ਮੁਮਤਾਜ਼ (ਅਦਾਕਾਰਾ)

ਮੁਮਤਾਜ਼
ਮੁਮਤਾਜ਼
ਹਿੰਦੀ: मुमताज़; Urdu: ممتاز
ਜਨਮ	ਮੁਮਤਾਜ਼ ਅਸਕਰੀ; 31 ਜੁਲਾਈ 1947 (ਉਮਰ 77); ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ
ਨਾਗਰਿਕਤਾ	ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼
ਪੇਸ਼ਾ	ਅਦਾਕਾਰਾ, ਮਾਡਲ
ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ	1952–1978
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ	ਮਯੂਰ ਮਾਧਵਨੀ (ਵਿਆਹ 1974)
ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ	ਮਲਿਕਾ (ਭੈਣ); ਰੰਧਾਵਾ (ਦੇਵਰ); ਸ਼ਾਦ ਰੰਧਾਵਾ (ਭਤੀਜੀ); ਫਰਦੀਨ ਖਾਨ (ਜਵਾਈ); ਫਿਰੋਜ਼ ਖਾਨ]] (ਸਸੁਰ); ਰੋਪੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ (ਚਾਚੇ ਦਾ ਮੁੰਡਾ)

ਮੁਮਤਾਜ਼ ਮਾਧਵਨੀ (ਜਨਮ 31 ਜੁਲਾਈ 1947^[1]) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਦਾਕਾਰਾ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਮਾਡਲ ਹੈ।

ਕੈਰੀਅਰ

ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨੇ ਬਾਲ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਹੀ ਸੋਨੇ ਕੀ ਚਿੜੀਆਂ (1958) ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਉਹ ਫਿਲਮ ਵੱਲਹ ਕਆ ਬਾਤ ਹੈ, ਸਟ੍ਰੀ ਅਤੇ Sਹਰਾ ਵਿੱਚ 1960 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਇੱਕ ਏ ਕਲਾਸ ਅਦਾਕਾਰਾ ਵਜੋਂ ਉਹ ਫਿਲਮ ਗਹਿਰਾ ਦਾਗ^[2] ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਦੇ ਹੀਰੋ ਦੀ ਭੈਣ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਫਲ ਰਹੀ ਫਿਲਮ ਮੁਝੇ ਜੀਣੇ ਦੋ ਵਿੱਚ ਛੋਟਾ ਰੋਲ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ 16 ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕਿਰਦਾਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਫਿਲਮਾਂ ਸਨਫੋਲਾਦ, ਵੀਰ ਭੀਮਸੈਨ, ਟਾਰਜ਼ਨ ਕਮਜ਼ ਇਨ ਦਿੱਲੀ, ਸਿਕੰਦਰ-ਈ-ਆਜ਼ਮ, ਰੁਸਤਮੇ -ਏ-ਹਿੰਦ, ਰਾਕਾ ਅਤੇ ਡਾਕੂ ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਜਿਹੜੀ ਫ੍ਰੀਸਟਾਈਲ ਪਹਿਲਵਾਨ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਸਟੰਟ-ਫਿਲਮ ਹੀਰੋਇਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ। ਅਤੇ ਲੇਬਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਟੰਟ-ਫਿਲਮ ਹੈਰੋਇਨ। ਇਸ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮਿਹਨਤਾਨਾ 450,000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਫਿਲਮ ਅਤੇ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਦਾ ਮਹਟਣਾ 250,000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਫਿਲਮ ਹੋ ਗਿਆ।^[3]

ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਰਾਜ ਖੋਸਲਾ ਦੀ ਫਿਲਮ ਦੋ ਰਾਸਤੇ (1969) ਫਿਲਮ ਤੀ। ਰਾਜੇਸ਼ ਖੰਨਾ ਨੇ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨਾਲ ਵੱਡੀ ਸਟਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਦਕਿ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਖੋਸਲਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਚਾਰ ਗੀਤਾ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਜਿਹੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।^[4] ਇਸ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਚਾਹੇ ਛੋਟੀ ਸੀ ਪਰ ਇਹ ਫਿਲਮ ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਰਾਜੇਸ਼ ਖੰਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦੋ ਰਾਸਤੇ ਅਤੇ ਬੰਧਨ ਕਮਾਈ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਰਹੀਆਂ, ਦੋਹਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਨੇ ਕ੍ਰਮ ਵਾਰ 65 ਲੱਖ ਅਤੇ 28 ਲੱਖ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਕੀਤੀ।^[5] ਰਾਜਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਫਿਲਮ ਟਾਂਗੇਵਾਲਾ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਕੀਤੀ। ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਟੰਟ ਹੀਰੋਇਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਫਿਲਮ ਸੱਚਾ ਜੂਠਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਚੋਰ ਮਚਾਏ ਛੋਰ ਫਿਲਮ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨਾਲ ਹੀ ਕੀਤੀ। 1973 ਵਿੱਚ ਧਰਮਿੰਦਰ ਨਾਲ ਫਿਲਮ ਲੋਫ਼ਰ ਅਤੇ ਝੀਲ ਕੇ ਉਸ ਪਰ।

ਉਸ ਨੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਫਿਲਮ ਖਿਲੋਨਾ (1970) ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਵਧੀਆ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ, ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ ਕੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ। ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨੇ ਧਰਮਿੰਦਰ, ਫਿਰੋਜ਼ਸ਼ਾਹ ਖਾਨ, ਸੰਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਬਿਸਵਜੀਤ ਵਰਗੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਰਾਜੇਸ਼ ਖੰਨਾ ਨਾਲ ਉਸਦੀਆਂ 10 ਫਿਲਮਾਂ ਸਨ।^[6]

ਫਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ

ਸਾਲ	ਸਿਰਲੇਖ	ਭੂਮਿਕਾ	ਨੋਟਸ
1961	ਸਟ੍ਰੀ
1962	ਵੱਲਹ ਕਆ ਬਾਤ ਹੈ	ਮਾਲਾ-ਕੇਲੇ ਵਾਲੀ
1963	ਸੇਹਰਾ	ਜੂਹੀ
1963	ਰੁਸਤਮ ਸੋਹਰਾਬ	ਸ਼ੇਹਰੂ
1963	ਮੁਝੇ ਜੀਨੇ ਦੋ	ਫਰੀਦਾ- ਦਾਰੇ ਦੀ ਭੈਣ
1963	ਗਹਰਾ ਦਾਗ	ਆਸ਼ਾ
1963	ਫ਼ੌਲਾਦ	ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਪਦਮਾ
1964	ਵੀਰ ਭੀਮਸੈਨ
1964	ਸਮਸੋਨ	ਪ੍ਰਿੰਸਿਸ ਸ਼ੇਰਾਂ
1964	ਕਵਾਲੀ ਕੀ ਰਾਤ
1964	ਹਰਕੁਲਸ
1964	ਬਾਗ਼ੀ
1964	ਆਂਧੀ ਔਰ ਤੂਫਾਨ
1965	ਟਾਰਜਨ	ਰੇਖਾ
1965	ਕਿੰਗ ਕੋਂਗ
1965	ਸਨ ਆਫ ਹਾਤਿਮ ਤਾਈਂ
1965	ਸਿਕੰਦਰੇ ਆਜ਼ਮ	ਸਿੰਥਿਯਾ
1965	ਰੁਸਤਮੇ ਹਿੰਦ
1965	ਰਾਕਾ
1965	ਮੇਰੇ ਸਨਮ	ਕਾਮਿਨੀ(ਕਮੋਂ)
1965	ਖ਼ਾਨਦਾਨ	ਨੀਲੀਮਾ
1965	ਕਾਜਲ	ਝਰਨਾ
1965	ਜਾਦੂਈ ਅੰਗੂਠੀ
1965	ਹਮ ਦੀਵਾਨੇ
1965	ਦੋ ਦਿਲ	ਅਲਬੇਲੀ
1965	ਬੋਕਸਰ
1965	ਬਹੁ ਬੇਟੀ	ਸਾਵਿਤ੍ਰੀ
1966	ਜੇ ਰਾਤ ਫਿਰ ਨਾ ਆਏਗੀ	ਰੀਟਾ
1966	ਸਾਵਨ ਕੀ ਘਟਾ	ਸਲੋਨੀ
1966	ਸਾਜ਼ ਔਰ ਆਵਾਜ਼
1966	ਰੁਸਤਮ ਕੌਣ
1966	ਪਿਆਰ ਕੀਏ ਜਾ	ਮੀਨਾ ਪ੍ਰਿਆਦਰਸ਼ਨੀ
1966	ਪਤੀ ਪਤਨੀ	ਕਾਲਾ
1966	ਲੜਕਾ ਲੜਕੀ	ਆਸ਼ਾ
1966	ਜਵਾਨ ਮਰਦ
1966	ਡਾਕੂ ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ	ਪ੍ਰਿੰਸਿਸ ਅਰੁਣਾ
1966	ਦਾਦੀ ਮਾਂ	ਸੀਮਾ
1966	ਸੂਰਜ	ਕਲਾਵਤੀ
1967	ਵੋ ਕੋਈ ਔਰ ਹੋਗਾ	ਸੀਮਾ
1967	ਰਾਮ ਔਰ ਸ਼ਾਮ	ਸ਼ਾਂਤੀ
1967	ਪੱਥਰ ਕੇ ਸਨਮ	ਮੀਨਾ
1967	ਹਮਰਾਜ਼	ਸ਼ਬਨਮ
1967	ਦੋ ਦੁਸ਼ਮਣ
1967	ਸੀ.ਆਈ.ਡੀ. 909	ਰੇਸ਼ਮਾ
1967	ਚੰਦਨ ਕਾ ਪਲਣਾ	ਸਾਧਨਾ
1967	ਬੂੰਦ ਜੋ ਬਣ ਜਾਏ ਮੋਤੀ	ਸ਼ੇਫਾਲੀ
1967	ਬਗ਼ਦਾਦ ਕੀ ਰਾਤੇ
1967	ਆਗ	ਪਾਰੋ
1968	ਮੇਰੇ ਹਮਦਮ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ	ਮੀਨਾ
1968	ਜੁੰਗ ਔਰ ਅਮਨ
1968	ਜਹਾਂ ਮਿਲੇ ਧਰਤੀ ਆਕਾਸ਼
1968	ਗੋਲਡਨ ਆਇਜ਼ ਸਿਕ੍ਰ੍ਟ ਏਜੇਂਟ 007
1968	ਗੌਰੀ	ਗੀਤਾ
1968	ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ	ਰੂਪਾ ਸ਼ਰਮਾ
1968	ਆਪਣੇ ਘਰ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ
1969	ਸ਼ਰਤ	ਸਪਨਾ ਸਿੰਘ
1969	ਮੇਰੇ ਯਾਰ ਮੇਰੇ ਦੁਸ਼ਮਣ
1969	ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ
1969	ਜਿਗਰੀ ਦੋਸਤ	ਸ਼ੋਭਾ ਦਾਸ
1969	ਦੋ ਰਾਸਤੇ	ਰੀਨਾ
1969	ਬੰਦਨ	ਗੌਰੀ ਮਲੀਕਰਮ
1969	ਆਪਣਾ ਖੂਨ ਆਪਣਾ ਦੁਸ਼ਮਣ
1969	ਆਦਮੀ ਔਰ ਇਨਸਾਨ	ਰੀਟਾ
1970	ਸੱਚਾ ਜੂਠਾ	ਮੀਨਾ / ਰੀਟਾ
1970	ਪਰਦੇਸ਼ੀ	ਮੈਨਾ
1970	ਖਿਲੋਨਾ	ਚਾਂਦ
1970	ਹੁਮਜੋਲੀ	ਮੀਨਾ	ਮਹਿਮਾਨ ਭੂਮਿਕਾ
1970	ਹਿਮੰਤ	ਮਾਲਤੀ
1970	ਏਕ ਨੰਨੀ ਮੁੰਨੀ ਲੜਕੀ ਥੀ
1970	ਭਾਈ ਭਾਈ	ਬਿਜਲੀ
1970	ਮਾਂ ਔਰ ਮਮਤਾ	ਮੇਰੀ
1971	ਮੇਲਾ	ਲਾਜੋ
1971	ਲੜਕੀ ਪਸੰਦ ਹੈ
1971	ਕਠਪੁਤਲੀ	ਨਿਸ਼ਾ
1971	ਏਕ ਨਾਰੀ ਏਕ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ	ਮੀਨਾ
1971	ਦੁਸ਼ਮਣ	ਫੂਲਮਤੀ
1971	ਚਾਹਤ
1971	ਉਪਾਸਨਾ	ਸ਼ਾਲੂ (ਨਾਲੇ ਕਿਰਨ)
1971	ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਸਪਨੇ	ਨਿਸ਼ਾ ਪਟੇਲ / ਨਿਸ਼ਾ ਕੁਮਾਰੀ
1971	ਹਰੇ ਰਾਮਾ ਹਰੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ	ਸ਼ਾਂਤੀ
1972	ਟਾਂਗੇਵਾਲਾ	ਪਾਰੋ / ਚੰਦਿਕਾਂ
1972	ਸ਼ਰਾਰਤ	ਰਾਧਾ / ਮੀਤਾ
1972	ਪਿਆਰ ਦੀਵਾਨਾ	ਮਮਤਾ
1972	ਗੋਮਤੀ ਕੇ ਕਿਨਾਰੇ	ਰੋਸ਼ਨੀ
1972	ਧੜਕਨ	ਰੇਖਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ
1972	ਅਪਰਾਧ	ਮੀਨਾ / ਰੀਟਾ
1972	ਆਪਣਾ ਦੇਸ਼	ਚੰਦਾ /ਮਾਦਮੇ ਪਪੋਲੋਲੀਤਾ
1972	ਰੂਪ ਤੇਰਾ ਮਸਤਾਨਾ	ਪ੍ਰਿੰਸਿਸ ਉਸ਼ਾ / ਕਿਰਨ	ਦੋਹਰੀ ਭੂਮਿਕਾ
1973	ਪਿਆਰ ਕਾ ਰਿਸਤਾ
1973	ਬਂਦੇ ਹਾਥ	ਮਾਲਾ
1973	ਲੋਫ਼ਰ	ਅੰਜੁ
1973	ਝੀਲ ਕੇ ਉਸ ਪਾਰ	ਨੀਲੂ
1973	ਚੋਰ ਮਚਾਏ ਛੋਰ	ਰੇਖਾ
1973	ਆਪ ਕੀ ਕਸਮ	ਸੁਨੀਤਾ
1974	ਰੋਟੀ	ਬਿਜਲੀ
1975	ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀ	ਕਾਮਿਨੀ
1975	ਲਫੰਗੇ	ਸਪਨਾ
1975	ਆਗ ਔਰ ਤੂਫਾਨ
1976	ਨਾਗਿਨ	ਰਾਜ ਕੁਮਾਰੀ
1977	ਆਈਨਾ	ਸ਼ਾਲਿਨੀ
1990	ਆਂਧਿਆ	ਸ਼ਕੁਂਤਲਾ
2010	1 ਆ ਮਿੰਟ	ਅਦਾਕਾਰਾ	ਦੋਕੁ ਡਰਾਮਾ ਫਿਲਮ

ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ

ਮੁਮਤਾਜ਼ ਦਾ ਵਿਆਹ ਵਪਾਰੀ ਮਯੂਰ ਮਾਧਵਨੀ ਨਾਲ 1974 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕੁੜੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਦਾ ਵਿਆਹ ਅਭਿਨੇਤਾ ਫਿਰੋਜ਼ਸ਼ਾਹ ਖਾਨ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਫਰਦੀਨ ਖਾਨ 2006 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।

ਅਵਾਰਡ

ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨੇ 1970 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਵਧੀਆ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਫਿਲਮ ਖਿਲੋਨਾ ਲਈ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਫਿਲਮ ਖਿਲੋਨਾ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਜੋ ਇੱਕ ਵੇਸਵਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੀ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੁਮਤਾਜ਼ ਨੇ ਇਸ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਵਧੀਆ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਐਵਾਰਡ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ।^[7]

ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਵਧੀਆ ਅਦਾਕਾਰਾ ਤੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਅਵਨੇਤਰੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਤਿੰਨ ਬੀ.ਐੱਫ਼.ਜੇ.ਏ. ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।^[8]

ਜੇਤੂ

ਬੀ.ਐੱਫ਼.ਜੇ.ਏ. ਅਵਾਰਡ: ਸਹਾਇਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ–ਫਿਲਮ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ (1968)
ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਵਧੀਆ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ – ਫਿਲਮ ਖਿਲੋਨਾ (1970)^[9]
ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਲਾਈਫ ਟਾਈਮ ਆਚੀਵਮੈਂਟ ਪੁਰਸਕਾਰ (1996)
ਆਈ.ਆਈ.ਐੱਫ਼.ਏ. ਅਵਾਰਡ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਆਨਰੇਰੀ ਅਵਾਰਡ (2008) ਮਿਲਿਆ।^[10]

ਨਾਮਜ਼ਦ

ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਵਧੀਆ ਸਹਾਇਤਾ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ – ਰਾਮ ਔਰ ਸ਼ਿਆਮ (1967)
ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਵਧੀਆ ਸਹਾਇਤਾ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ – ਆਦਮੀ ਔਰ ਇਨਸਾਨ (1969)

ਹਵਾਲੇ

↑ Jha, Subhash (30 July 2012). "Mumtaz: I am lonely". The Times of India.
↑ 1–3.
↑ "Mumtaz: Dara Singh's kindness got me my first role". Times of India. 13 July 2012. Archived from the original on 28 ਸਤੰਬਰ 2013. Retrieved 23 July 2012. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
↑ Dinesh Raheja (August 2002). "The oomph and spirit of Mumtaz". Rediff.com. Archived from the original on 20 ਸਤੰਬਰ 2016. Retrieved 23 July 2012. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
↑ "Box Office 1969". BoxOfficeIndia.com. Archived from the original on 7 ਫ਼ਰਵਰੀ 2009. Retrieved 23 July 2012. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
↑ "Mumtaz: Rajesh Khanna was very close to me". Rediff.com. 18 July 2012. Retrieved 23 July 2012. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
↑ "खिलोना सिनेमात मुमताझला कशी मिळाली महत्त्वाची भूमिका? - Maharashtra Times". Maharashtra Times. Archived from the original on 21 ਅਗਸਤ 2017. Retrieved 2015-11-28. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2015-12-22. Retrieved 2017-03-17.
↑ "Top Bollywood sex symbols of all time". India Tribune. Retrieved 23 July 2012. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
↑ "IIFA to honour Rehman, Benegal and Mumtaz". DNA. 17 May 2008. Retrieved 23 July 2012. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)