ਪਠਾਨੇ ਖ਼ਾਨ
ਪਠਾਨੇ ਖ਼ਾਨ (ਅਸਲ ਨਾਮ: ਗ਼ੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ; 1926–2000) ਹਿੰਦ ਉਪਮਹਾਦੀਪ ਦੇ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਾਫ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਗਜ਼ਲਾਂ ਗਾਈਆਂ, ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਕਬੂਲ ਹੋਈਆਂ। ਗ਼ੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ ਦਾ ਜਨਮ 1926 ਵਿੱਚ ਬਸਤੀ ਤੰਬੂ ਵਾਲੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਹਰਾਏ ਚੋਲਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਆਪਣੀ ਤੀਜੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਘਰ ਲੈ ਆਏ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਕੋਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕੋਟ ਅੱਡੂ ਗਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਲੜਕਾ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਉਸਨੂੰ 'ਸਈਦ' ਦੇ ਘਰ (ਇੱਕ ਅਧਿਆਤਮਕ ਨੇਤਾ ਦੇ ਘਰ) ਲੈ ਗਈ। ਸਈਦ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਉਸਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਦੇਵੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਸ ਲਈ 'ਅਧਿਆਤਮਕ ਤੌਰ' ਤੇ ਬਹੁਤ ਭਾਰਾ 'ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਈਦ ਦੀ ਧੀ ਨੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਪਠਾਣਾ (ਉਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਇੱਕ ਨਾਮ) ਵਰਗਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਉਹ ‘ਪਠਾਣਾ ਖ਼ਾਨ’ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਨਵਾਂ ਨਾਮ ਰੱਖਿਆ। ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨਪਠਾਣਾ ਖ਼ਾਨ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਉਸ ਦੀ ਚੰਗੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸਿਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ, ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਖਮੀਸ਼ਾ ਖਾਨ ਵਾਂਗ, ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਭਟਕਣਾ, ਵਿਚਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ। ਉਸਦੇ ਸੁਭਾਵਕ ਸੁਭਾਅ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸੱਤਵੇਂ ਜਮਾਤ ਜਾਂ ਗ੍ਰੇਡ ਕਲਾਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਮਿਠਾਨਕੋਟ ਦੇ ਸੰਤ ਖਵਾਜਾ ਗੁਲਾਮ ਫਰੀਦ ਦੇ ਕਾਫੀਆਂ ਨੂੰ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[1] ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਬਾਬਾ ਮੀਰ ਖਾਨ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਸਿਖਾਇਆ ਜੋ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਸੀ। ਇਕੱਲਾ ਗਾਉਣਾ ਉਸ ਨੂੰ ਕਮਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ, ਇਸ ਲਈ ਨੌਜਵਾਨ ਪਠਾਣਾ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਲਈ ਲੱਕੜਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਜੋ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰੋਟੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਇਆ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਹੰਝੂ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਉਸਦਾ ਰੱਬ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਖਵਾਜਾ ਗੁਲਾਮ ਫਰੀਦ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਭਾਰ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦਿੱਤੀ। ਪਠਾਨੇ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਅਪਣਾਇਆ। ਉਸ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਘੰਟਿਆਂ ਬੱਧੀ ਗਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੱਟਐਲਬਮਾਂਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾਹਵਾਲੇ
|
||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
