ਕਟਕ
ਕਟਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੜੀਸਾ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦਾ ਇੱਕ ਨਗਰ ਹੈ। ਇਹ ਕਟਕ ਜਿਲੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਟਕ ਉੜੀਸਾ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨਗਰ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਇਤਹਾਸ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਵਲੋਂ ਵੀ ਜਯਾੇਦਾ ਪੁਰਾਨਾ ਹੈ। ਕਰੀਬ ਨੌਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀਆਂ ਤੱਕ ਕਟਕ ਉੜੀਆ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਅੱਜ ਇੱਥੇ ਦੀ ਵਯਾਰਵਯਾਾਇਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੇਸ਼ਰੀ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਥੇ ਬਣੇ ਫੌਜੀ ਸ਼ਿਵਿਰ ਕਟਕ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖਾ ਬੰਦਰਗਾਹ ਪਾਰਾਦੀਪ ਵੀ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਕਿਲੇ, ਮੰਦਿਰ ਅਤੇ ਅਜਾਇਬ-ਘਰ ਪਰਿਆਟਕੋਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੁੱਖ ਸੈਰ ਥਾਂਬਾਰਾਬਤੀ ਕਿਲਾਇਹ ਕਟਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪਰਯਟਨ ਸਥਿਲ ਹੈ। ਮਹਾਨਦੀ ਦੇ ਕੰਡੇ ਬਣਾ ਇਹ ਕਿਲਾ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਵਲੋਂ ਤਰਾਸ਼ੇ ਗਏ ਦਰਵਾਜੀਆਂ ਅਤੇ ਨੌਂ ਮੰਜਿਲਾ ਮਹਲ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਸਾਰੀ ਗੰਗ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਨੇ 14ਵੀਆਂ ਸ਼ਤਾਬਦਿੱ ਤੀ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਲੜਾਈ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਦੀ ਦੇ ਦੋਨਾਂ ਕਿਨਾਰੀਆਂ ਉੱਤੇ ਬਣੇ ਕਿਲੇ ਇਸ ਕਿਲੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਿਲੇ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਅੰਤੱਰਾਸ਼ਟੈਰੀਏ ਸਟੇਾਡਿਅਮ ਹੈ। ਪੰਜ ਏਕਡ਼ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਇਸ ਸਟੇਸਡਿਅਮ ਵਿੱਚ 30000 ਵਲੋਂ ਵੀ ਜਯਾੋਦਾ ਲੋਕ ਬੈਠ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਖੇਲ ਮੁਕਾਬਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਂਸਕ੍ਰਿ ਤੀਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਜੁਦਾਈ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰਮਹੰਸਨਾਥ ਮੰਦਿਰਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਕਟਕ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਹਿਸਵ ਸਦਲੋਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਛਿਦਰ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਸਵਂਇਂ ਪਾਣੀ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਾਲ ਛਿਦਰ ਇਸ ਮੰਦਿਰ ਦੀ ਮੁਖਯ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਅਨੰਤ ਗਰਵ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਦਮ - ਈ - ਰਸੂਲਇੱਥੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਖ ਮਸਜਦ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਸਾਰੀ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਆਸਸੀਇ ਨੂੰ ਧਯਾਤਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਕੇ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੋਨਾਂ ਹੀ ਇਸ ਸਥਾਰਨ ਦਾ ਇੱਜ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੁਖਯਨ ਪਰਿਸਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤਿੰਨ ਖੂਬਸੂਰਤ ਮਸਜਿਦਾਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁੰਬਦ ਅਤੇ ਕਮਰੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਕਰਸ਼ਕ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਨਵਾਬਤ ਖਾਨਾ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਕਮਰਾ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਸਾਰੀ 18ਵੀਆਂ ਸ਼ਤਾਬਦਿੱ ਤੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਗੁਬਦ ਦੇ ਉੱਤੇ ਪੈਗੰਬਰ ਮੋਹੰਮਦ ਦੇ ਪਦ ਚਿਹਨ ਇੱਕ ਗੋਲ ਪਤਥਰਰ ਉੱਤੇ ਅੰਕਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਨਦੀ ਕੰਡੇ ਦੀਵਾਰ11ਵੀਆਂ ਸ਼ਤਾਬਦਿੱ ਤੀ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਮਰਾਕਤ ਕੇਸ਼ਰੀ ਨੇ ਨਦੀ ਉੱਤੇ ਪਤਥਾਰ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਬਣਵਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੀਵਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਬਾੜੋਂ ਦੇ ਕਹਰ ਵਲੋਂ ਬਚਾ ਰਹਿ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਵਜ੍ਹਾ ਵਲੋਂ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਤਤਕਾ ਲੀਨ ਇੰਜੀਨਿਅਰਿੰਗ ਦਾ ਚੰਗੇਰੇ ਨਮੂਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਖਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤਕਨੀਕ ਕਿੰਨੀ ਉਂਨਨ ਹੀਂਤ ਸੀ। ਸਲੀਪੁਰ ਬ੍ਰਾਂਚ ਅਜਾਇਬ-ਘਰਬ੍ਰਾਂਚ ਅਜਾਇਬ-ਘਰ ਦੀ ਸਥਾਾਪਨਾ 1979 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਅਜਾਇਬ-ਘਰ ਵਿੱਚ ਮੂਰਤੀਆਂ, ਸ਼ਸਤ।ਰਾਂ, ਟੈਰਾਕੋਟਾ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਵਾਜਾ ਯੰਤਰ ਅਤੇ ਕਾਗਜ ਅਤੇ ਤਾੜ ਪੱਤਰ ਉੱਤੇ ਲਿਖੀ ਪਾਂਡੁਲਿਪੀਆਂ ਵੀ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਮਾਂ : ਸਵੇਰੇ 10 ਵਜੇ ਵਲੋਂ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਤੱਕ, ਸੋਮਵਾਰ ਅਤੇ ਸਾਰਵਜਨਿਕ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਦਿਨ ਬੰਦ ਆਵਾਗਾਉਣਇੱਥੇ ਦਾ ਨਜਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਹਰ ਦਾ ਬਿਜਲੀ ਪਟਨਾਇਕ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆ (30 ਕਿ ਮੀ) ਹੈ। ਰੇਲ ਰਸਤਾਕਟਕ ਦਿਲਲ ਈ, ਕੋਲਕਤਾ, ਮੁਂਬਈ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਵਲੋਂ ਜੁੜਿਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨਨਤਹੀਂ ਭੱਜਿਆ ਵਲੋਂ ਇੱਥੇ ਲਈ ਨੇਮੀ ਟਰੇਨਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੜਕ ਰਸਤਾਕਟਕ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰਰ, ਕੋਣਾਰਕ, ਨਗਰੀ, ਕੋਲਕਤਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨਾਲ ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਜਰਿਏ ਜੁੜਿਆ ਹੈ। |
Portal di Ensiklopedia Dunia
