ਸਿਆਲਕੋਟ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ

ਸਿਆਲਕੋਟ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਕਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਸਿਆਲਕੋਟ ਸ਼ਹਿਰ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਦਿਯਾਸ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਾ ਸਲਵਾਨ ਨੇ ਦੂਜੀ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਸਿਆਲਕੋਟ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਮੁੜ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਲਵਾਨ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਲਕੋਟ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾਬਣਵਾਇਆ (ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੋਹਰੀ ਕੰਧਾਂ ਸਨ)। ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਜਾ ਸਲਵਾਨ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਵਿਸਤਾਰ ਲਈ 10,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਮਿਸਤਰੀਆਂ ਲਾਏ ਸਨ। ਪੱਥਰ ਦੀਆਂ ਸਲੈਬਾਂ ਅਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।^[1]^[2]

ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਸ਼ਾਹੀ ਤੋਂ 1008 ਵਿੱਚ ਕਿਲ੍ਹੇ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। 1179 ਤੋਂ 1186 ਤੱਕ, ਸ਼ਹਾਬ-ਉਦ-ਦੀਨ ਗੌਰੀ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਸਿੰਧ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਜੰਮੂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਉਸਨੇ ਸਿਆਲਕੋਟ ਦੇ ਕਿਲੇ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਸਿਆਲਕੋਟ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਜੰਜੂਆ ਕਬੀਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਲਤਾਨ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਸ਼ਾਹ ਤੁਗਲਕ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 14ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।^[3]

ਰਸ਼ੀਦ ਨਿਆਜ਼, ਇਕ ਹੋਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ, ਜਿਸ ਨੇ ਤਾਰੀਖ਼-ਏ-ਸਿਆਲਕੋਟ ਲਿਖੀ ਹੈ,ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਿਆਲਕੋਟ ਕਿਲੇ ਦੀ ਦੂਜੀ ਕੰਧ ਦੀ ਖੋਜ ਸਿਆਲਕੋਟ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਨੇ 1923 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਟੈਕਸਲਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਸਿਆਲਕੋਟ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਪੱਥਰ ਦੀ ਕੰਧ (ਫ਼ਸੀਲ) 5,000 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਸ ਕੰਧ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਦੱਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ.^[4]

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਬੁਰਜ ਸਮੇਤ ਕੁਝ ਖੰਡਰ, ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਚਿੰਬੜੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਕਬਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਗਿਣਤੀ ਜੋ ਇਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਕਲੰਕ ਹੈ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਅਤੇ ਸਿਆਲਕੋਟ ਦਾ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਸਿਆਲ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਆਇਆ।