ਮਗਰਮੱਛ
ਮਗਰਮੱਛ (Crocodylidae) ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਚੌਪਾਇਆ ਜਾਨਵਰ ਹੈ ਜੋ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਏਸ਼ੀਆ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਤਪਤ-ਖੰਡੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਛਿਪਕਲੀਆਂ, ਸੱਪ ਅਤੇ ਮਗਰਮੱਛ ਸਾਰੇ ਹੀ ਪੇਪੜੀਦਾਰ ਡਾਈਐਪਸਿਡ ਹਨ ਪਰ ਮਗਰਮੱਛ ਇੱਕ ਆਰਕੋਸਾਰ ਹੈ ਭਾਵ ਇਹ ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਲੁਪਤ ਡਾਈਨਾਸੋਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਵਧੇਰੇ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਲੀਆਮਗਰਮੱਛ ਕਦੀਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜੀਵਵਿਗਿਆਨ ਪੱਖੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਪੇਚਦਾਰ ਜਾਨਵਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਗਰਦ ਮੌਜੂਦ ਝਿੱਲੀ, ਦਿਲ ਦੇ ਚਾਰ ਖਾਨੇ ਅਤੇ ਡਾਇਆਫਰਾਮ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਰੀਂਗਣ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਾਹਰੀ ਬਣਤਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਲਚਰ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਜਾਨਵਰ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਜਿਸਮ ਇੱਕ ਖ਼ਤ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਇਹ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਤੈਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਮਗਰਮੱਛ ਤੈਰਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪੈਰ ਆਪਣੇ ਜਿਸਮ ਨਾਲ ਚਿਪਕਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੈਰਨਾ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਝਿੱਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੈਰਾਕੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਝਿੱਲੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇਹ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮੁੜ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਚਾਨਕ ਹਰਕਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਤੈਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਵੀ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਘੱਟ ਡੂੰਘੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਨਿਸਬਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਲਣ ਵਿੱਚ ਸੌਖ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਥੁਨੇ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਲਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਢੱਕਣਨੁਮਾ ਪੱਠਾ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਬਾਨ ਇੱਕ ਝਿੱਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਬਾਨ ਮੂੰਹ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਸਕਦੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਿਸਮ ਉੱਤੇ ਚਾਣੇ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੁਰਾਖ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵੀ ਥੋਦ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂਕਿ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੇ ਗੋਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਗੱਡ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਚੀਰ ਸਕਣ। ਜਬੜੇ ਦੇ ਪੱਠੇ ਇੰਨੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨੂੰ ਦਬੋਚੀ ਰੱਖ ਸਕਣ। ਮਗਰਮੱਛ ਦੇ ਜਬਾੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੂਜੇ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਨਿਸਬਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਕ਼ਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਤੀ ਵਰਗ ਇੰਚ ਮਗਰਮੱਛ 5000 ਪਾਊਂਡ ਜਿੰਨੀ ਤਾਕ਼ਤ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਰੋਤ ਵਾਇਲਰ ਕੁੱਤੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਾਕ਼ਤ 335 ਪਾਊਂਡ, ਸ਼ਾਰਕ ਵਿੱਚ 400 ਪਾਊਂਡ, ਲਗੜਬੱਗੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਾਕ਼ਤ 1000 ਪਾਊਂਡ ਪ੍ਰਤੀ ਵਰਗ ਇੰਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਘੜਿਆਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਾਕ਼ਤ 2000 ਪਾਊਂਡ ਪ੍ਰਤੀ ਵਰਗ ਇੰਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
|
||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
