ਨੂਤਨ

ਨੂਤਨ
ਨੂਤਨ
	ਨੂਤਨ ਅਨਾੜੀ ਵਿੱਚ (1959)
ਜਨਮ	ਨੂਤਨ ਸਾਮਰਥ; 4 ਜੂਨ 1936; ਬੰਬਈ, ਬੰਬਈ ਪ੍ਰੈਜੀਡੈਂਸੀ, ਭਾਰਤ
ਮੌਤ	21 ਫਰਵਰੀ 1991 (ਉਮਰ 54); ਭਾਰਤ
ਬੱਚੇ	ਮੋਨੀਸ਼ ਬਾਹਲ

ਨੂਤਨ (24 ਜੂਨ 1936 -21 ਫ਼ਰਵਰੀ 1991) ਸਾਮਰਥ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਹੀ ਹੈ।^[1]^[2] ਨੂਤਨ ਦਾ ਜਨਮ 24 ਜੂਨ 1936 ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਇਲੀਟ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸ਼ੋਭਨਾ ਸਾਮਰਥ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼੍ਰੀ ਕੁਮਾਰਸੇਨ ਸਾਮਰਥ ਸੀ। ਨੂਤਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫਿਲਮੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1950 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਮਰ ਮਸਾਂ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਨੂਤਨ ਆਪਣੀਆਂ ਗੈਰ ਰਵਾਇਤੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹਦੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਅਕਸਰ ਭਰਪੂਰ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਖੱਟ ਲੈਂਦੀ ਸੀ।^[3]

ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ

ਨੂਤਨ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਮਰਾਠੀ ਹਿੰਦੂ ਚੰਦਰਸੇਨੀਆ ਕੀਸਥ ਪ੍ਰਭੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ 4 ਜੂਨ 1936 ਨੂੰ ਡਾਇਰੈਕਟਰ-ਕਵੀ ਕੁਮਾਰਸਨ ਸਮਰਥ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਪਤਨੀ ਸ਼ੋਭਨਾ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬੱਚੇ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਬੜੀ ਉਲਝਣਾ ਨਾਲ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ "ਪਤਲੀ" ਅਤੇ "ਬਦਸੂਰਤ" ਮੰਨਦੇ ਸਨ।^[4]^[5]^[6] ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਸਨ: ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਤਨੁਜਾ ਅਤੇ ਚਤੁਰਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭਰਾ ਜੈਦੀਪ ਸੀ। ਜੈਦੀਪ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਨੂਤਨ ਨੇ 1953 ਵਿੱਚ ਅਗਲੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੇਂਟ ਜੋਸਫ਼ ਕਾਨਵੈਂਟ ਸਕੂਲ, ਪੰਚਗਨੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਫ਼ਿਲਮਾਂ 'ਚ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫ਼ਲ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਤਾ ਦੇ ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਉਥੇ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਉੱਥੇ ਬਤੀਤ ਕੀਤੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਨੂੰ "ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ" ਵਜੋਂ ਦੱਸਿਆ।^[7]

ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ

ਨੂਤਨ ਨੇ ਬਾਲ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਫ਼ਿਲਮ ਨਲ ਦਮਯੰਤੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਫ਼ਿਲਮੀ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨੂਤਨ ਨੇ ਸੰਪੂਰਨ ਭਾਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਚੁਣੀ ਗਈ ਲੇਕਿਨ ਬਾਲੀਵੁਡ ਦੇ ਕਿਸੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦਾ ਧਿਆਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਮੋਤੀਲਾਲ ਦੀ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਨੂਤਨ ਨੂੰ ਸਾਲ 1950 ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ਸਾਡੀ ਧੀ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਸ਼ੋਭਨਾ ਸਮਰਥ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਨੂਤਨ ਨੇ ਹਮ ਲੋਗ, ਸ਼ੀਸ਼ਮ, ਨਗੀਨਾ ਅਤੇ ਸ਼ਵਾਬ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁੱਝ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇ ਕੀਤਾ ਲੇਕਿਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨਾਲ ਉਹ ਕੁੱਝ ਖਾਸ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕੀ।

ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵੱਡਾ ਬ੍ਰੇਕ "ਸੀਮਾ" ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਸਰਬੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ, "ਪੇਇੰਗ ਗੈਸਟ" ਨਾਲ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ "ਦੇਵ ਆਨੰਦ" ਨਾਲ ਸਹਿ-ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ। 1959 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਦੋ ਹਿੱਟ ਫ਼ਿਲਮਾਂ, "ਅਨਾੜੀ" (ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਨਾਲ) ਅਤੇ ਬਿਮਲ ਰਾਏ ਦੀ ਸੁਜਾਤਾ (ਸੁਨੀਲ ਦੱਤ ਨਾਲ) ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ। 1960 ਅਤੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਕੋਲ ਕਈ ਹੋਰ ਸਫ਼ਲ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ "ਛਲੀਆ" (1960), "ਸਰਸਵਤੀਚੰਦਰ" (1968), "ਦੇਵੀ" (1970) ਅਤੇ "ਮੈਂ ਤੁਲਸੀ ਤੇਰੇ ਆਂਗਣ ਕੀ" (1978) ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।^[8]

ਉਸ ਨੇ ਸਹਿ-ਅਦਾਕਾਰ "ਦੇਵ ਆਨੰਦ" ਨਾਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਕ੍ਰੀਨ ਕਪਲ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਚਾਰ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚ "ਪੇਇੰਗ ਗੈਸਟ" (1957), "ਬਾਰੀਸ਼" (1957), "ਮੰਜਿਲ" (1960) ਅਤੇ "ਤੇਰੇ ਘਰ ਕੇ ਸਾਮਨੇ" (1963) ਸਨ।

1963 ਵਿੱਚ, ਨੂਤਨ ਨੇ ਬਿਮਲ ਰਾਏ ਦੀ ਸਮਾਜਵਾਦੀ-ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ "ਬੰਦਿਨੀ" ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਕੈਦੀ ਵਜੋਂ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮੀ (ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ) ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇ ਮਾਰਨ ਡਾ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਹਾਣੀ ਉਸ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ (ਧਰਮਿੰਦਰ) ਵਿਚਕਾਰ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨੂਤਨ ਨੂੰ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਲਈ ਮਨਾਉਣਾ ਪਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਭਿਨੈ ਕਰਨਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।^[9] "ਬੰਦਿਨੀ" ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਫਲਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੂਤਨ ਦੇ ਚਿੱਤਰਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[10] ਇਸ ਫ਼ਿਲਮ ਨੇ ਸਰਬੋਤਮ ਫ਼ਿਲਮ ਲਈ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਤੀਜਾ ਸਰਬੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। ਬੰਗਾਲ ਫ਼ਿਲਮ ਜਰਨਲਿਸਟਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨੂੰ ਸਾਲ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਰਬੋਤਮ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਬੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ (ਹਿੰਦੀ ਭਾਗ) ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਵੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ। 2010 ਵਿੱਚ, ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ "80 ਆਈਕੋਨਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ" ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ। ਅਨੁਪਮਾ ਚੋਪੜਾ ਨੇ ਇਸ ਫ਼ਿਲਮ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫ਼ਿਲਮ "ਦਿ 20 ਸਰਬੋਤਮ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਐਵਰ ਮੇਡ" ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ "ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ ਔਰਤ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ" ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ: "ਇਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸੀ ਅਤੇ ਨੂਤਨ, ਜਿਸ ਨੇ ... ਇਹ ਸਭ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਭਾਰੀ ਜੋਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਮਿਹਰਬਾਨੀ ਸੀ।" ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ, "ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ 25 ਮਹਾਨ ਅਭਿਨੈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ" ਦੀ ਇੱਕ ਸੂਚੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਇੱਕ ਸੌ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਫੋਰਬਸ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਨੂਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ "ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਸਰਬੋਤਮ ਅਦਾਕਾਰੀ" ਵਜੋਂ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ।^[11]

ਉਸ ਦਾ ਚੌਥਾ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਾਨ (1967) ਲਈ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1973 ਦੇ "ਸੌਦਾਗਰ" (1973) ਵਿੱਚ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਦੇ ਨਾਲ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਛੇਵਾਂ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਅਤੇ ਤੀਜਾ BFJA ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। 1978 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ "ਮੈਂ ਤੁਲਸੀ ਤੇਰੇ ਆਂਗਨ ਕੀ" (1978) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧਰਮੀ ਸੰਜੁਕਤਾ ਚੌਹਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰਦੇ 'ਤੇ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ, ਉਸ ਨੇ ਅੱਠਵਾਂ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਪੰਜਵਾਂ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਸਰਬੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ, 42 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਤਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਿਕਾਰਡ ਧਾਰਕ ਬਣ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਵਿੱਚ ਸਰਬੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਪੰਜ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ। 42 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੇਰੀ ਵਿਜੇਤਾ ਵੀ ਹੈ। ਨੂਤਨ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ 40 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਅਦਾਕਾਰੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਫੜ੍ਹੀ ਰੱਖੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ "ਸਾਜਨ ਕੀ ਸਹੇਲੀ" (1981) ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਈਰਖਾਲੂ ਪਤਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਜੋ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਉਸ ਧੀ ਨਾਲ ਦੋਸਤੀ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

ਬਾਕੀ ਦੇ 1980ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ "ਮੇਰੀ ਜੰਗ" (1985), "ਨਾਮ" (1986) ਅਤੇ "ਕਰਮਾ" (1986) ਵਰਗੀਆਂ ਬਲਾਕਬਸਟਰ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ। ਕਰਮਾ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਭਿਨੇਤਾ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਜੋੜੀਦਾਰ ਬਣਨ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ। "ਮੇਰੀ ਜੰਗ" ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਿਯੋਗੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਆਖਰੀ ਫਿਲਮ "ਕਾਨੂੰਨ ਅਪਨਾ ਅਪਨਾ" 1989 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ 1991 ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਹੋਈ।^[12] ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨਸੀਬਵਾਲਾ (1992) ਅਤੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ (1994) ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈਆਂ। ਉਸ ਨੇ ਛੋਟੇ ਪਰਦੇ 'ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਭੂਮਿਕਾ ਟੀ.ਵੀ ਸੀਰੀਅਲ "ਮੁਜਰੀਮ ਹਾਜ਼ਿਰ" ਵਿੱਚ ਕਾਲੀਗੰਜ ਕੀ ਬਹੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਨੂਤਨ ਨੇ 11 ਅਕਤੂਬਰ 1959 ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ-ਕਮਾਂਡਰ ਰਜਨੀਸ਼ ਬਹਿਲ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਮੋਹਨੀਸ਼, 1961 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰ ਬਣ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਟੀ ਪ੍ਰਣੂਤਨ ਬਹਿਲ ਵੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ।

ਨੂਤਨ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸੀ।^[13]

ਨੂਤਨ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਥੱਪੜ ਮਾਰਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਰੁਮਾਂਟਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਅਫ਼ਵਾਹਾਂ ਫੈਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।" ਨੂਤਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸੰਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਮਨਘੜਤ ਅਫਵਾਹਾਂ ਉਸ ਦੀ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਹੀ ਹੈ।^[14]^[15]^[16]

ਮੌਤ

ਨੂਤਨ ਨੂੰ 1990 ਵਿੱਚ ਛਾਤੀ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।^[17] ਫਰਵਰੀ 1991 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਬੀਮਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਬਰੇਚ ਕੈਂਡੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਵਕਤ ਉਹ ਗਰਜਨਾ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਫਿਲਮ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ 21 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 12:07 ਵਜੇ ਹੋਈ।^[18] ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਦੀ 2004 ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ।^[19]

ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ

ਨਾਗਰਿਕ ਅਵਾਰਡ

1974: ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲ ਚੌਥਾ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਅਵਾਰਡ

ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡਜ਼

ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਸਰਬੋਤਮ ਅਦਾਕਾਰਾ ਅਵਾਰਡਜ਼

Year	Film	Role	Result
1957	Seema	Gauri	Won
1960	Sujata	Sujata	Won
1961	Chhalia	Shanti	Nominated
1964	Bandini	Kalyani	Won
1968	Milan	Radha	Won
1974	Saudagar	Mahjubhi	Nominated
1979	Main Tulsi Tere Aangan Ki	Sanjukta Chauhan	Won

Filmfare Best Supporting Actress Award

Year	Film	Role	Result
1974	Saudagar	Mahjubhi	Nominated
1974	Anuraag	Anu Rai	Nominated
1979	Main Tulsi Tere Aangan Ki^[20]	Sanyukta Chauhan	Nominated
1986	Meri Jung	Aarti	Won

ਬੀ.ਐਫ.ਜੇ.ਏ.ਅਵਾਰਡਜ਼

BFJA Award for Best Actress (Hindi)

Year	Film	Role	Notes
1964	Bandini^[21]	Kalyani	Won-Best Actress in a Hindi Feature Film
1968	Milan^[22]	Radha	Won-Best Actress in a Hindi Feature Film
1974	Saudagar^[23]	Mahjubhi	Won-Best Actress in a Hindi Feature Film

ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ

ਸਾਲ	ਨਾਂ	ਭੂਮਿਕਾ	ਨੋਟਸ
1950	ਹਮਾਰੀ ਬੇਟੀ	ਧੀ
1951	ਨਗੀਨਾ
1951	ਹਮਲੋਗ
1952	ਸ਼ੀਸ਼ਮ
1952	ਪਰਬਤ
1953	ਲੈਲਾ ਮਜਨੂੰ	ਲੈਲਾ
1953	ਆਘੋਸ਼	ਮੀਰਾ
1954	ਸ਼ਬਾਬ
1955	ਸੀਮਾ	ਗੌਰੀ
1956	ਹੀਰ	ਹੀਰ
1957	ਬਾਰਿਸ਼	ਚੰਦਾ
	ਪੇਇੰਗ ਗੈਸਟ	ਸ਼ਾਂਤੀ
	ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਯਾ ਤੂਫ਼ਾਨ
1958	Chandan
	ਦਿੱਲੀ ਕਾ ਠੱਗ	ਆਸ਼ਾ
	ਕਭੀ ਅੰਧੇਰਾ ਕਭੀ ਉਜਾਲਾ
	ਸੋਨੇ ਕੀ ਚਿੜੀਆ	ਲਕਸ਼ਮੀ
	ਆਖਰੀ ਦਾਓ
1959	ਅਨਾੜੀ	ਆਰਟੀ ਸੋਹਨਲਾਲ
	ਕਨਹਇਆ	ਸ਼ਾਨੋ
	ਸੁਜਾਤਾ	ਸੁਜਾਤਾ
1960	ਬਸੰਤ
	ਛਬੀਲੀ
	ਛਲੀਆ	ਸ਼ਾਂਤੀ
	ਮੰਜ਼ਿਲ	ਪੁਸ਼ਪਾ
1962	ਸੂਰਤ ਔਰ ਸੀਰਤ
1963	Bandini	Kalyani
	Dil Hi To Hai	Jameela
	Tere Ghar Ke Samne	Sulekha
1964	Chandi Ki Deewar
1965	Khandan	Radha
1965	Rishte Naate	Savitri
1966	Chhota Bhai
	Chilaka Gorinka		Telugu film
	Dil Ne Phir Yaad Kiya	Ashoo, Shabnam
	Kalapi
1967	Dulhan Ek Raat Ki	Nirmala
	Laat Saheb
	Milan	Radha
	Mehrban	Laxmi
1968	Gauri	Gauri
1968	Saraswatichandra	Kumud Sundari
1969	Bhai Bahen	Mala
1970	Maa Aur Mamta	Maya
	Devi	Devi
	Maharaja
	Yaadgaar	Bhavna
1972	Anuraag	Anu Rai
1972	Grahan
1973	Saudagar	Mahjubhi
1975	Jogidas Khuman
1978	Ek Baap Chhe Bete
	Main Tulsi Tere Aangan Ki	Sanjukta Chouhan
	Saajan Bina Suhagan	Asha Chopra
1980	Saajan Ki Saheli	Kunti Kumar
1980	Kasturi
1982	Jeeo Aur Jeene Do
1983	Rishta Kagaz Ka	Suman
1984	Yeh Kaisa Farz
1985	Yudh	Savitri Devi
	Paisa Yeh Paisa	Laxmi
	Meri Jung	Aarti Deepak Verma
1986	Sajna Saath Nibhana	Shobha Rana
	Karma	Mrs Vishwa Pratap Singh
	Naam	Jaanki Kapoor
1988	Main Tere Liye
	Sone Pe Suhaga	Usha Rani
1989	Mujrim Hazir	Kaliganj ki bahu	Tv Series
	Mujrim	Yashoda Bose
	Kanoon Apna Apna	Lakshmi Singh
1992	Naseebwala	Sharda

ਹਵਾਲੇ

↑ "The Sunday Tribune - Spectrum - Article". Tribuneindia.com. 26 May 2002.
↑ "rediff.com, Movies: Forever Nutan". Rediff.com.
↑ "The Sunday Tribune - Spectrum". Tribuneindia.com.
↑ Gupte, Pranay (2010). "Alone and forgotten". The Hindu. No. 29 December 2010, updated 17 October 2016. In the event, Shobhana married Kumarsen Samarth — one of the early developers of the Films Division of India — who hailed from the same CKP community.
↑ Renu Saran (2014). Encyclopedia of Bollywood–Film Actresses. Diamond Books. p. 76. Nutan. She grew with complexes, she was termed skinny and ugly, yet her eyes told tales from the depth of the heart and she gave us more than three decades of her life. Daughter of an established actress Shobana Samarth, Nutan was born on June 4, 1936 in Mumbai..."
↑ "Legendary wonderful Actress". The Times of India.
↑ Sharma, Anshika (24 January 2017). "Nutan: The Woman Who Defined Bold and Beautiful in Bollywood in the 70s". Archived from the original on 4 June 2017. Retrieved 4 June 2017.
↑ "From the FIlmfare files...reviews from the 1960s". Filmfare (January 2002). Archived from the original on 7 September 2007. Retrieved 27 September 2011.
↑ "Bandini: A Bimal Roy gem". Hindustan Times. 30 May 2003. Archived from the original on 25 January 2013. Retrieved 22 September 2011.
↑ "Bollywood Divas". Hindustantimes.com. 4 June 1936. Archived from the original on 23 October 2012. Retrieved 22 September 2011.
↑ Prasad, Shishir; Ramnath, N.S; Mitter, Sohini (27 April 2013). "25 Greatest Acting Performances of Indian Cinema". Forbes India. Network 18. Archived from the original on 12 ਜਨਵਰੀ 2016. Retrieved 19 April 2015.
↑ "SHOBHNA SAMARTH (1915–2000)". streeshakti.com.
↑ "Drop-dead gorgeous: Nutan". Filmfare. 14 November 2013. Retrieved 3 June 2017.
↑ "Bollywood Big and Famous Fights". IndiaGlitz. 2012.
↑ Kohli, Suresh (18 June 2011). "Simplicity personified". Deccan Herald.
↑ "Cine Blitz – Volume 5, Part 2". 1979: 12. Some years ago, Sanjeev Kumar got one of his worst shocks when Nutan suddenly let fly a mighty, open-handed and quite painful slap on his face. This was because Nutan heard that Sanjeev was spreading rumours about the great love Nutan had for him which he couldn't reciprocate {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
↑ Farook, Farhana (23 January 2017). "'Her palms smelt of Chandan': A detailed account of the life of the legendary Nutan". Filmfare. Retrieved 3 June 2017.
↑ ਫਰਮਾ:Cite newspaper
↑ "Actor Mohnish Behl's father dies in fire". Rediff.com. 4 August 2004.
↑ "Filmfare – the full coverage" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2009-06-12. Retrieved 2020-04-16.
↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named r1
↑ 31st Annual BFJA Awards. Awards For The Year 1967. bfjaawards.com (1968)
↑ "37th Annual BFJA Awards". BFJA. Archived from the original on 22 April 2008. Retrieved 23 February 2011.