ਬਿਜਲਾਣੂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ

ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਰੋਤ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਜੋੜ ਕੇ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੋ। ਗ਼ੈਰ-ਸਰੋਤ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਟਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। Find sources: "ਬਿਜਲਾਣੂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ" – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (Learn how and when to remove this message)

ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕਸ ਜਾਂ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਉਹ ਖੇਤਰ ਹਨ ਜੋ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮਾਂ (ਨਿਰਵਾਤ, ਗੈਸ, ਧਾਤੁ, ਅਰਧਚਾਲਕ, ਨੈਨਾਂ - ਸੰਰਚਨਾ ਆਦਿ) ਰਾਹੀਂ ਹੋਕੇ ਆਵੇਸ਼ (ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲੈਕਟਰਾਨ) ਦੇ ਪਰਵਾਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਤਕਨੀਕੀ ਵਜੋਂ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਉਹ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜੋ ਵੱਖ ਵੱਖ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕ ਜੁਗਤਾਂ (ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ, ਸੰਧਾਰਿਤਰ, ਇੰਡਕਟਰ, ਇਲੈਕਟਰਾਨ ਟਿਊਬ, ਡਾਔਡ, ਟਰਾਂਜਿਸਟਰ, ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਪਰਿਪਥ (IC) ਆਦਿ) ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰ ਕੇ ਉਪਯੁਕਤ ਬਿਜਲਈ ਪਰਿਪਥ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਬਿਜਲਈ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਛਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬਦਲਣ (manipulation) ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਰ੍ਹਾਂ - ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੁਗਤਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ, ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਜੁਗਤਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣਆਦਿ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।

ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਦਾ ਖੇਤਰ ਸਮਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਵੱਖ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਨਵੀਆਂ - ਨਵੀਆਂ ਜੁਗਤਾਂ, ਪਰਿਪਥਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋ ਜਾਣ ਨਾਲ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕਸ ਨੂੰ ਬਿਜਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਨਾਲ ਵੱਖ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵਜੋਂ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਣ ਲਗਾ ਹੈ। ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਬਿਜਲਈ - ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਖੇਤਰਾਂ (ਪਾਵਰ ਸਿਸਟਮ, ਬਿਜਲਈ ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਪਾਵਰ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਆਦਿ) ਨੂੰ ਬਿਜਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਘੱਟ ਬਿਜਲਈ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲਈ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੇ ਤਰ੍ਹਾਂ - ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਰਤਨਾਂ (ਪ੍ਰਵਰਧਨ, ਫਿਲਟਰਿੰਗ, ਮਾਡਿਉਲੇਸ਼, ਏਨਾਲਾਗ ਨਾਲ ਡਿਜਿਟਲ ਕਨਵਰਸ਼ਨ ਆਦਿ) ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪਰਿਪਥਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਇਲੈਕਟਾਨਿਕ ਤਕਨੀਕੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋ ਹਿਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਕੇ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:

ਇਸ ਪਰਿਪਥਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲਈ ਸੰਕੇਤ ਹਮੇਸ਼ਾ (ਅਨਾਲਾਗ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸੰਸਕਰਣ ਕਰਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਬਣੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਟਰਾਂਜਿਸਟਰ - ਵਧਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਏਨਾਲਾਗ ਸਿਸਟਮ ਹੈ। ਆਪਰੇਸ਼ਨਲ ਐਮਪਲੀਫਾਇਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਆਈ - ਸੀ ਵਜੋਂ ਇਸ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਵਲੋਂ ਏਨਾਲਾਗ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਰਾਂਤੀ ਆ ਗਈ।

ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲਈ ਸੰਕੇਤ ਅੰਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅੰਕੀ ਸੰਕੇਤ ਬਹੁਤ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਬਾਇਨਰੀ ਡਿਜਿਟਲ ਸੰਕੇਤ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਵਰਤੋ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਿਫ਼ਰ / ਇੱਕ, ਆਨ / ਆਫ, ਹਾਂ / ਨਹੀਂ, ਲਓ / ਹਾਈ ਆਦਿ ਬਾਇਨਰੀ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਉਦਾਹਰਨ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਪਰਿਪਥੋਂ (ਇੰਟੀਗਰੇਟੇਡ ਸਰਕਿਟ) ਦਾ ਉਤਪੱਤੀ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਸੀ ਚਿਪ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਕਰੋਂੜੋਂ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕ ਯੁਕਤੀਆਂ ਭਰੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ ਹਨ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਡਿਜਿਟਲ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਕੰਪਿਊਟਰ (ਪੀਸੀ) ਅਤੇ ਸੇਲ - ਫੋਨ, ਡਿਜਿਟਲ ਕੈਮਰਾ ਆਦਿ ਡਿਜਿਟਲ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦੀ ਦੇਨ ਹਨ। ਅੰਕੀਏ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਨੇ ਸੰਕੇਤ - ਪ੍ਰੋਸੇਸਿੰਗ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਨੂੰ ਡਿਜਿਟਲ ਸਿਗਨਲ ਪ੍ਰੋਸੇਸਿੰਗ (ਅੰਕੀਏ ਸੰਕੇਤ ਪ੍ਰਮਣ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਏਨਾਲਾਗ ਸੰਕੇਤ ਪ੍ਰੋਸੇਸਿੰਗ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਕਾਰੀ ਹੈ।

ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਰੂਪ ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ (ਟੀ:ਵੀ:) ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਨਾਲ ਹੀ ਦੂਸਰੀ ਸੰਸਾਰੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਉਕਤ ਰੱਖਿਆ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ - ਤੰਤਰਾਂ ਵਲੋਂ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਉਭਰਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਪਰ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦੀ ਨੀਵ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰੱਖੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਸੀ।

ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਮੁੱਖਘਟਨਾਵਾਂਅਤੇ ਪੜਾਅ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:

• 1893 ਵਿੱਚ ਨਿਕੋਲਾਈ ਟੇਸਲਾ ਦੁਆਰਾ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼
• 1896 ਵਿੱਚ ਮਾਰਕੋਨੀ ਨੇ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰਕ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਵਖਾਇਆ।
• 1904 ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਅੰਬਰੋਸ ਫਲੇਮਿੰਗ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਡਾਔਡ ਬਣਾਇਆ ਜਿਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਟਿਊਬ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।
• 1906 ਵਿੱਚ ਰਾਬਰਟ ਬਾਨ ਲੀਬੇਨ ਅਤੇ ਲਈ ਡੀ ਫਾਰੇਸਟ ਨੇ ਸਵਤੰਤਰ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਟਰਾਔਡ ਦਾ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜੋ ਵਧਣ ਵਾਲਾ (ਏੰਪਲਿਫਾਇਰ) ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥਾਵਾਨ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਦੇ ਨਾਲ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।
• 1947 ਵਿੱਚ ਬੇਲ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਕਾਰਿਆਰਤ ਵਿਲਿਅਮ ਸ਼ਾਕਲੇ ਨੇ ਟਰਾਂਜਿਸਟਰ ਦਾ ਖੋਜ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਖੋਜ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕੀ ਨਿਰਵਾਤ - ਨਲਿਕਾ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕ ਜੁਗਤਾਂ ਵਲੋਂ ਹਟਕੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਗਈ। ਹੁਣ ਛੋਟੇ - ਛੋਟੇ ਰੇਡੀਓ ਆਉਣ ਲੱਗੇ।
• 1959 ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਪਰਿਪਥ ਦਾ ਖੋਜ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕ ਪਰਿਪਥ ਵੱਖ - ਵੱਖ ਇਲੈਕਟਰਾਨਿਕ ਜੁਗਤਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਕੇ ਬਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਜਿਆਦਾ ਜਗ੍ਹਾ ਘੇਰਦੇ ਸਨ, ਜਿਆਦਾ ਸਵਿਦਿਉਤ ਸ਼ਕਤੀ ਲੈਂਦੇ ਸਨ, ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਘੱਟ ਸੀ। ਆਈ - ਸੀ ਦੇ ਪਦਾਰਪ੍ਰਣ ਨੇ ਨਵੀਂਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂਖੋਲ ਦਿੱਤੀ। ਆਧੁਨਿਕ ਪੀਸੀ, ਅਤੇ ਮੋਬਾਇਲ ਆਦਿ ਆਈ - ਸੀ ਦੇ ਖੋਜ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਇਨ੍ਹੇ ਛੋਟੇ, ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹੇ ਕਾਰਿਆਕਸ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਸਨ।
• 1968 ਵਿੱਚ ਮਾਇਕਰੋਪ੍ਰੋਸੇਸਰ ਦਾ ਵਿਕਾਸ (ਇੰਟੇਲ ਵਿੱਚ ਕਾਰਿਆਰਤ ਮਾਰਸਿਅਨ ਹਾਫ (Marcian Hoff) ਦੁਆਰਾ)