ਨਾਈ

ਨਾਈ (ਜਾਂ ਹਜਾਮਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ) ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਜਾਤੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਹਜਾਮਤ (ਬਾਲ ਕਟਾਈ) ਕਰਨਾ, ਨਹੁੰ ਲਾਹੁਣਾ, ਵਿਆਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਸਮੀ ਗੱਠਾਂ ਬੰਨ੍ਹਣਾ, ਵਿਆਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜਣਾ, ਹਲਵਾਈ ਦਾ ਛੋਟਾ-ਮੋਟਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ, ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਕਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵਿਚੋਲਗੀ (ਮੱਧਸਥਤਾ) ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਨਾਈ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਸੀ।

ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਵੰਡ

ਜੇਕਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਾਈਆਂ ਦੇ ਘਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਵੰਡ ਲੈਂਦੇ ਸਨ।

ਨੈਣ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ

ਨਾਈ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਨੈਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਨੈਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਸਨ:

  • ਵਿਆਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਅਤੇ ਬਹੂਆਂ ਦਾ ਸਿਰ ਵਾਹੁਣਾ (ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕਰਨਾ),
  • ਗੁੱਤਾਂ ਬਣਾਉਣੀਆਂ, ਸੱਗੀ-ਫੁੱਲ ਗੁੰਦਣਾ,
  • ਵਿਆਹ ਸਮੇਂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਦੇ (ਨਿਮੰਤਰਣ) ਦੇਣਾ,
  • ਲਾੜੀ ਨਾਲ਼ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਮਕਾਣ (ਵਿਦਾਇਗੀ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨਾ,
  • ਮਕਾਣ ਵਿੱਚ ਅਲਾਹੁਣੀਆਂ (ਵਿਦਾਇਗੀ ਰਸਮਾਂ) ਪਾਉਣਾ।

ਲਾਗ (ਮਿਹਨਤਾਨਾ)

ਨਾਈ ਅਤੇ ਨੈਣ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਲਾਗ (ਮਿਹਨਤਾਨਾ ਜਾਂ ਇਨਾਮ) ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਫਸਲ, ਪੈਸੇ, ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।


ਹੁਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ: ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ

ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਈਆਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪਰਿਵਰਤਨ ਆਏ ਹਨ:

  1. ਹਜਾਮਤ ਅਤੇ ਨਹੁੰ ਲਾਹੁਣ ਦਾ ਕੰਮ ਲਗਭਗ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
  2. ਰਿਸ਼ਤੇ ਕਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵਿਚੋਲਗੀ ਦਾ ਰਿਵਾਜ਼ ਵੀ ਹੁਣ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ।
  3. ਨੈਣਾਂ ਦੇ ਕੰਮ, ਜਿਵੇਂ ਸਿਰ ਵਾਹੁਣਾ, ਗੁੱਤਾਂ ਕਰਨੀਆਂ, ਸੱਗੀ-ਫੁੱਲ ਗੁੰਦਣਾ, ਅਤੇ ਮਕਾਣ ਵਿੱਚ ਅਲਾਹੁਣੀਆਂ ਪਾਉਣਾ, ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।
  4. ਲਾੜੀ ਨਾਲ਼ ਨੈਣ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਜਾਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ਼ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
  5. ਨਾਈਆਂ ਅਤੇ ਨੈਣਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੁਣ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਆਹਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ।[1]

ਹਵਾਲੇ

  1. ਕਹਿਲ, ਹਰਕੇਸ਼ ਸਿੰਘ (2013). ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਰਸਾ ਕੋਸ਼. ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: Unistar books pvt.ltd. ISBN 978-93-82246-99-2.
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya