ਸਿੱਕਮੀ ਭਾਸ਼ਾ

ਸਿੱਕਮੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿੱਕਮੀ, ਭੂਟੀਆ, ਜਾਂ ਡਰੇਨਜੋਂਗਕੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਤਿੱਬਤੀ: འབྲས་ལྗོངས་སྐད་, ਵਾਇਲੀ: 'bras ljongs skad, "Rice Valley language"),^[1] ਡ੍ਰਾਨਜੋਕੇ, ਡੇਨਜੋਂਗਕਾ, ਡੇਨਜੋਂਗਪੇਕੇ ਅਤੇ ਡੇਨਜੋਂਗਕੇ, ਤਿੱਬਤੀ-ਬਰਮਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਇਹ ਭੂਟੀਆ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਕਮ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਂਤ ਨੰਬਰ 1, ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਿੱਕਮੀ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਡ੍ਰੈਂਡਜ਼ੋਂਗਕੇ (ਤਿੱਬਤੀ: འབྲས་ལྗོངས་, ਵਾਇਲੀ: 'bras-ljongs, "Rice Valley") ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਨੂੰ ਡ੍ਰੈਂਡਜ਼ੋਂਗ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।^[2] 1975 ਤੱਕ ਸਿੱਕਮੀ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਲਿਖਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਦਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਿੱਕਮ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲੀ ਵਿਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਲਿਖਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।^[3]

ਸਿੱਕਮੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਪਸੀ ਸਮਝਯੋਗ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅੰਤਰ ਜੋ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਉਹ ਮਾਮੂਲੀ ਹਨ। ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅੰਤਰ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਉੱਤਰੀ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।^[4] ਇਹਨਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਚਾਰਣ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਉਪਭਾਸ਼ਾਤਮਕ ਅੰਤਰ ਹਨ। ਸਿੱਕਮ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਗੈਰ-ਸਿੱਕਮੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਮੀ ਦੀਆਂ ਉੱਤਰੀ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਸਿੱਕਮ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਉੱਤਰੀ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਇਸੇ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਆਏ ਹਨ।^[4]

• ਸਿੱਕਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

• van Driem, George (1992). The grammar of Dzongkha. Dzongkha Development Commission, Government of Bhutan.^{[permanent dead link]} Dead link
• Yliniemi, Juha (2019). A descriptive grammar of Denjongke (Sikkimese Bhutia) (Ph.D. thesis). University of Helsinki. ISBN 978-951-51-5138-4.
• Lee, Seunghun J.; Hwang, H.K.; Monou, T.; Kawahara, S. (2018). "The phonetic realization of tonal contrast in Dränjongke". Proceedings of the International Symposium on Tonal Aspects of Languages: 217–221. doi:10.21437/TAL.2018-44. S2CID 52209330.
• Lee, Seunghun J.; S. Kawahara; C. Guillemot; T. Monou (2019). "Acoustics of the four-way laryngeal contrast in Drenjongke (Bhutia): Observations and implications". 音声研究. Journal of the Phonetic Society of Japan (23(1)): 65–75. doi:10.24467/onseikenkyu.23.0_65.