ਵਾਸਕੋ ਦਾ ਗਾਮਾ

ਵਾਸਕੋ ਦਾ ਗਾਮਾ
ਅਰਬ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਤੱਟ, ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਪੂਰਬ ਦੇ ਐਡਮਿਰਲਰ (more...)
ਵਿਦਿਗੁਏਰਾ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
ਕਾਰਜਕਾਲ	29 ਦਸੰਬਰ 1519 – 24 ਦਸੰਬਰ 1524
ਵਾਰਸ	ਫਰਾਂਸਿਸਕੋ ਦਾ ਗਾਮਾ
ਜਨਮ	1460 ਜਾਂ 1469 ਸੀਨਜ਼, ਪੁਰਤਗਾਲ ਜਾਂ ਵਿਦਿਗੁਇਰਾ, ਅਲੇਨਟੇਜੋ, ਪੁਰਤਗਾਲ ਦਾ ਰਾਜ
ਮੌਤ	24 ਦਸੰਬਰ 1524 (aged ਅੰ. 55–65) ਕੋਚੀ (ਭਾਰਤ), ਪੁਰਤਗੇਜ਼ੀ ਭਾਰਤ
ਦਫ਼ਨ	ਜੇਰੇਨੀਮੋਸ ਮੱਠ, ਲਿਸਬਨ, ਪੁਰਤਗਾਲ ਦਾ ਰਾਜ
ਜੀਵਨ-ਸਾਥੀ	ਕੈਟਰੀਨਾ ਡੀ ਅਟੈਡੇ
ਔਲਾਦ Among others	ਡੀ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸਕੋ ਦਾ ਗਾਮਾ, ਵਿਦਿਗੁਏਰਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਗਿਣਤੀ ਇਸਟਾਵੋ ਦਾ ਗਾਮਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਇੰਡੀਆ ਕ੍ਰਿਸਟੋਵਾ ਦਾ ਗਾਮਾ ਮਲਕਾ ਦਾ ਕਪਤਾਨ
ਨਾਮ ਵਾਸਕੋ ਦਾ ਗਾਮਾ
ਪਿਤਾ	ਏਸਟਾਵੋ ਦਾ ਗਾਮਾ
ਮਾਤਾ	ਇਜ਼ਾਬੇਲ ਸੋਡਰੇ
ਕਿੱਤਾ	ਖੋਜਕਰਤਾ,ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ
ਦਸਤਖਤ

ਵਾਸਕੋ ਦ ਗਾਮਾ (ਪੁਰਤਗਾਲੀ: Vasco da Gama) (ਲਗਭਗ 1460 ਜਾਂ 1469-24 ਦਸੰਬਰ, 1524) ਇੱਕ ਪੁਰਤਗਾਲੀਖੋਜੀ ਖੋਜੀ, ਯੂਰੋਪੀ ਖੋਜ ਯੁੱਗ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਅਤੇ ਯੂਰੋਪ ਵਲੋਂ ਭਾਰਤ ਸਿੱਧੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਣ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜਾਂ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਸੀ^[1] ਜੋ ਕੇਪ ਆਫ ਗੁਡ ਹੋਪ^[2], ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਦੱਖਣ ਕੋਨੇ ਵਲੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਅੱਪੜਿਆ। ਉਹ ਜਹਾਜ ਦੁਆਰਾ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਆਇਆ। ਉਸਦੀ ਜਨਮ ਦੀ ਠੀਕ ਤਾਰੀਖ ਤਾਂ ਅਗਿਆਤ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਦੀ ਉਹ 1490 ਦੇ ਦਸ਼ਕ ਵਿੱਚ ਸਾਇਨ, ਪੁਰਤਗਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੋਧਾ ਸੀ।

ਵਾਸਕੋ ਦ ਗਾਮਾ ਦਾ ਜਨਮ ਅਨੁਮਾਨਤ: 1460 ਵਿੱਚ ਜਾਂ 1469 ਵਿੱਚ ਸਾਇੰਸ, ਪੁਰਤਗਾਲ ਦੇ ਦੱਖਣ - ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਤਟ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੋਇਆ ਸੀ।^[1] ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਨੋੱਸਾ ਸੇਂਹੋਰਾ ਦਾਸ ਸਲਾਸ ਦੇ ਗਿਰਿਜਾਘਰ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਸਥਿਤ ਸੀ। ਤਤਕਾਲੀਨ ਸਾਇੰਸ ਜੋ ਹੁਣ ਅਲੇਂਤੇਜੋ ਤਟ ਦੇ ਕੁੱਝ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਤਦ ਕੁੱਝ ਸਫੇਦ ਪੁਤੀ, ਲਾਲ ਛੱਤ ਵਾਲੀ ਮਛੇਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਝੋਂਪੜੀਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਭਰ ਸੀ। ਵਾਸਕੋ ਦ ਗਾਮੇ ਦੇ ਪਿਤਾ ਏਸਤੇਵਾਓ ਦ ਗਾਮਾ, 1460 ਵਿੱਚ ਡਿਊਕ ਆਫ ਵਿਸੇਉ, ਡਾਮ ਫਰਨੈਂਡੋ ਦੇ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਨਾਇਟ ਸਨ।^[3] ਡਾਮ ਫਰਨੈਂਡੋ ਨੇ ਸਾਇੰਸ ਦਾ ਨਾਗਰ - ਰਾਜਪਾਲ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਤਦ ਸਾਇੰਸ ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਾਬਣ ਕਾਰਖਾਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਕਰ ਵਸੂਲਦੇ ਸਨ। ਏਸਤੇਵਾਓ ਦ ਗਾਮਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਡੋਨਾ ਇਸਾਬੇਲ ਸਾਦਰੇ ਵਲੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵਾਸਕੋ ਦ ਗਾਮੇ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਆਰੰਭਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਿਆਦਾ ਗਿਆਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਇਤੀਹਾਸਕਾਰ ਟੇਕਸਿਏਰਾ ਦ ਅਰਾਗਾਓ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਕਿ ਏਵੋਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵਾਸਕੋ ਦ ਗਾਮਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹੋਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਇਦ ਹਿਸਾਬ ਅਤੇ ਨੌਵਹਨ ਦਾ ਗਿਆਨ ਅਰਜਿਤ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਵੀ ਗਿਆਤ ਹੈ ਕਿ ਗਾਮਾ ਨੂੰ ਖਗੋਲਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਵੀ ਗਿਆਨ ਸੀ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਭਵਤ: ਖਗੋਲਗਿਅ ਅਬ੍ਰਾਹਮ ਜਕਿਊਤੋ ਵਲੋਂ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। 1492 ਵਿੱਚ ਪੁਰਤਗਾਲ ਦੇ ਰਾਜੇ ਜਾਨ ਦੂਸਰਾ ਨੇ ਗਾਮਾ ਨੂੰ ਸੇਤੁਬਲ ਬੰਦਰਗਾਹ, ਲਿਸਬਨ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਵਲੋਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਜਹਾਜਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕਰ ਲਿਆਉਣ ਸੀ। ਇਹ ਕਾਰਜ ਵਾਸਕੋ ਨੇ ਕੌਸ਼ਲ ਅਤੇ ਤਤਪਰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਕੀਤਾ।

8 ਜੁਲਾਈ, 1497 ਦੇ ਦਿਨ ਚਾਰ ਜਹਾਜ (ਸਾਓ ਗੈਬਰਿਏਲ, ਸਾਓ ਰਾਫੇਲ, ਬੇਰਯੋ, ਅਤੇ ਅਗਿਆਤ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਇਕੱਤਰੀਕਰਨ ਜਹਾਜ) ਲਿਸਬਨ ਵਲੋਂ ਚੱਲ ਪਏ, ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। [ 6 ] ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਯੂਰੋਪੀ ਨੇ ਇੰਨੀ ਦੂਰ ਦੱਖਣ ਅਫਰੀਕਾ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਯਾਤਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਖੋਜਕਰਤਾ, ਬਾਰਟੋਲੋਮੀਉ ਡਿਆਸ ਬਸ ਇੰਨੀ ਹੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਕਰਿਸਮਸ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਦ ਗਾਮੇ ਦੇ ਕਰਮੀਦਲ ਨੇ ਇੱਕ ਤਟ ਦਾ ਨਾਮ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਹੋਕੇ ਉਹ ਗੁਜਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਨੈਟਾਲ ਰੱਖਿਆ। ਇਸਦਾ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਮਤਲੱਬ ਹੈ ਕਰਿਸਮਸ, ਅਤੇ ਉਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਇਹ ਨਾਮ ਅੱਜ ਤੱਕ ਉਹੀ ਹੈ।

ਜਨਵਰੀ ਤੱਕ ਉਹ ਲੋਕ ਅਜੋਕੇ ਮੋਜਾੰਬੀਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ, ਜੋ ਪੂਰਵੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦਾ ਇੱਕ ਕਿਨਾਰੀ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜਿਸਪਰ ਅਰਬ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਇੱਕ ਭਾਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਾਬੂ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਇੱਕ ਗੁੱਸਾਵਰ ਭੀੜ ਨੇ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਚੱਲ ਗਿਆ ਦੀ ਉਹ ਲੋਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਉੱਥੇ ਵਲੋਂ ਕੀਨਿਆ ਦੇ ਵੱਲ ਚੱਲ ਪਏ। ਉੱਥੇ ਉੱਤੇ, ਮਾਲਿੰਡਿ (3°13′25″S 40°7′47.8″E) ਵਿੱਚ, ਦ ਗਾਮਾ ਨੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਨੂੰ ਕੰਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਨ੍ਹੇ ਅੱਗੇ ਦੇ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਦੀ ਅਗੁਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 20 ਮਈ, 1498 ਦੇ ਦਿਨ ਕਾਲੀਕਟ (ਇਸਦਾ ਮਲਯਾਲੀ ਨਾਮ ਕੋਜੀਕੋਡ ਹੈ), ਕੇਰਲ ਲੈ ਆਇਆ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਤਟ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਗਾਮਾ ਨੇ ਕੁੱਝ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਉਥੇ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਉਸ ਨਗਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਭ ਕੁੱਝ ਉਥੇ ਹੀ ਛੱਡ ਕਰ ਚਲੇ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਉੱਤੇ ਉਹ ਉੱਥੇ ਵਲੋਂ ਬੱਚ ਨਿਕਲਿਆ ਅਤੇ ਸਿਤੰਬਰ 1499 ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪੁਰਤਗਾਲ ਪਰਤ ਗਿਆ।

ਉਸਦੀ ਅਗਲੀ ਯਾਤਰਾ 1503 ਵਿੱਚ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਗਿਆਤ ਹੋਇਆ ਦੀ ਕਾਲੀਕਟ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਿੱਛੇ ਛੁੱਟ ਗਏ ਸਾਰੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਅਰਬ ਜਹਾਜਾਂ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਧਵਸਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਕਾਲੀਕਟ ਉੱਤੇ ਕਾਬੂ ਕਰਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਚੱਲਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸੀ ਦੌਲਤ ਉੱਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪੁਰਤਗਾਲ ਦਾ ਰਾਜਾ ਉਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ।

ਸੰਨ 1534 ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੀ ਅੰਤਮ ਭਾਰਤ ਯਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਨਿਕਲਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੁਰਤਗਾਲ ਦੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਪਨਿਵੇਸ਼ ਬਸਤੀ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ (ਰਾਜਪਾਲ) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਇਆ, ਉੱਤੇ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।

ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਕਾਮਨਜ਼ ਉੱਤੇ ਵਾਸਕੋ ਦਾ ਗਾਮਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੀਡੀਆ ਹੈ।

• Vasco da Gama's Round Africa to India Archived 2011-08-28 at the Wayback Machine., fordham.edu
• Vasco da Gama web tutorial with animated maps, ucalgary.ca
• A Portuguese East Indiaman from the 1502–1503 Fleet of Vasco da Gama off Al Hallaniyah Island, Oman: an interim report, IJNA

1. ↑ ^{1.0 1.1} "Vasco da Gama | Biography, Achievements, Route, Map, Significance, & Facts". Encyclopedia Britannica (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-10-03.
2. ↑ "Vasco da Gama | Biography, Achievements, Route, Map, Significance, & Facts". Encyclopedia Britannica (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-10-31.
3. ↑ Ames, Glenn J. (2008). The Globe Encompassed. p. 27. ISBN 978-0-13-193388-0..