿਚ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਨਲਾਈਨ ਮਾਰਕੀਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਰ ਇੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਆਨਲਾਈਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੈ। ਕਈ ਗਾਹਕ ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਰੀਟੇਲਰਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਲਾਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਕਸਿਤ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੋਹਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਈ-ਕਾਮਰਸ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਵਪਾਰ ਦੀਆਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਪਹੁੰਚ, ਵਰਤੋਂ, ਤਬਦੀਲੀ ਜਾਂ ਨਸ਼ਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਖਤਰੇ ਹਨ: ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕੋਡ, ਨਾ ਚਾਹੀਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਐਡਵੇਅਰ, ਸਪਾਈਵੇਅਰ), ਫਿਸ਼ਿੰਗ, ਹੈਕਿੰਗ, ਅਤੇ ਸਾਈਬਰ ਵੈਂਡਲਿਜ਼ਮ। ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਖ਼ਤਰੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਔਜ਼ਾਰ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਫਾਇਰਵਾਲ, ਇੰਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਸੌਫਟਵੇਅਰ, ਡਿਜੀਟਲ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ।[ਹਵਾਲਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ]

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਗਾਰ 'ਤੇ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਹੈ:

• ਨਵੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ:ਈ-ਕਾਮਰਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ IT, ਡਿਜੀਟਲ ਮਾਰਕੇਟਿੰਗ, ਡਾਟਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਗੋਦਾਮਬੰਦੀ ਅਤੇ ਡਿਲੀਵਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
• ਪ੍ਰੰਪਰਾਗਤ ਰੀਟੇਲ ਨੌਕਰੀਆਂ 'ਚ ਘਾਟ: ਆਨਲਾਈਨ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਕਾਰਨ ਭੌਤਿਕ ਦੁਕਾਨਾਂ 'ਚ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਘੱਟ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਰੀਟੇਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਖਤਰੇ 'ਚ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
• ਗਿਗ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਵਾਧਾ: ਐਮਾਜ਼ਾਨ, ਫਲਿਪਕਾਰਟ, ਸਵੀਗੀ, ਜੋਮੈਟੋ ਵਰਗੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੇ ਕਾਨਟ੍ਰੈਕਟ ਅਤੇ ਫ੍ਰੀਲਾਂਸਰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਓ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਡਿਲੀਵਰੀ ਅਤੇ ਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ।
• ਨਵੀਆਂ ਹੁਨਰਾਂ ਦੀ ਮੰਗ: ਈ-ਕਾਮਰਸ ਨੇ ਡਿਜੀਟਲ ਲਿਟਰੇਸੀ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, SEO, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਗਾਹਕ ਸੇਵਾ ਵਰਗੇ ਹੁਨਰਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧੀ ਹੈ।
• ਰੀਮੋਟ ਕੰਮ ਦੇ ਮੌਕੇ: ਬਿਨਾਂ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਸਟਮਰ ਸਪੋਰਟ, ਕਨਟੈਂਟ ਰਾਈਟਿੰਗ ਅਤੇ ਵਰਚੁਅਲ ਅਸਿਸਟੈਂਟ।
• ਆਟੋਮੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ: ਆਟੋਮੇਟਿਕ ਸਿਸਟਮ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੈਟਬੌਟ ਜਾਂ ਰੋਬੋਟ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਕੁਝ ਦੋਹਰਾਏ ਜਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵਪਾਰ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ 'ਤੇ ਮਿਲਿਆ-ਜੁਲਿਆ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਪਾਸੇ, ਆਨਲਾਈਨ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਰਵਾਇਤੀ ਰੀਟੇਲ ਸਟੋਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਭੌਤਿਕ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀ ਬਣਤ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਘਿਰਾਓ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਵਰਗੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਖਪਤ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਆਨਲਾਈਨ ਆਰਡਰਾਂ ਦੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਲਈ ਵਾਧੂ ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਮਟੀਰੀਅਲ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਲਾਸਟਿਕ, ਗੱਤਾ ਆਦਿ) ਅਤੇ ਵਾਧੂ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਕੂੜੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਡਿਲੀਵਰੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰੀ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਆਰਡਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਾਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਾਰਬਨ ਐਮੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹੁਣ ਗ੍ਰੀਨ ਡਿਲੀਵਰੀ ਜਾਂ ਰੀਸਾਇਕਲ ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਵਰਗੀਆਂ ਟਿਕਾਊ ਨੀਤੀਆਂ ਅਪਣਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਵਾਤਾਵਰਣ 'ਤੇ ਇਸਦਾ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਅਸਰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ।

ਸਾਰ ਵਿੱਚ, ਜਦਕਿ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕੁਝ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਲਾਭ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਅਤੇ ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਖਪਤ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧੇ ਨੇ ਪੰਪਰਾਗਤ ਰੀਟੇਲ ਉੱਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਲੋਕ ਆਨਲਾਈਨ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਵਲ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ, ਭੌਤਿਕ ਦੁਕਾਨਾਂ 'ਚ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਘੱਟ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਕਈ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਰੀਟੇਲ ਵਪਾਰੀ ਆਪਣੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਬੰਦ ਕਰਨ 'ਤੇ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਘਾਟਾ ਝੱਲ ਰਹੇ ਹਨ।

ਪੰਪਰਾਗਤ ਰੀਟੇਲ ਨੂੰ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨੇ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਆਰਡਰ ਲੈਣਾ, ਘਰ-ਬੈਠੇ ਡਿਲੀਵਰੀ ਦੇਣਾ ਜਾਂ ਕਸਟਮਰ ਤਜਰਬੇ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣਾ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕਾਰਨ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਪੰਪਰਾਗਤ ਰੀਟੇਲਰਾਂ ਨੂੰ ਕੀਮਤਾਂ ਘਟਾਉਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵੀ ਘਟਦੇ ਹਨ।

ਫਿਰ ਵੀ, ਕਈ ਵੱਡੇ ਰੀਟੇਲ ਬ੍ਰਾਂਡ ਦੋਹਾਂ ਮਾਡਲਾਂ (ਆਫਲਾਈਨ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ) ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ "ਓਮਨੀ-ਚੈਨਲ" ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਈ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਚੋਣ ਅਤੇ ਤਜਰਬਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਈ-ਕਾਮਰਸ ਨੇ ਪੰਪਰਾਗਤ ਰੀਟੇਲ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਨਵੇਂ ਮੌਕੇ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜੇ ਰੀਟੇਲਰ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਕਦਮ ਮਿਲਾ ਕੇ ਚਲਣ।

• ਸੁਵਿਧਾ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ: ਈ-ਕਾਮਰਸ ਨੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਬੈਠੇ 24x7 ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਉਤਪਾਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਮੰਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
• ਵੱਡੀ ਚੋਣ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇਦਾਰ ਕੀਮਤਾਂ: ਆਨਲਾਈਨ ਮਾਰਕੀਟਾਂ ਵੱਡੀ ਉਤਪਾਦ ਰੇਂਜ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਕੇ ਗਾਹਕ ਵਧੀਆ ਸੌਦੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
• ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਰੇਟਿੰਗਾਂ: ਗਾਹਕ ਹੋਰ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਾਏਆਂ ਅਤੇ ਰੇਟਿੰਗਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
• ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਚਿੰਤਾ: ਆਨਲਾਈਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਜਾਲਸਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਡਾਟਾ ਚੋਰੀ ਵਾਂਗ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਹਾਲੇ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਹਨ।
• ਭੌਤਿਕ ਤਜਰਬੇ ਦੀ ਘਾਟ: ਗਾਹਕ ਉਤਪਾਦ ਨੂੰ ਹਥੀਂ ਫੜ ਕੇ ਜਾਂ ਦੇਖ ਕੇ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਬਾਰੇ ਅਣਸ਼ਚਿੱਤਤਾ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
• ਟਾਈਮ ਬਚਤ: ਆਨਲਾਈਨ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਨਾਲ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਾਹਕਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਚਦਾ ਹੈ
• ਕਸਟਮਰ ਸੇਵਾ:ਆਨਲਾਈਨ ਰੀਟੇਲਰਾਂ ਵਲੋਂ 24 ਘੰਟੇ ਗਾਹਕ ਸੇਵਾ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਛੇਤੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਮਕਾਲੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਦੋ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵੇਚੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੈ (ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਔਨਲਾਈਨ ਖਪਤ ਲਈ "ਡਿਜੀਟਲ" ਸਮੱਗਰੀ ਆਰਡਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਰਵਾਇਤੀ ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਆਰਡਰ ਦੇਣ ਤੱਕ, ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵਪਾਰ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ "ਮੈਟਾ" ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ)। ਦੂਜੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਭਾਗੀਦਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ (B2B, B2C, C2B ਅਤੇ C2C) 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।

ਸੰਸਥਾਗਤ ਪੱਧਰ 'ਤੇ, ਵੱਡੀਆਂ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਡੇਟਾ ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਡੇਟਾ ਇਕਸਾਰਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵਪਾਰ ਲਈ ਦਬਾਅ ਵਾਲੇ ਮੁੱਦੇ ਹਨ।ਰਵਾਇਤੀ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, m-ਕਾਮਰਸ (ਮੋਬਾਈਲ ਕਾਮਰਸ) ਸ਼ਬਦ ਵੀ (2013 ਦੇ ਆਸਪਾਸ) ਟੀ-ਕਾਮਰਸ ਲਈ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਦਸੰਬਰ 2017 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉਪਭੋਗਤਾ ਅਧਾਰ ਲਗਭਗ 460 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਪਭੋਗਤਾ ਅਧਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਜਾਂ ਫਰਾਂਸ ਵਰਗੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਘੱਟ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਲਗਭਗ ਛੇ ਮਿਲੀਅਨ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਕਰਤਾ ਜੋੜ ਰਹੀ ਹੈ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਨਕਦੀ 'ਤੇ ਡਿਲੀਵਰੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦੀਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਵਿਧੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਈ-ਪ੍ਰਚੂਨ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ 75% ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਚੂਨ ਬਾਜ਼ਾਰ 2016 ਵਿੱਚ 2.5% ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2020 ਵਿੱਚ 5% ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

• ਲੌਜਿਸਟਿਕਸ

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵਿੱਚ ਲੌਜਿਸਟਿਕਸ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਔਨਲਾਈਨ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਰਡਰ ਭਰਨ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸੰਭਵ ਤਰੀਕਾ ਲੱਭਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਛੋਟੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਲੌਜਿਸਟਿਕ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਇੱਕ ਪੂਰਤੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਦੀਆਂ ਲੌਜਿਸਟਿਕ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਲੌਜਿਸਟਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਕੂਲਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੁਸ਼ਲ ਸਟੋਰੇਜ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਸਤੂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਆਰਡਰ ਪਲੇਸਮੈਂਟ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੰਤਿਮ ਡਿਲੀਵਰੀ ਤੱਕ, ਪੂਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਗਾਹਕ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ, ਗਲੋਬਲ ਰਿਟੇਲ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਟ੍ਰੈਫਿਕ 14.3 ਬਿਲੀਅਨ ਵਿਜ਼ਿਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਜੋ 2020 ਦੇ ਲੌਕਡਾਊਨ ਦੌਰਾਨ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸੰਕਟ ਦੌਰਾਨ ਔਨਲਾਈਨ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ 25% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਕਰਿਆਨੇ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਵਿੱਚ 100% ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤੇ ਗਏ 29% ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੁਬਾਰਾ ਕਦੇ ਵੀ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਜਾਣਗੇ; ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ, 43% ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੌਕਡਾਊਨ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿਕਰੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਦਾ ਈ-ਕਾਮਰਸ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਿਕਰੀ 2023 ਤੱਕ $6.5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

• B2B ਈ-ਕਾਮਰਸ (ਕਾਰੋਬਾਰ-ਤੋਂ-ਕਾਰੋਬਾਰ)

• B2C ਈ-ਕਾਮਰਸ (ਕਾਰੋਬਾਰ-ਤੋਂ-ਖਪਤਕਾਰ)
• ਗੱਲਬਾਤ ਵਪਾਰ: ਚੈਟ ਰਾਹੀਂ ਈ-ਕਾਮਰਸ
• ਡਿਜੀਟਲ ਵਾਲਿਟ
• ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਅਤੇ ਲੌਜਿਸਟਿਕਸ ਵਿੱਚ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਆਟੋਮੇਸ਼ਨ
• ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਟਿਕਟਾਂ
• ਐਂਟਰਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਸਮੱਗਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ
• ਸਮੂਹ ਖਰੀਦਦਾਰੀ
• ਤੁਰੰਤ ਮੈਸੇਜਿੰਗ
• ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੁਰੱਖਿਆ
• ਔਨਲਾਈਨ ਨਿਲਾਮੀ
• ਔਨਲਾਈਨ ਬੈਂਕਿੰਗ
• ਔਨਲਾਈਨ ਆਫਿਸ ਸੂਟ
• ਰੈਕਿੰਗ
• ਔਨਲਾਈਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ
• ਪ੍ਰੀਟੇਲ
• ਮੰਗ 'ਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟ
• ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਕਾਰਟ ਸਾਫਟਵੇਅਰ
• ਸੋਸ਼ਲ ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ
• ਟੈਲੀਕਾਨਫਰੰਸ
• ਯੂਜ਼ਨੈੱਟ ਨਿਊਜ਼ਗਰੁੱਪ
• ਵਰਚੁਅਲ ਅਸਿਸਟੈਂਟ
• ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆ

ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਾਂਰੇਖਾ

1995: ਐਮੇਜ਼ਾਨ (Amazon) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਜੈਫ਼ ਬੇਜ਼ੋਸ (Jeff Bezos) ਵੱਲੋਂ ਹੋਈ। 1995: ਕੰਪਿਊਟਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰ ਪਿਅਰੇ ਓਮੀਡਿਆਰ (Pierre Omidyar) ਵੱਲੋਂ ਈ-ਬੇ (eBay) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ, ਜਿਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਆਕਸ਼ਨਵੈੱਬ (AuctionWeb) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਔਨਲਾਈਨ ਨੀਲਾਮੀ (online auction) ਸਾਈਟ ਸੀ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ-ਤੋਂ-ਵਿਅਕਤੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਸਹਾਇਕ ਸੀ। 1995: ਪਹਿਲੀਆਂ 24 ਘੰਟੇ ਦੀਆਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ-ਕੇਵਲ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ, ਰੇਡੀਓ HK ਅਤੇ ਨੈਟ ਰੇਡੀਓ (NetRadio), ਚੱਲਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ। 1996: ਐਕਸਕੈਲੀਬਰ BBS (Excalibur BBS) ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਨਾਲ ਰਿਪਲੀਕੇਟ ਕੀਤੀਆਂ "ਸਟੋਰਫਰੰਟਸ" ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਕੁਝ ਸਿਸਓਪਸ (SysOps) ਵੱਲੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ। 1998: ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਟਪਾਲ ਸਟੈਂਪ ਵੈੱਬ ਤੋਂ ਖਰੀਦੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟ ਕਰਨ ਲਈ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। 1999: ਅਲੀਬਾਬਾ ਗਰੁੱਪ (Alibaba Group) ਦੀ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ। ਬਿਜ਼ਨੈੱਸ.ਕੌਮ (Business.com) ਨੂੰ US$7.5 ਮਿਲੀਅਨ ਵਿੱਚ eCompanies ਨੂੰ ਵੇਚਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸਨੂੰ 1997 ਵਿੱਚ US$149,000 ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੀਅਰ-ਟੂ-ਪੀਅਰ ਫਾਇਲ ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਨੈਪਸਟਰ (Napster) ਲਾਂਚ ਹੋਇਆ। ATG Stores ਨੇ ਘਰ ਲਈ ਸਜਾਵਟੀ ਆਈਟਮਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਵੇਚਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ। 1999: ਗਲੋਬਲ ਈ-ਕਾਮਰਸ $150 ਬਿਲੀਅਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। 2000: ਡੌਟ-ਕੌਮ ਬੱਸਟ (dot-com bust) ਹੋਇਆ। 2001: ਈ-ਬੇ (eBay) ਦੇ ਕੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਪਭੋਗਤਾ ਅਧਾਰ ਸੀ। 2001: ਅਲੀਬਾਬਾ.ਕੌਮ (Alibaba.com) ਨੇ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਲਾਭਕਾਰੀਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। 2002: ਈ-ਬੇ (eBay) ਨੇ ਪੇਪਾਲ (PayPal) ਨੂੰ $1.5 ਬਿਲੀਅਨ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦ ਲਿਆ। ਵੇਫੇਅਰ (Wayfair) ਅਤੇ ਨੈਟਸ਼ਾਪਸ (NetShops) ਵਰਗੀਆਂ ਨਿਸ਼ ਅਨਲਾਈਨ ਰਿਟੇਲ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ। 2003: ਐਮੇਜ਼ਾਨ (Amazon) ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਲਾਨਾ ਲਾਭ ਦਰਜ ਕੀਤਾ। 2004: DHgate.com, ਚੀਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਔਨਲਾਈਨ B2B ਲੈਣ-ਦੇਣ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਬਣਿਆ। 2007: ਬਿਜ਼ਨੈੱਸ.ਕੌਮ (Business.com) ਨੂੰ R.H. ਡੋਨੈਲੀ (R.H. Donnelley) ਵੱਲੋਂ $345 ਮਿਲੀਅਨ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ। 2014: ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵਿਕਰੀ $294 ਬਿਲੀਅਨ ਤਕ ਪਹੁੰਚੀ, ਜੋ ਕਿ 2013 ਤੋਂ 12% ਵੱਧ ਸੀ। ਅਲੀਬਾਬਾ ਗਰੁੱਪ ਨੇ $25 ਬਿਲੀਅਨ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਆਈਪੀਓ (IPO) ਕੀਤੀ। 2015: ਐਮੇਜ਼ਾਨ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੀ ਵਾਧੂ ਦੀ ਅਧਿਕ ਅੰਸ਼ਦਾਰੀ ਰੱਖੀ, ਲਗਭਗ 500 ਮਿਲੀਅਨ SKU ਵੇਚੇ। 2016: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ (Government of India) ਨੇ ਭੀਮ UPI ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਇੰਟਰਫੇਸ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। 2020 ਵਿੱਚ 2 ਅਰਬ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਹੋਏ। 2017: ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਔਨਲਾਈਨ ਰਿਟੇਲ ਵਿਕਰੀ $2.304 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੀ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ 24.8% ਵਾਧਾ ਸੀ। 2017: ਗਲੋਬਲ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਲੈਣ-ਦੇਣ $29.267 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ $25.516 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ B2B ਤੇ $3.851 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ B2C ਵਿਕਰੀ ਰਿਹਾ।

• ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੇ ਮਾਡਲ

1. ↑ "E-commerce". Cambridge Dictionary.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)