ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ
ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਚੌਧਰੀ, ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਚੌਧਰੀ (30 ਮਾਰਚ 1908 – 9 ਮਾਰਚ 1994),[1] ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਜੋ 1930 ਅਤੇ 1940 ਦੌਰਾਨ ਸਰਗਰਮ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਦਾ ਸਫਲ ਫਿਲਮ ਕੈਰੀਅਰ ਸੀ ਜੋ 10 ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਦੇ ਸਾਲ ਮੁੱਖ ਕਰਕੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਬੀਤੇ ਜਿਥੇ ਉਸ ਨੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 1928 ਵਿਚ, ਉਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹਿਮਾਸ਼ੁ ਰਾਏ ਨੂੰ ਮਿਲੀ, ਜਿਸਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦਨ ਅਮਲੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਰਾਏ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਏ ਥਰੋ ਆਫ਼ ਡਾਈਸ (1929) ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਕਸਟਿਊਮਜ਼ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਅਤੇ ਕਲਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।[lower-alpha 1] ਦੋਵਾਂ ਨੇ 1929 ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਚਲੇ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਨੇ ਬਰਲਿਨ ਵਿੱਚ ਯੂਫਾ ਸਟੂਡਿਓ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਰਾਏ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 1933 ਦੀ ਟਾਕੀ ਕਰਮਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੀ ਭਰਵੀਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ। ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੇ, ਜੋੜੇ ਨੇ 1934 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਸਟੂਡੀਓ ਬੰਬੇ ਟਾਕੀਜ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਹਿਲਾ-ਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਆਨ-ਸਕਰੀਨ ਜੋੜੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। 1940 ਵਿੱਚ ਰਾਏ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਨੇ ਸਟੂਡੀਓ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕਈ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ। ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸਿਖਰ ਤੇ ਉਸਨੇ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਲਿਆ, ਅਤੇ 1945 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਰੂਸੀ ਪੇਂਟਰ ਸਵੇਤੋਸਲਾਵ ਰੋਰਿਖ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਇੱਕ ਵੈਰਾਗ ਦਾ ਜੀਵਨ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰ ਲਿਓਆ। ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸਮਾਜਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਸਾਧਾਰਣ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਇਨਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪਦਮਸਰੀ (1958), ਦਾਦਾ ਸਾਹਿਬ ਫਾਲਕੇ ਅਵਾਰਡ (1970) ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਲੈਂਡ ਨਹਿਰੂ ਅਵਾਰਡ (1990) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਦਾ ਜਨਮ ਅੱਜ ਦੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਨੇੜੇ ਵਾਲਟਾਏਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਚੌਧਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਬੰਗਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ, ਕਰਨਲ ਡਾ. ਮਨਮਤਨਾਥ ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਲੀਲਾ ਦੇਵੀ ਚੌਧਰੀ ਦੀ ਧੀ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੇਵਿਕਾ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਕਰਨਲ ਮਨਮਤਨਾਥ ਚੌਧਰੀ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਘਰਾਣੇ ਤੋਂ ਸੀ, ਮਦਰਾਸ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਸਰਜਨ-ਜਨਰਲ ਸਨ। ਦੇਵਿਕਾ ਦਾ ਦਾਦਾ, ਦੁਰਗਾਦਾਸ ਚੌਧਰੀ ਅਜੋਕੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਬਨਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਚਤਮੋਹਰ ਉਪੱਲਾ ਦਾ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ (ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ) ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਨਾਨੀ, ਸੁਕੁਮਾਰੀ ਦੇਵੀ (ਦੁਰਗਾਦਾਸ ਦੀ ਪਤਨੀ), ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੀ ਭੈਣ ਸੀ।[3][4][5] ਦੇਵਿਕਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਪੰਜ ਭਰਾ ਸਨ, ਉਹ ਸਾਰੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕਾਨੂੰਨ, ਦਵਾਈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਮਾਹਿਰ ਸਨ। ਉਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਲਕੱਤਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਸਰ ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਚੌਧਰੀ ਸਨ; ਜੋਗਸ਼ ਚੰਦਰ ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਕੁਮੂਨਾਥ ਚੌਧਰੀ, ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੋਲਕਾਤਾ ਅਧਾਰਤ ਬੈਰੀਸਟਰ; ਪ੍ਰਮਥਨਾਥ ਚੌਧਰੀ, ਮਸ਼ਹੂਰ ਬੰਗਾਲੀ ਲੇਖਕ, ਅਤੇ ਡਾ. ਸੁਹਿਰਦਨਾਥ ਚੌਧਰੀ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੈਡੀਕਲ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰ ਹਨ।[6] ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਆਰਮੀ ਸਟਾਫ, ਜੈਯੰਤੋ ਨਾਥ ਚੌਧਰੀ, ਦੇਵਿਕਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ ਸੀ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਭਰਾ ਸਨ। ਦੇਵਿਕਾ ਦੀ ਮਾਂ ਲੀਲਾ ਦੇਵੀ ਚੌਧਰੀ ਵੀ ਇੱਕ ਬਰਾਬਰ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚੋਂ ਆਈ ਸੀ ਅਤੇ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੀ ਭਤੀਜੀ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਆਪਣੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਵੀ ਅਤੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਮਨਮਤਨਾਥ ਚੌਧਰੀ, ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੀ ਭੈਣ ਸੁਕੁਮਾਰੀ ਦੇਵੀ ਚੌਧਰੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਦੇਵਿਕਾ ਦੀ ਮਾਂ, ਲੀਲਾ ਦੇਵੀ ਚੌਧਰੀ, ਇੰਦੁਮਤੀ ਦੇਵੀ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ ਦੀ ਧੀ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਮਾਂ ਸੌਦਾਮਿਨੀ ਦੇਵੀ ਗੰਗੋਪਾਧਿਆਏ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਤਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਭੈਣ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਦੇਵਿਕਾ ਦੇ ਨਾਨਾ-ਨਾਨੀ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸਨ, ਉਹ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਸਨ। ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਨੌਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਬੋਰਡਿੰਗ ਸਕੂਲ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਇੱਥੇ ਵੱਡੀ ਹੋਈ। 1920 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਇਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਡਰਾਮੇਟਿਕ ਆਰਟ (ਆਰਏਡੀਏ) ਅਤੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਰਾਇਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ।[7] ਉਸ ਨੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਕੋਰਸਾਂ 'ਚ ਵੀ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਕੈਰੀਅਰ1928 ਵਿੱਚ, ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖੀ ਪਤੀ ਹਿਮਾਂਸ਼ੂ ਰਾਏ ਨੂੰ ਮਿਲੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਲੰਦਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਫਿਲਮ ਏ ਥ੍ਰੋਅ ਆਫ ਡਾਈਸ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਰਾਏ ਦੇਵਿਕਾ ਦੇ "ਬੇਮਿਸਾਲ ਹੁਨਰ" ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਟੀਮ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਇਹ ਸੱਦਾ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਈ, ਕਾਸਟਿਊਮ ਡਿਜ਼ਾਈਨਿੰਗ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਜਰਮਨੀ ਵੀ ਗਏ, ਜਿਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਰਮਨ ਫਿਲਮ ਇੰਡਸਟਰੀ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੀ. ਡਬਲਿਊ. ਪਬਸਟ ਅਤੇ ਫ੍ਰਿਟਜ਼ ਲਾਂਗ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਢੰਗਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਬਰਲਿਨ ਦੇ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਫਿਲਮ ਏਜੀ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਕੋਰਸ ਲਈ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਨੇ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪਹਿਲੂ ਸਿੱਖੇ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੋਰਸ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਇੱਕ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਸਕੈਨਡੇਨੇਵੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਸਟ੍ਰੀਆ ਦੇ ਥੀਏਟਰ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਮੈਕਸ ਰੇਨਹਾਰਟ ਦੀ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਯੂਨਿਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। 1929 ਵਿੱਚ, ਏ ਥ੍ਰੋਅ ਆਫ ਡਾਈਸ ਦੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਬਾਅਦ, ਦੇਵਿਕਾ ਰਾਣੀ ਅਤੇ ਹਿਮਾਂਸ਼ੂ ਰਾਏ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ
ਸੂਚਨਾਹਵਾਲੇ
|
||||||||||||||||||||
.jpg)
Portal di Ensiklopedia Dunia
