ਜੇ ਐੱਸ ਗਰੇਵਾਲ

ਜੇ ਐੱਸ ਗਰੇਵਾਲ
ਜਨਮ	1927 ਚਕ ਜੇਬੀ 46, ਲਾਇਲਪੁਰ, Punjab, British India
ਮੌਤ	1 ਅਗਸਤ 2022 (ਉਮਰ 95) ਚੰੜੀਗੜ੍ਹ, ਭਾਰਤ
ਪੇਸ਼ਾ	ਲੇਖਕ, ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ, ਵਿਦਵਾਨ
ਪੁਰਸਕਾਰ	ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ (2005)
Discipline	ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ
ਸੰਸਥਾ	ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਟੱਡੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਪੰਜਾਬ ਸਟੱਡੀ

ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ (1927 – 11 ਅਗਸਤ 2022) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ, ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ, ਵਿਦਵਾਨ, ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (GNDU) ਦਾ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਸੀ। ^[1] ਲੰਡਨ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਅਤੇ ਡੀ.ਲਿਟ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਉਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ^[2] ਉਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਡੀਨ ਸੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਫੈਕਲਟੀ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। 1984 ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਟੱਡੀ, ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ^[2]

ਗਰੇਵਾਲ ਟੋਨੀ ਬਲੇਅਰ ਫੇਥ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ^[1] ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਪੰਜਾਬ ਸਟੱਡੀਜ਼, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸੀ। ^[3] ਉਸਨੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ^[4] ਉੱਤੇ ਕਈ ਲੇਖ ^[3] ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਦਾ ਵੱਡਾ ਵਿਦਵਾਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ^[2] ਸਿੱਖ ਪਰੰਪਰਾ ਦੀਆਂ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰਦਿਆਂ, ^[5] ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖ, ^[6] ਸਿੱਖ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਵਸਥਾ, ^[7] ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ, ^[8] ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ: ਰਾਜਨੀਤੀ, ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜ।, ^[9] ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦਾ ਗਠਨ, ^[10] ਸਿੱਖ: ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ, ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਅਤੇ ਪਛਾਣ, ^[11] ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ^[12] ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਲਿਖਤਾਂ (1784-2011) ^[13] ਉਸਦੇ ਕੁਝ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਨੂੰ ਅਕਾਦਮਿਕ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ^[14] 2005 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ, ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦੇ ਚੌਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ^[15]