ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ

ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ, ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਮੁਦਰਾ ਅਥਾਰਟੀ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਮੁਦਰਾ ਸੰਘ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।^[1] ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕ ਦੇ ਉਲਟ, ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁਦਰਾ ਅਧਾਰ ਵਧਾਉਣ 'ਤੇ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਕੋਲ ਮੈਂਬਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ, ਬੈਂਕਾਂ ਦੀਆਂ ਦੌੜਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਅਤੇ ਮੈਂਬਰ ਬੈਂਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਜਾਂ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਾਲੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸੁਪਰਵਾਈਜ਼ਰੀ ਅਤੇ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਮੈਕਰੋ-ਆਰਥਿਕ ਪੂਰਵ-ਅਨੁਮਾਨ, ਜੋ ਕਿ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਦੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਰਥਿਕ ਗੜਬੜ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।^[2]

ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਰਾਜਨੀਤਕ ਦਖਲ ਤੋਂ ਸੰਸਥਾਗਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਹਨ।^[3]^[4]^[5] ਫਿਰ ਵੀ, ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੀਮਤ ਨਿਯੰਤਰਣ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।^[6]^[7]

ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੇ ਗਵਰਨਰਾਂ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਜਾਂ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਮੈਕਰੋ-ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ (ਮੌਦਰਿਕ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਨੀਤੀ) ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦੇ ਕੁਝ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ, ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਾਰੋਬਾਰ, ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਮੀਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਵਿਵਾਦ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹਨ।^[8]^[9]^[10]^[11]^[12]

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ

ਹਵਾਲੇ

↑ Compare:Uittenbogaard, Roland (2014). Evolution of Central Banking?: De Nederlandsche Bank 1814–1852. Cham (Switzerland): Springer. p. 4. ISBN 9783319106175. Archived from the original on 1 July 2023. Retrieved 3 February 2019. Although it is difficult to define central banking, ... a functional definition is most useful. ... Capie et al. (1994) define a central bank as the government's bank, the monopoly note issuer and lender of last resort.
↑ Lucia, Alessi; Eric, Ghysels; Luca, norante; Richard, Peach; Simon, Potter (2014). "Central Bank Macroeconomic Forecasting During the Global Financial Crisis: The European Central Bank and Federal Reserve Bank of New York Experiences". Journal of Business & Economic Statistics. 32 (4): 483–500. doi:10.1080/07350015.2014.959124. hdl:10419/154121.
↑ David Fielding, "Fiscal and Monetary Policies in Developing Countries" in The New Palgrave Dictionary of Economics (Springer, 2016), p. 405: "The current norm in OECD countries is an institutionally independent central bank ... In recent years some non-OECD countries have introduced ... a degree of central bank independence and accountability."
↑ "Public governance of central banks: an approach from new institutional economics" (PDF). The Bulletin of the Faculty of Commerce. 89 (4). March 2007. Archived (PDF) from the original on 2022-10-09.
↑ Apel, Emmanuel (November 2007). "1". Central Banking Systems Compared: The ECB, The Pre-Euro Bundesbank and the Federal Reserve System. Routledge. p. 14. ISBN 978-0415459228.
↑ "Ownership and independence of FED". Archived from the original on 25 March 2020. Retrieved 29 September 2013.
↑ Deutsche Bundesbank#Governance
↑ Scholvinck, Johan. "Making the Case for the Integration of Social and Economic Policy". UN Division for Social Policy and Development. Archived from the original on 18 November 2007.
↑ Inskeep, Steve (June 24, 2022). "The Fed's latest interest rate hike has some congressional lawmakers worried". NPR. Archived from the original on 11 March 2023. Retrieved March 11, 2023.
↑ "Fed's rate hikes likely to cause a recession, research says". AP NEWS (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2023-02-24. Archived from the original on 14 March 2023. Retrieved 2023-03-11.
↑ Koop, Christel; Scotto di Vettimo, Michele (2022-09-20). "How do the media scrutinise central banking? Evidence from the Bank of England". European Journal of Political Economy (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 77: 102296. doi:10.1016/j.ejpoleco.2022.102296. ISSN 0176-2680. S2CID 252426183. Archived from the original on 10 March 2023. Retrieved 14 March 2023.
↑ ਫਰਮਾ:Unbulleted list citebundle

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ

Acocella, N., Di Bartolomeo, G., and Hughes Hallett, A. [2012], "Central banks and economic policy after the crisis: what have we learned?", ch. 5 in: Baker, H. K. and Riddick, L. A. (eds.), Survey of International Finance, Oxford University Press.