Участник:Hellerick/Конституция Казахстана по-казахски (лат.)

Kazakstan Respwblykasınıņ Konstytwtsyası

Konstytwtsya 1995 jılı 30 tamızda respwblykalık referendwmda kabıldandı. Kazakstan Respwblykası Parlamentiniņ Jarşısı, 1996 jılgı N 4, 217-kujat (Kazakstan Respwblykası Parlamentiniņ basılımı)

Biz, ortak taryxy tagdır biriktirgen

  • Kazakstan xalkı, bayırgı kazak jerinde
  • memlekettilik kura otırıp,
  • özimizdi erkindik, teņdik jäne tatwlık
  • murattarına berilgen beybitşil azamattık
  • kogam dep ugına otırıp,
  • dünyejüzilik kogamdastıkta layıktı orın
  • alwdı tiley otırıp,
  • kazirgi jäne bolaşak urpaktar aldındagı
  • jogarı jawapkerşiligimizdi sezine otırıp,
  • özimizdiņ egemendik kukıgımızdı negizge
  • ala otırıp
  • osı Konstytwtsyanı kabıldaymız.

I bölim, Jalpı erejeler

Biz, ortak taryxy tagdır biriktirgen Kazakstan xalkı, bayırgı kazak jerinde memlekettilik kura otırıp, özimizdi erkindik, teņdik jäne tatwlık murattarına berilgen beybitşil azamattık kogam dep ugına otırıp, dünyejüzilik kogamdastıkta layıktı orın alwdı tiley otırıp, kazirgi jäne bolaşak urpaktar aldındagı jogarı jawapkerşiligimizdi sezine otırıp, özimizdiņ egemendik kukıgımızdı negizge ala otırıp, osı Konstytwtsyanı kabıldaymız.

1-bap

  1. Kazakstan Respwblykası özin demokratyalık, zayırlı, kukıktık jäne älewmettik memleket retinde ornıktıradı, onıņ eņ kımbat kazınası - adam jäne adamnıņ ömiri, kukıktarı men bostandıktarı.
  2. Respwblyka kızmetiniņ tübegeyli pryntsypteri: kogamdık tatwlık pen sayasy turaktılık; bükil xalıktıņ ygiligin közdeytin êkonomykalık damw; kazakstandık patryotyzm; memleket ömiriniņ asa maņızdı mäselelerin demokratyalık ädistermen, onıņ işinde respwblykalık referendwmda nemese Parlamentte dawıs berw arkılı şeşw.

ESKERTW. 1-baptıņ 1-tarmagına tüsinikteme berildi — KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2001.12.21. N 18/2 kawlısımen.

2-bap

  1. Kazakstan Respwblykası - prezydenttik baskarw nısanındagı birtutas memleket.
  2. Respwblykanıņ egemendigi onıņ bükil awmagın kamtydı. Memleket öz awmagınıņ tutastıgın, kol sugılmawın jäne bölinbewin kamtamasız etedi.
  3. Respwblykanıņ äkimşilik-awmaktık kurılısı, astanasınıņ ornalasatın jeri men märtebesi zaņmen belgilenedi.
  4. Kazakstan Respwblykası jäne Kazakstan atawlarınıņ mäni barabar.

3-bap

  1. Memlekettik byliktiņ birden-bir bastawı - xalık.
  2. Xalık bylikti tikeley respwblykalık referendwm jäne erkin saylaw arkılı jüzege asıradı, sonday-ak öz byligin jüzege asırwdı memlekettik organdarga beredi.
  3. Kazakstan Respwblykasında bylikti eşkim de yemdenip kete almaydı. Bylikti yemdenip ketwşilik zaņ boyınşa kwdalanadı.
  4. Xalık pen memleket atınan bylik jürgizwge Respwblyka Prezydentiniņ, sonday-ak öziniņ konstytwtsyalık ökilettigi şeginde Parlamenttiņ kukıgı bar. Respwblyka Ükimeti men özge de memlekettik organdar memleket atınan olarga berilgen ökilettikteri şeginde gana bylik jürgizedi.
  5. Respwblykada memlekettik bylik birtutas, ol Konstytwtsya men zaņdar negizinde zaņ şıgarwşı, atkarwşı jäne sot tarmaktarına bölinw, olardıņ tejemelik äri tepe-teņdik jüyesin paydalanw arkılı, özara is-kymıl jasaw pryntsypine säykes jüzege asırıladı.

ESKERTW. 3-baptıņ 3-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2001.04.12. N 1/2 kawlısımen.

4-bap

  1. Kazakstan Respwblykasında koldanılatın kukık Konstytwtsyanıņ, sogan säykes zaņdardıņ, özge de normatyvtik kukıktık aktilerdiņ, xalıkaralık şarttarı men Respwblykanıņ baska da mindettemeleriniņ, sonday-ak Respwblyka Konstytwtsyalık Keņesiniņ jäne Jogargı Sotı normatyvtik kawlılarınıņ normaları bolıp tabıladı.
  2. Konstytwtsyanıņ eņ jogarı zaņdı küşi bar jäne Respwblykanıņ bükil awmagında ol tikeley koldanıladı.
  3. Respwblyka bekitken xalıkaralık şarttardıņ Respwblyka zaņdarınan basımdıgı boladı jäne xalıkaralık şart boyınşa onı koldanw üşin zaņ şıgarw talap etiletin jagdaydan baska retterde, tikeley koldanıladı.
  4. Barlık zaņdar, Respwblyka katıswşısı bolıp tabılatın xalıkaralık şarttar jaryalanadı. Azamattardıņ kukıktarına, bostandıktarı men mindetterine katıstı normatyvtik kukıktık aktilerdi resmy türde jaryalaw olardı koldanwdıņ mindetti şarttı bolıp tabıladı.

ESKERTW. 4-baptıņ 3-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.10.11. N 18/2 kawlısımen.

5-bap

  1. Kazakstan Respwblykasında ydeologyalık jäne sayasy är-alwandılık tanıladı. Kogamdık jäne memlekettik ynstytwttardıņ birigip ketwine, memlekettik organdarda partya uyımdarın kurwga jol berilmeydi.
  2. Kogamdık birlestikter zaņ aldında birdey. Kogamdık birlestikter isine memlekettiņ jäne memleket isine kogamdık birlestikterdiņ zaņsız aralaswına, kogamdık birlestikterge memlekettik organdardıņ kızmetin jüktewge, kogamdık birlestikterdi memlekettik karjılandırwga jol berilmeydi.
  3. Maksatı nemese is-äreketi Respwblykanıņ konstytwtsyalık kurılısın küştep özgertwge, onıņ tutastıgın buzwga, memleket kawipsizdigine nuksan keltirwge, älewmettik, näsildik, ulttık, diny, tektik-toptık jäne rwlık arazdıktı kozdırwga bagıttalgan kogamdık birlestikter kurwga jäne olardıņ kızmetine, sonday-ak zaņdarda közdelmegen äskerylendirilgen kuramalar kurwga tıyım salınadı.
  4. Respwblykada baska memleketterdiņ sayasy partyaları men käsiptik odaktarınıņ, diny negizdegi partyalardıņ kızmetine, sonday-ak sayasy partyalarmen käsiptik odaktardı şeteldik zaņdı tulgalar men azamattardıņ, şet memleketter men xalıkaralık uyımdardıņ karjılandırwına jol berilmeydi.
  5. Şeteldik diny birlestikterdiņ Respwblyka awmagındagı kızmeti, sonday-ak şeteldik diny ortalıktardıņ Respwblykadagı diny birlestikter basşıların tagayındawı Respwblykanıņ tyisti memlekettik organdarımen kelisw arkılı jüzege asırıladı.

ESKERTW. 5-baptıņ 4-tarmagına tüsinikteme berildi – KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.06.07. N 4/2 kawlısımen.

6-bap

  1. Kazakstan Respwblykasında memlekettik menşik pen jeke menşik tanıladı jäne birdey korgaladı.
  2. Menşik mindet jükteydi, onı paydalanw sonımen katar kogam ygiligine de kızmet etwge tyis. Menşik swbektileri men obektileri, menşik yeleriniņ öz kukıktarın jüzege asırw kölemi men şekteri, olardı korgaw kepildikteri zaņmen belgilenedi.
  3. Jer jäne onıņ koynawı, sw közderi, ösimdikter men janwarlar dünyesi, baska da tabygy reswrstar memleket menşiginde boladı. Jer, sonday-ak zaņda belgilengen negizderde, şarttar men şekterde jeke menşikte de bolwı mümkin.

ESKERTW. 6-baptıņ 2-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.11.03. N 19/2 kawlısımen.

ESKERTW. 6-baptıņ 3-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.04.13. N 2/2 kawlısımen.

ESKERTW. 6-baptıņ 1-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2001.04.12. N 1/2 kawlısımen.

7-bap

  1. Kazakstan Respwblykasındagı memlekettik til - kazak tili.
  2. Memlekettik uyımdarda jäne jergilikti özin-özi baskarw organdarında orıs tili resmy türde kazak tilimen teņ koldanıladı.
  3. Memleket Kazakstan xalkınıņ tilderin üyrenw men damıtw üşin jagday twgızwga kamkorlık jasaydı.

8-bap

Kazakstan Respwblykası xalıkaralık kukıktıņ pryntsypteri men normaların kurmetteydi, memleketter arasında ıntımaktastık pen tatw körşilik karım-katınas jasaw, olardıņ teņdigi men bir-biriniņ işki isterine aralaspaw, xalıkaralık dawlardı beybit jolmen şeşw sayasatın jürgizedi, karwlı küşti birinşi bolıp koldanwdan bas tartadı.

ESKERTW. 8-bapka tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2001.04.12. N 1/2 kawlısımen.

9-bap

Kazakstan Respwblykasınıņ memlekettik nışandarı - Twı, Eltaņbası jäne Gymni bar. Olardıņ sypattaması jäne resmy paydalanılw tärtibi konstytwtsyalık zaņmen belgilenedi.

II bölim, Adam jäne azamat

10-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ azamattıgı zaņga säykes alınadı jäne toktatıladı, ol kanday negizde alınganına karamastan, birıņgay jäne teņ bolıp tabıladı.
  2. Respwblykanıņ azamatın eşkanday jagdayda azamattıgınan, öziniņ azamattıgın özgertw kukıgınan ayırwga, sonday-ak onı Kazakstannan tıs jerlerge alastawga bolmaydı.
  3. Respwblyka azamatınıņ baska memlekettiņ azamattıgında bolwı tanılmaydı.

11-bap

  1. Respwblykanıņ xalıkaralık şarttarında özgeşe belgilenbese, Kazakstan Respwblykasınıņ azamatın şet memleketke berwge bolmaydı.
  2. Respwblyka öziniņ odan tıs jerlerde jürgen azamattarın korgawga jäne olarga kamkorlık jasawga kepildik beredi.

12-bap

  1. Kazakstan Respwblykasında Konstytwtsyaga säykes adam kukıktarı men bostandıktarı tanıladı jäne olarga kepildik beriledi.
  2. Adam kukıktarı men bostandıktarı ärkimge twmısınan jazılgan, olar absolyutti dep tanıladı, olardan eşkim ayıra almaydı, zaņdar men özge de normatyvtik kukıktık aktilerdiņ mazmunı men koldanılwı osıgan karay anıktaladı.
  3. Respwblykanıņ azamatı öziniņ azamattıgına oray kukıktarga ye bolıp, mindetter atkaradı.
  4. Konstytwtsyada, zaņdarda jäne xalıkaralık şarttarda özgeşe közdelmese, şeteldikter men azamattıgı jok adamdar Respwblykada azamattar üşin belgilengen kukıktar men bostandıktardı paydalanadı, sonday-ak mindetter atkaradı.
  5. Adamnıņ jäne azamattıņ öz kukıktarı men bostandıktarın jüzege asırwı baska adamdardıņ kukıktarı men bostandıktarın buzbawga, konstytwtsyalık kurılıs pen kogamdık ymandılıkka nuksan keltirmewge tyis.

13-bap

  1. Ärkimniņ kukık swbektisi retinde tanılwına kukıgı bar jäne öziniņ kukıktarı men bostandıktarın, kajetti korganıstı kosa alganda, zaņga kayşı kelmeytin barlık täsildermen korgawga xakılı.
  2. Ärkimniņ öz kukıktarı men bostandıktarınıņ sot arkılı korgalwına kukıgı bar.
  3. Ärkimniņ bilikti zaņ kömegin alwga kukıgı bar. Zaņda közdelgen retterde zaņ kömegi tegin körsetiledi.

ESKERTW. 13-baptıņ 2-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.03.22. N 7/2 kawlısımen.

ESKERTW. 13-baptıņ 2-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2002.02.15. N 1 kawlısımen.

14-bap

  1. Zaņ men sot aldında jurttıņ bäri teņ.
  2. Tegine, älewmettik, lawazımdık jäne müliktik jagdayına, jınısına, näsiline, ultına, tiline, dinge közkarasına, nanımına, turgılıktı jerine baylanıstı nemese kez kelgen özge jagdayattar boyınşa eşkimdi eşkanday kemsitwge bolmaydı.

ESKERTW. 14-baptıņ 1 jäne 2-tarmaktarına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.03.10. N 2/2 kawlısımen.

ESKERTW. 14-baptıņ 1-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.03.22. N 7/2 kawlısımen.

15-bap

  1. Ärkimniņ ömir sürwge kukıgı bar.
  2. Eşkimniņ öz betinşe adam ömirin kyuga xakısı jok. Ölim jazası erekşe awır kılmıs jasaganı üşin eņ awır jaza retinde zaņmen belgilenedi, onday jazaga kesilgen adamnıņ keşirim jasaw twralı ötiniş etw xakı bar.

16-bap

  1. Ärkimniņ öziniņ jeke basınıņ bostandıgına kukıgı bar.
  2. Zaņda közdelgen retterde gana jäne tek sottıņ nemese prokwrordıņ sanktsyasımen tutkındawga jäne kamawda ustawga boladı, tutkındalgan adamga sotka şagımdanw kukıgı beriledi. Prokwrordıņ sanktsyasınsız adamdı jetpis eki sagattan aspaytın merzimge gana ustawga boladı.
  3. Ustalgan, tutkındalgan, kılmıs jasadı dep ayıp tagılgan ärkim adam sol ustalgan, tutkındalgan nemese ayıp tagılgan kezden bastap advokattıņ (korgawşınıņ) kömegin paydalanwga kukılı.

17-bap

  1. Adamnıņ kadir-kasyetine kol sugılmaydı.
  2. Eşkimdi azaptawga, ogan zorlık-zombılık jasawga, baskaday katıgezdik nemese adamdık kadir-kasyetin korlaytınday jäbir körsetwge ne jazalawga bolmaydı.

18-bap

  1. Ärkimniņ jeke ömirine kol sugılmawına, öziniņ jäne otbasınıņ kupyası bolwına, ar-namısı men abıroylı atınıņ korgalwına kukıgı bar.
  2. Ärkimniņ öziniņ jeke salımdarı men jynagan karajatınıņ, jazıskan xattarınıņ, telefon arkılı söylesken sözderiniņ, potşta, telegraf arkılı jäne baska joldarmen alıskan xabarlarınıņ kupyalılıgı saktalwına kukıgı bar. Bul kukıktı şektewge zaņda tikeley belgilengen retter men tärtip boyınşa gana jol beriledi.
  3. Memlekettik organdar, kogamdık birlestikter, lawazımdı adamdar jäne bukaralık akparat kuraldarı ärkim azamatka öziniņ kukıktarı men müddelerine katıstı kujattarmen, şeşimdermen jäne akparat közderimen tanısw mümkindigin kamtamasız etwge mindetti.

19-bap

  1. Ärkim öziniņ kay ultka, kay partyaga jäne kay dinge jatatının özi anıktawga jäne onı körsetw-körsetpewge xakılı.
  2. Ärkimniņ ana tili men töl mädenyetin paydalanwga, karım-katınas, tärbye, okw jäne şıgarmaşılık tilin erkin taņdap alwga kukıgı bar.

20-bap

  1. Söz ben şıgarmaşılık erkindigine kepildik beriledi. Tsenzwraga tıyım salınadı.
  2. Ärkimniņ zaņ jüzinde tıyım salınbagan kez kelgen täsilmen erkin akparat alwga jäne taratwga kukıgı bar. Kazakstan Respwblykasınıņ memlekettik kupyası bolıp tabılatın mälimetter tizbesi zaņmen belgilenedi.
  3. Respwblykanıņ konstytwtsyalık kurılısın küştep özgertwdi, onıņ tutastıgın buzwdı, memleket kawipsizdigine nuksan keltirwdi, sogıstı, älewmettik, näsildik, ulttık, diny, tektik-toptık jäne rwlık astamşılıktı, sonday-ak katıgezdik pen zorlık-zombılıkka bas urwdı nasyxattawga nemese ügittewge jol berilmeydi.

21-bap

  1. Kazakstan Respwblykası awmagında zaņdı türde jürgen ärkim adam, zaņda körsetilgennen baska retterde, onıņ awmagında erkin jürip-turwga jäne turgılıktı mekendi öz kalawınşa taņdap alwga kukıgı bar.
  2. Ärkimniņ Respwblykadan tıs jerlerge ketwine kukıgı bar. Respwblyka azamattarınıņ Respwblykaga kedergisiz kaytıp oralwına kukıgı bar.

22-bap

  1. Ärkimniņ ar-ojdan bostandıgına kukıgı bar.
  2. Ar-ojdan bostandıgı kukıgın jüzege asırw jalpı adamdık jäne azamattık kukıktar men memleket aldındagı mindetterge baylanıstı bolmawga nemese olardı şektemewge tyis.

23-bap

  1. Kazakstan Respwblykası azamattarınıņ birlesw bostandıgına kukıgı bar. Kogamdık birlestikterdiņ kızmeti zaņmen retteledi.
  2. Äskery kızmetşiler, ulttık kawipsizdik organdarınıņ, kukık korgaw organdarınıņ kızmetkerleri men swdyalar partyalarda, käsiptik odaktarda bolmawga, kanday da bir sayasy partyanı koldap söylemewge tyis.

ESKERTW. 23-baptıņ 2-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.07.05. N 13/2 kawlısımen.

24-bap

  1. Ärkimniņ eņbek etw bostandıgına, kızmet pen käsip türin erkin taņdawına kukıgı bar. Eriksiz eņbekke sottıņ ükimi boyınşa ne tötenşe jagdayda nemese sogıs jagdayında gana jol beriledi.
  2. Ärkimniņ kawipsizdik pen tazalık talaptarına say eņbek etw jagdayına, eņbegi üşin nendey bir kemsitwsiz sıyakı alwına, sonday-ak jumıssızdıktan älewmettik korgalwga kukıgı bar.
  3. Erewil jasaw kukıgın kosa alganda, zaņmen belgilengen täsilderdi koldana otırıp, jeke jäne ujımdık eņbek dawların şeşw kukıgı moyındaladı.
  4. Ärkimniņ tınıgw kukıgı bar. Eņbek şartı boyınşa, jumıs isteytinderge zaņmen belgilengen jumıs wakıtınıņ uzaktıgına, demalıs jäne mereke künderine, jıl sayıngı akılı demalıska kepildik beriledi.

ESKERTW. 24-baptıņ 2-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.03.10. N 2/2 kawlısımen.

25-bap

  1. Turgın üyge kol sugılmaydı. Sottıņ şeşiminsiz turgın üyden ayırwga jol berilmeydi. Turgın üyge basıp kirwge, onı tekserwge jäne tintwge zaņmen belgilengen retter men tärtip boyınşa gana jol beriledi.
  2. Kazakstan Respwblykasında azamattardı turgın üymen kamtamasız etw üşin jagdaylar jasaladı. Zaņda körsetilgen sanattagı muktaj azamattarga turgın üy zaņmen belgilengen normalarga säykes memlekettik turgın üy korlarınan olardıņ şama-şarkı köteretin akıga beriledi.

26-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ azamattarı zaņdı türde algan kanday da bolsın mülkin jeke menşiginde ustay aladı.
  2. Menşikke, onıņ işinde muragerlik kukıgına zaņmen kepildik beriledi.
  3. Sottıņ şeşiminsiz eşkimdi de öz mülkinen ayırwga bolmaydı. Zaņmen közdelgen erekşe jagdaylarda memleket muktajı üşin mülikten küştep ayırw onıņ kunı teņ bagamen ötelgen kezde jürgizilwi mümkin.
  4. Ärkimniņ käsipkerlik kızmet erkindigine, öz mülkin kez kelgen zaņdı käsipkerlik kızmet üşin erkin paydalanwga kukıgı bar. Monopolystik kızmet zaņmen retteledi äri şekteledi. Josıksız bäsekege tıyım salınadı.

ESKERTW. 26-baptıņ 3-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.06.16. N 6/2 kawlısımen.

ESKERTW. 26-baptıņ 3-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.12.20. N 21/2 kawlısımen.

27-bap

  1. Neke men otbası, ana men äke jäne bala memlekettiņ korgawında boladı.
  2. Balalarına kamkorlık jasaw jäne olardı tärbyelew - ata-ananıņ etene kukıgı äri mindeti.
  3. Kämeletke tolgan eņbekke kabiletti balalar eņbekke jaramsız ata-anasına kamkorlık jasawga mindetti.

28-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ azamatı jasına kelgen, nawkastangan, mügedek bolgan, asırawşısınan ayırılgan jagdayda jäne özge de zaņdı negizderde ogan eņ tömengi jalakı men zeynetakınıņ mölşerinde älewmettik kamsızdandırılwına kepildik beriledi.
  2. Erikti älewmettik saktandırw, älewmettik kamsızdandırwdıņ kosımşa nısandarın jasaw jäne kayırımdılık kötermelenip otıradı.

ESKERTW. 28-baptıņ 1-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.03.12. N 3/2 kawlısımen.

29-bap

  1. Kazakstan Respwblykası azamattarınıņ densawlıgın saktawga kukıgı bar.
  2. Respwblyka azamattarı zaņmen belgilengen kepildi medytsynalık kömektiņ kölemin tegin alwga xakılı.
  3. Memlekettik jäne jekemenşik emdew mekemelerinde, sonday-ak, jeke medytsynalık praktykamen aynalıswşı adamdarda akılı medytsynalık järdem alw zaņda belgilengen negizder men tärtip boyınşa jürgiziledi.

30-bap

  1. Azamattardıņ memlekettik okw orındarında tegin orta bilim alwına kepildik beriledi. Orta bilim alw mindetti.
  2. Azamattıņ memlekettik jogarı okw ornında konkwrstık negizde tegin jogarı bilim alwga kukıgı bar.
  3. Jekemenşik okw orındarında akılı bilim alw zaņmen belgilengen negizder men tärtip boyınşa jüzege asırıladı.
  4. Memleket bilim berwdiņ jalpıga mindetti standarttarın belgileydi. Kez kelgen okw ornınıņ kızmeti osı standarttarga say kelwi kerek.

31-bap

  1. Memleket adamnıņ ömir sürwi men densawlıgına kolaylı aynaladagı ortanı korgawdı maksat etip koyadı.
  2. Adamdardıņ ömiri men densawlıgına kater töndiretin derekter men jagdayattardı lawazımdı adamdardıņ jasırwı zaņga säykes jawapkerşilikke äkep sogadı.

32-bap

Kazakstan Respwblykasınıņ azamattarı beybit äri karwsız jynalwga, jynalıstar, mytyngiler men demonstratsyalar, şerwler ötkizwge jäne toskawıldarga turwga xakılı. Bul kukıktı paydalanw memlekettik kawipsizdik, kogamdık tärtip, densawlık saktaw, baska adamdardıņ kukıktarı men bostandıktarın korgaw müddeleri üşin zaņmen şektelwi mümkin.

33-bap

  1. Kazakstan Respwblykası azamattarınıņ tikeley jäne öz ökilderi arkılı memleket isin baskarwga katıswga, memlekettik organdar men jergilikti özin-özi baskarw organdarına tikeley özi jüginwge, sonday-ak jeke jäne ujımdık ötinişter joldawga kukıgı bar.
  2. Respwblyka azamattarınıņ memlekettik organdar men jergilikti özin-özi baskarw organdarın saylawga jäne olarga saylanwga, sonday-ak respwblykalık referendwmga katıswga kukıgı bar.
  3. Sot is-äreketke kabiletsiz dep tanıgan, sonday-ak sot ükimi boyınşa bas bostandıgınan ayırw orındarında otırgan azamattardıņ saylawga jäne saylanwga, respwblykalık referendwmga katıswga kukıgı jok.
  4. Respwblyka azamattarınıņ memlekettik kızmetke kirwge teņ kukıgı bar. Memlekettik kızmetşi lawazımına kandydatka koyılatın talaptar lawazımdık mindetterdiņ sypatına gana baylanıstı boladı jäne zaņmen belgilenedi.

ESKERTW. 33-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

34-bap

  1. Ärkim Kazakstan Respwblykasınıņ Konstytwtsyasın jäne zaņdarın saktawga, baska adamdardıņ kukıktarın, bostandıktarın, abıroyı men kadir-kasyetin kurmettewge mindetti.
  2. Ärkim Respwblykanıņ memlekettik nışandarın kurmettewge mindetti.

35-bap

Zaņdı türde belgilengen salıktardı, alımdardı jäne özge de mindetti tölemderdi tölew ärkimniņ borışı äri mindeti bolıp tabıladı.

36-bap

  1. Kazakstan Respwblykasın korgaw - onıņ ärbir azamatınıņ kasyetti parızı jäne mindeti.
  2. Respwblyka azamattarı zaņda belgilengen tärtip pen türler boyınşa äskery kızmet atkaradı.

37-bap

Kazakstan Respwblykasınıņ azamattarı taryxy jäne mädeny muralardıņ saktalwına kamkorlık jasawga, taryx pen mädenyet eskertkişterin korgawga mindetti.

38-bap

Kazakstan Respwblykasınıņ azamattarı tabygattı saktawga jäne tabygat baylıktarına ukıptı karawga mindetti.

39-bap

  1. Adamnıņ jäne azamattıņ kukıktarı men bostandıktarı konstytwtsyalık kurılıstı korgaw, kogamdık tärtipti, adamnıņ kukıktarı men bostandıktarın, xalıktıņ densawlıgı men ymandılıgın saktaw maksatına kajetti şamada gana jäne tek zaņmen şektelwi mümkin.
  2. Ultaralık tatwlıktı buzatın kez kelgen äreket konstytwtsyalık emes dep tanıladı.
  3. Sayasy sebepter boyınşa azamattardıņ kukıktarı men bostandıktarın kanday da bir türde şektewge jol berilmeydi. Konstytwtsyanıņ 10; 11; 13-15-baptarında; 16-babınıņ 1-tarmagında; 17-babında; 19-babında; 22-babında; 26-babınıņ 2-tarmagında közdelgen kukıktar men bostandıktar eşbir jagdayda da şektelmewge tyis.

III bölim, Prezydent

40-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydenti - memlekettiņ basşısı, memlekettiņ işki jäne sırtkı sayasatınıņ negizgi bagıttarın aykındaytın, el işinde jäne xalıkaralık katınastarda Kazakstannıņ atınan ökildik etetin eņ jogarı lawazımdı tulga.
  2. Respwblykanıņ Prezydenti - xalık pen memlekettik bylik birliginiņ, Konstytwtsyanıņ mızgımastıgınıņ, adam jäne azamat kukıktarı men bostandıktarınıņ nışanı äri kepili.
  3. Respwblyka Prezydenti memlekettik byliktiņ barlık tarmagınıņ kelisip jumıs istewin jäne ökimet organdarınıņ xalık aldındagı jawapkerşiligin kamtamasız etedi.

41-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydentin konstytwtsyalık zaņga säykes jalpıga birdey, teņ jäne töte saylaw kukıgı negizinde Respwblykanıņ kämeletke tolgan azamattarı jasırın dawıs berw arkılı jeti jıl merzimge saylaydı.
  2. Respwblyka Prezydenti bolıp twmısınan respwblyka azamatı bolıp tabılatın kırık jaska tolgan, memlekettik tildi erkin meņgergen äri Kazakstanda keminde on bes jıl boyı turatın Respwblyka azamatı saylana aladı.
  3. Respwblyka Prezydentiniņ kezekti saylawı jeltoksannıņ birinşi jeksenbisinde ötkiziledi jäne ol merzimi jagınan Respwblyka Parlamentiniņ jaņa kuramın saylawmen tuspa-tus kelmewge tyis.
  4. Dawıs berwge katıskan saylawşılardıņ elw protsentinen astamınıņ dawısın algan kandydat saylandı dep esepteledi. Eger kandydattardıņ birde-biri körsetilgen dawıs sanın ala almasa, kaytadan dawıska salınadı, ogan köp dawıs algan eki kandydat katısadı. Dawıs berwge katıskan saylawşılardıņ eņ köp dawısın algan kandydat saylandı dep esepteledi.

ESKERTW. 41-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

ESKERTW. 41-baptıņ 2-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1998.10.09. N 9/2 kawlısımen.

42-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydenti: "Kazakstan xalkına adal kızmet etwge, Kazakstan Respwblykasınıņ Konstytwtsyası men zaņdarın kataņ saktawga, azamattardıņ kukıktarı men bostandıktarına kepildik berwge, Kazakstan Respwblykası Prezydentiniņ özime jüktelgen märtebeli mindetin adal atkarwga saltanattı türde ant etemin", - dep xalıkka ant bergen sätten bastap kızmetine kirisedi.
  2. Ant berw kaņtardıņ ekinşi sursenbisinde saltanattı jagdayda Parlament depwtattarınıņ, Konstytwtsyalık Keņes müşeleriniņ, Jogargı Sot swdyalarınıņ, sonday-ak Respwblykanıņ burıngı Prezydentteriniņ bäriniņ katıswımen ötkiziledi. Konstytwtsyanıņ 48-babında közdelgen jagdayda Kazakstan Respwblykası Prezydentiniņ ökilettigin özine kabıldagan adam Respwblyka Prezydentiniņ ökilettigin kabıldagan küninen bastap bir ay işinde ant beredi.
  3. Respwblyka Prezydentiniņ ökilettigi jaņadan saylangan Respwblyka Prezydenti kızmetine kirisken kezden bastap, sonday-ak Prezydent kızmetinen merziminen burın bosatılgan nemese ketirilgen ne ol kaytıs bolgan jagdayda toktatıladı. Respwblykanıņ burıngı Prezydentteriniņ bäriniņ, kızmetinen ketirilgenderden baskasınıņ, Kazakstan Respwblykasınıņ êks-Prezydenti degen atagı boladı.
  4. Bir adam katarınan eki retten artık Respwblyka Prezydenti bolıp saylana almaydı.

ESKERTW. 42-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

43-bap

  1. Kazakstan Respwblykası Prezydentiniņ ökildi organnıņ depwtatı bolwga, özge de akı tölenetin kızmetterdi atkarwga jäne käsipkerlik kızmetpen aynalıswga kukıgı jok.
  2. Respwblyka Prezydenti öz ökilettigin jüzege asırw kezeņinde sayasy partyadagı kızmetin toktata turadı.

44-bap

Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydenti:
  1. Kazakstan xalkına eldegi jagday men Respwblykanıņ işki jäne sırtkı sayasatınıņ negizgi bagıttarı twralı jıl sayın joldaw arnaydı;
  2. Respwblyka Parlamentine kezekti jäne kezekten tıs saylaw tagayındaydı; Parlamenttiņ birinşi sessyasın şakıradı jäne onıņ depwtattarınıņ Kazakstan xalkına beretin antın kabıldaydı; Parlament Palatalarınıņ kezekten tıs birlesken otırıstarın şakıradı; Parlament Senatı usıngan zaņga on bes jumıs küni işinde kol koyadı, zaņdı xalıkka jarya etedi ne zaņdı nemese onıņ jekelegen baptarın kaytadan talkılap, dawıska salw üşin kaytaradı;
  3. Parlamenttiņ kelisimimen Respwblykanıņ Premyer-Mynystrin kızmetke tagayındaydı, onı kızmetten bosatadı; Premyer-Mynystrdiņ usınwımen Respwblyka Ükimetiniņ kurılımın belgileydi, onıņ müşelerin kızmetke tagayındaydı jäne kızmetten bosatadı, sonday-ak Ükimet kuramına kirmeytin Respwblykanıņ ortalık atkarwşı organdarın kuradı, taratadı jäne kayta kuradı; Ükimet müşeleriniņ antın kabıldaydı, erekşe maņızdı mäseleler boyınşa Ükimet otırıstarına Töragalık etedi; Ükimetke zaņ jobaların Parlament Mäjilisine engizwdi tapsıradı; Ükimettiņ jäne oblıstar, respwblykalık maņızı bar kalalar men astana äkimderi aktileriniņ küşin joyadı ne tolık nemese işinara toktata turadı;
  4. Parlamenttiņ kelisimimen Kazakstan Respwblykası Ulttık Bankiniņ Töragasın kızmetke tagayındaydı, onı kızmetten bosatadı;
  5. Parlament Senatınıņ kelisimimen Respwblykanıņ Bas Prokwrorın jäne Ulttık kawipsizdik komytetiniņ Töragasın kızmetke tagayındaydı, olardı kızmetten bosatadı;
  6. Respwblyka dyplomatyalık ökildikteriniņ basşıların tagayındaydı jäne keri şakırıp aladı;
  7. Respwblykalık byudjettiņ atkarılwın bakılaw jönindegi esep komytetiniņ Töragasın jäne eki müşesin bes jıl merzimge kızmetke tagayındaydı;
  8. Respwblykanıņ memlekettik bagdarlamaların bekitedi;
  9. Respwblyka Premyer-Mynystriniņ usınwımen Respwblykanıņ memlekettik byudjeti esebinen ustalatın barlık organdardıņ kızmetkerlerine arnalgan karjılandırw men eņbekakı tölewdiņ birıņgay jüyesine bekitedi;
  10. Respwblykalık referendwm ötkizw jöninde şeşim kabıldaydı;
  11. kelissözder jürgizedi jäne Respwblykanıņ xalıkaralık şarttarına kol koyadı; bekitw gramotalarına kol koyadı; öziniņ janında tirkelgen şet memleketterdiņ dyplomatyalık jäne özge de ökilderiniņ senim gramotaları men keri şakırıp alw gramotaların kabıldaydı;
  12. Respwblyka Karwlı Küşteriniņ Jogargı Bas Kolbasşısı bolıp tabıladı, Karwlı Küşterdiņ jogarı kolbasşılıgın tagayındaydı jäne awıstırıp otıradı;
  13. Respwblykanıņ memlekettik nagradalarımen nagradtaydı, kurmetti, jogarı äskery jäne özge ataktardı, sınıptık şenderdi, dyplomatyalık därejelerdi, biliktilik sınıptarın beredi;
  14. Respwblykanıņ azamattıgı, sayasy baspana berw mäselelerin şeşedi;
  15. azamattarga keşirim jasawdı jüzege asıradı;
  16. Respwblykanıņ demokratyalık ynstytwttarına, onıņ täwelsizdigi men awmaktık tutastıgına, sayasy turaktılıgına, azamattarınıņ kawipsizdigine elewli jäne tikeley kater töngen, memlekettiņ konstytwtsyalık organdarınıņ kalıptı jumıs istewi buzılgan rette, Premyer-Mynystrmen jäne Respwblyka Parlamenti Palatalarınıņ Töragalarımen resmy konswltatsyalar alıskannan keyin Respwblyka Parlamentine derew xabarlay otırıp, Kazakstannıņ bükil awmagında jäne onıņ jekelegen jerlerinde tötenşe jagday engizwdi, Respwblykanıņ Karwlı Küşterin koldanwdı kosa alganda, atalgan jagdayattar talap etetin şaralardı koldanadı;
  17. Respwblykaga karsı agressya jasalgan ne onıņ kawipsizdigine sırttan tikeley kater töngen rette Respwblykanıņ bükil awmagında nemese onıņ jekelegen jerlerinde äskery jagday engizedi, işinara nemese jalpı mobylyzatsya jaryalap, bul twralı Respwblyka Parlamentine derew xabarlaydı;
  18. Özine bagınıstı Respwblyka Prezydentiniņ Küzet kızmetin jäne Respwblykalık ulandı jasaktaydı;
  19. Kazakstan Respwblykasınıņ Memlekettik Xatşısın kızmetke tagayındaydı jäne kızmetten bosatadı, onıņ märtebesi men ökilettigin anıktaydı; Respwblyka Prezydentiniņ äkimşiligin kuradı;
  20. Kawipsizdik Keņesin, Jogarı Sot Keņesin jäne özge de konswltatyvtik-keņesşi organdardı kuradı;
  21. Respwblykanıņ Konstytwtsyası men zaņdarına säykes baska da ökilettikterdi jüzege asıradı.

ESKERTW. 44-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

ESKERTW. 44-baptıņ 13) tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.06.30. N 10/2 kawlısımen.

ESKERTW. 44-baptıņ 2) tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.07.03. N 15/2 kawlısımen.

ESKERTW. 44-baptıņ 9) tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2001.11.12. N 14/2 kawlısımen.

45-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydenti Konstytwtsya men zaņdar negizinde jäne olardı orındaw üşin Respwblykanıņ bükil awmagında mindetti küşi bar jarlıktar men ökimder şıgaradı.
  2. Konstytwtsyanıņ 53-babınıņ 4)-tarmakşasında közdelgen rette Respwblyka Prezydenti zaņdar şıgaradı, al 61-baptıņ 2-tarmagında közdelgen rette Respwblykanıņ zaņ küşi bar jarlıktarın şıgaradı.
  3. Respwblykanıņ Prezydenti kol koyatın Parlament aktileri, sonday-ak Ükimet bastamasımen şıgarılatın Prezydenttiņ aktileri tyisinşe osı aktilerdiņ zaņdılıgı üşin zaņdık jawapkerşilik jükteletin Parlamenttiņ är Palatasınıņ Töragalarınıņ ne Premyer-Mynystrdiņ aldın-ala koldarı koyılıp tyanaktaladı.

ESKERTW. 45-baptıņ 2) tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.07.03. N 15/2 kawlısımen.

46-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydentine, onıņ abıroyı men kadir-kasyetine eşkimniņ tyiswine bolmaydı.
  2. Respwblyka Prezydenti men onıņ otbasın kamtamasız etw, olarga kızmet körsetw jäne korgaw memleket esebinen jüzege asırıladı.
  3. Osı baptıņ erejeleri Respwblykanıņ êks-Prezydentterine koldanıladı.

47-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydenti nawkastanwına baylanıstı öziniņ mindetterin jüzege asırwga kabiletsizdigi dendegen jagdayda kızmetinen merziminen burın bosatılwı mümkin. Bul rette Parlament är Palata depwtattarınıņ teņ sanınan jäne medytsynanıņ tyisti salalarınıņ mamandarınan turatın komyssya kuradı. Merziminen burın bosatw twralı şeşim Parlament Palatalarınıņ birlesken otırısında komyssyanıņ korıtındısımen belgilengen konstytwtsyalık räsimderdiņ saktalganı twralı Konstytwtsyalık Keņes korıtındısı negizinde är Palata depwtattarı jalpı sanınıņ keminde törtten üşiniņ köpşiligimen kabıldanadı.
  2. Respwblykanıņ Prezydenti öziniņ mindetterin atkarw kezindegi is-äreketi üşin tek kana memleketke opasızdık jasagan jagdayda jawap beredi jäne bul üşin Parlament onı kızmetinen ketirwi mümkin. Ayıp tagw jäne onı tekserw twralı şeşim Mäjilis depwtattarınıņ keminde üşten biriniņ bastaması boyınşa depwtattardıņ jalpı sanınıņ köpşiligimen kabıldanwı mümkin.Tagılgan ayıptı tekserwdi Senat uyımdastıradı jäne onıņ nätyjeleri Senat depwtattarı jalpı sanınıņ köpşilik dawsımen Parlament Palataları birlesken otırısınıņ karawına beriledi. Bul mäsele boyınşa tüpkilikti şeşim ayıp tagwdıņ negizdiligi twralı Jogargı Sot korıtındısı jäne belgilengen konstytwtsyalık räsimderdiņ saktalganı twralı Konstytwtsyalık Keņestiņ korıtındısı bolgan jagdayda är Palata depwtattarı jalpı sanınıņ keminde törtten üşiniņ köpşilik dawsımen Parlament Palatalarınıņ birlesken otırısında kabıldanadı. Ayıp tagılgan kezden bastap eki ay işinde tüpkilikti şeşim kabıldamaw Respwblyka Prezydentine karsı tagılgan ayıptıņ küşi joyılgan dep tanwga äkep sogadı. Respwblykanıņ Prezydentine memleketke opasızdık jasadı dep tagılgan ayıptıņ kabıldanbawı onıņ kay kezeņinde de osı mäseleniņ karalwına sebepşi bolgan Mäjilis depwtattarınıņ ökilettigin merziminen burın toktatwga äkep sogadı.
  3. Respwblyka Prezydentin kızmetinen ketirw twralı mäsele ol Respwblyka Parlamentiniņ ökilettigin merziminen burın toktatw jöninde mäsele karap jatkan kezde kozgalmaydı.

48-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydenti kızmetinen merziminen burın bosagan nemese ketirilgen, sonday-ak kaytıs bolgan jagdayda Respwblyka Prezydentiniņ ökilettigi kalgan merzimge Parlament Senatınıņ Töragasına köşedi; Senat Töragasınıņ özine Prezydent ökilettigin kabıldawı mümkin bolmagan rette ol Parlament Mäjilisiniņ Töragasına köşedi; Mäjilis Töragasınıņ özine Prezydent ökilettigin kabıldawı mümkin bolmagan rette ol Respwblykanıņ Premyer-Mynystrine köşedi. Özine Respwblyka Prezydentiniņ ökilettigin kabıldagan tulga tyisinşe Senat Töragasınıņ, Mäjilis Töragasınıņ nemese Premyer-Mynystrdiņ ökilettigin tapsıradı. Bul jagdayda bos turgan memlekettik lawazımdardı yelenw Konstytwtsyada közdelgen tärtippen jüzege asırıladı.
  2. Osı baptıņ 1-tarmagında közdelgen negizderde jäne tärtippen Kazakstan Respwblykası Prezydentiniņ ökilettigin özine kabıldagan tulganıņ Kazakstan Respwblykasınıņ Konstytwtsyasına özgerister men tolıktırwlar twralı bastamaşılık jasawga kukıgı jok.

ESKERTW. 48-bap jaņa redaktsyada - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

IV bölim, Parlament

49-bap

  1. Parlament - Kazakstan Respwblykasınıņ zaņ şıgarw kızmetin jüzege asıratın respwblykanıņ eņ jogarı ökildi organı.
  2. Parlamenttiņ ökilettigi onıņ birinşi sessyası aşılgan sätten bastalıp, jaņadan saylangan Parlamenttiņ birinşi sessyası jumıska kirisken kezden ayaktaladı.<*>
  3. Parlamenttiņ ökilettigi Konstytwtsyada közdelgen retter men tärtip boyınşa merziminen burın toktatılwı mümkin.
  4. Parlamenttiņ uyımdastırılwı men kızmeti, onıņ depwtattarınıņ kukıktık jagdayı konstytwtsyalık zaņmen belgilenedi.

ESKERTW. 49-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

ESKERTW. 48-baptıņ 2-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.07.14. N 13/2 kawlısımen.

50-bap

  1. Parlament turaktı negizde jumıs isteytin eki Palatadan: Senattan jäne Mäjilisten turadı.
  2. Senat är oblıstan, respwblykalık maņızı bar kaladan jäne Kazakstan Respwblykasınıņ astanasınan eki adamnan, tyisinşe oblıstıņ, respwblykalık maņızı bar kalanıņ jäne Respwblyka astanasınıņ barlık ökildi organdarı depwtattarınıņ birlesken otırısında saylanatın depwtattardan kuraladı. Senattıņ jeti depwtatın Senat ökilettigi merzimine Respwblyka Prezydenti tagayındaydı.
  3. Mäjilis jetpis jeti depwtattan turadı. Alpıs jeti depwtat Respwblykanıņ äkimşilik-awmaktık bölinisi eskerile otırıp kurılatın jäne şamamen saylawşılardıņ sanı teņ bir mandattı awmaktık saylaw okrwgteri boyınşa saylanadı. On depwtat bara-bar ökildik jüyesi boyınşa jäne birtutas jalpıulttık saylaw okrwginiņ awmagı boyınşa partyalık tizimder negizinde saylanadı.
  4. Parlament depwtatı bir mezgilde eki Palataga birdey müşe bola almaydı.
  5. Senat depwtattarınıņ ökilettik merzimi - altı jıl, Mäjilis depwtattarınıņ ökilettik merzimi - bes jıl.

ESKERTW. 50-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

ESKERTW. 50-baptıņ 5-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.03.15. N 1/2 , 1999.11.29. N 24/2 kawlılarımen.

51-bap

  1. Mäjilis depwtattarın saylaw jalpıga birdey, teņ jäne töte saylaw kukıgı negizinde jasırın dawıs berw arkılı jüzege asırıladı. Mäjilis depwtattarınıņ kezekti saylawı Parlamenttiņ jumıs istep turgan saylanım ökilettiginiņ merzimi ayaktalganga deyingi eki aydan keşiktirilmey ötkiziledi.
  2. Senat depwtattarı janama saylaw kukıgı negizinde jasırın dawıs berw jolımen saylanadı. Saylangan Senat depwtattarınıņ jartısı ärkim üş jıl sayın kayta saylanıp otıradı. Bul orayda olardıņ kezekti saylawı bulardıņ ökilettik merzimi ayaktalganga deyingi eki aydan keşiktirilmey ötkiziledi.
  3. Parlament depwtattarınıņ kezekten tıs saylawı Parlament ökilettigin merziminen burın toktatkan kezden bastap eki ay işinde ötkiziledi.
  4. Kazakstan Respwblykasınıņ keminde bes jıl azamatı bolgan, otız jaska tolgan, jogarı bilimi jäne keminde bes jıl jumıs stajı bar, tyisti oblıstıņ, respwblykalık maņızı bar kalanıņ ne Respwblyka astanasınıņ awmagında keminde üş jıl turaktı turgan azamatı Senat depwtatı bola aladı. Respwblykanıņ jası jyırma beske tolgan azamatı Mäjilis depwtatı bola aladı.
  5. Bir mandattı awmaktık saylaw okrwgi boyınşa tyisinşe oblıstıņ, respwblykalık maņızı bar kala men respwblyka astanasınıņ barlık ökildi organdarı depwtattarınıņ birlesken otırısında dawıs berwge katıskan saylawşılardıņ nemese taņdawşılardıņ elw protsentinen astamınıņ dawısın algan kandydat saylandı dep esepteledi. Eger kandydattardıņ birde-biri atalgan dawıs sanın ala almagan jagdayda, kaytadan dawıs berw jürgiziledi, ogan negurlım köbirek dawıs sanın algan eki kandydat katısadı. Dawıs berwge katıskan saylawşılardıņ nemese taņdawşılardıņ negurlım köbirek dawıs sanın algan kandydat saylandı dep esepteledi. Mäjiliske saylawdıņ korıtındıları boyınşa depwtattık mandattardı partyalık tizimder negizinde bölwge dawıs berwge katıskan saylawşılardıņ keminde jeti protsentiniņ dawsın algan sayasy partyalar jiberiledi. Eger dawıs berwge taņdawşılardıņ elw protsentinen astamı katıssa, Senatka saylaw ötkizildi dep esepteledi. Respwblyka Parlamenti depwtattarın saylaw tärtibi konstytwtsyalık zaņda aykındaladı.
  6. Parlamenttiņ depwtatı Kazakstan xalkına ant beredi.

ESKERTW. 51-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

ESKERTW. 51-baptıņ 4-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.03.18. N 5/2 kawlısımen.

ESKERTW. 51-baptıņ 2-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.11.29. N 24/2 kawlısımen.

52-bap

  1. Parlament depwtatı kanday da bolsın amanattı mandatpen baylanıstı emes.
  2. Parlament depwtattarı onıņ jumısına katıswga mindetti. Parlamentte depwtattıņ jeke özi gana dawıs beredi. Depwtattıņ Palatalar men olardıņ organdarınıņ otırıstarına däleldi sebeptersiz üş retten artık katıspawı, sol syaktı dawıs berw kukıgın baska birewge berwi depwtatka zaņda belgilengen jazalaw şaraların koldanwga äkep sogadı.
  3. Parlament depwtatınıņ baska ökildi organnıņ depwtatı bolwga, okıtwşılık, gılımy jäne özge de şıgarmaşılık kızmetten baska, akı tölenetin özge de jumıs atkarwga, käsipkerlikpen şugıldanwga, kommertsyalık uyımnıņ basşı organınıņ nemese baykawşı keņesiniņ kuramına kirwge kukıgı jok. Osı erejeniņ buzılwı depwtattıņ ökilettigin toktatwga äkep sogadı.
  4. Parlament depwtatın onıņ ökilettik merzimi işinde tutkınga alwga, küştep äkelwge, sot tärtibimen belgilenetin äkimşilik jazalaw şaraların koldanwga, kılmıs üstinde ustalgan nemese awır kılmıs jasagan retterdi kospaganda, tyisti Palatanıņ kelisiminsiz kılmıstık jawapka tartwga bolmaydı.
  5. Parlament depwtatınıņ ökilettigi ol ornınan tüsken, depwtat is-äreketke kabiletsiz dep tanılgan, Parlament taratılgan jagdayda jäne Konstytwtsyada közdelgen özge de retterde toktatıladı. Parlament depwtatı ogan katıstı sottıņ ayıptaw ükimi küşine engizilgen, Kazakstan Respwblykasınan tıskarı jerlerge turaktı konıs awdargan kezde öz mandatınan ayırıladı.
  6. Depwtattarga jazalaw şaraların koldanwga, olardıņ osı baptıņ 3-tarmagınıņ talaptarın, depwtattık ädep erejelerin saktawına, sonday-ak depwtattardıņ ökilettigin toktatwga jäne ökilettiginen äri depwtatka eşkimniņ tyispewi jönindegi kukıgınan ayırwga baylanıstı mäselelerdi äzirlew Kazakstan Respwblykasınıņ Ortalık saylaw komyssyasına jükteledi.

ESKERTW. 52-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

ESKERTW. 52-baptıņ 3 jäne 5-tarmaktarına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2001.05.17. N 7/2 kawlısımen.

ESKERTW. 52-baptıņ 1 jäne 5-tarmaktarına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2001.12.13. N 19/2 kawlısımen.

53-bap

Palatalardıņ birlesken otırısında Parlament:
  1. Kazakstan Respwblykası Prezydentiniņ usınısı boyınşa Konstytwtsyaga özgertwler men tolıktırwlar engizedi; konstytwtsyalık zaņdar kabıldap, olarga özgertwler men tolıktırwlar engizedi;
  2. Respwblykalık byudjetti jäne Ükimet pen Respwblykalık byudjettiņ atkarılwın bakılaw jönindegi esep komytetiniņ byudjettiņ atkarılwı twralı esepterin bekitedi, byudjetke özgertwler men tolıktırwlar engizedi;
  3. Respwblyka Prezydentiniņ karsılıgın twgızgan zaņdar nemese zaņnıņ baptarı boyınşa ol karsılık jibergen künnen bastap bir ay merzim işinde kaytalap talkılaw men dawıska salwdı ötkizedi. Bul merzimniņ saktalmawı Prezydent karsılıgınıņ kabıldanganın bildiredi. Eger Parlament är Palata depwtattarınıņ jalpı sanınıņ üşten ekisiniņ köpşilik dawsımen burın kabıldangan şeşimdi rastaytın bolsa, Prezydent jeti kün işinde zaņga kol koyadı. Eger Prezydenttiņ karsılıgı eskerilmese, zaņ kabıldanbadı nemese Prezydent usıngan redaktsyada kabıldandı dep esepteledi;
  4. Prezydentke onıņ bastaması boyınşa är Palata depwtattarı jalpı sanınıņ üşten ekisiniņ dawsımen bir jıldan aspaytın merzimge zaņ şıgarw ökilettigin berwge xakılı;
  5. Prezydenttiņ Respwblyka Premyer-Mynystrin, Respwblyka Ulttık Bankiniņ Töragasın tagayındawına kelisim beredi;
  6. Premyer-Mynystrdiņ Ükimet bagdarlaması twralı bayandamasın tıņdap, bagdarlamanı makuldaydı nemese kabıldamay tastaydı, bagdarlamanı kaytadan kabıldamay tastaw är Palata depwtattarı jalpı sanınıņ üşten ekisiniņ köpşilik dawsımen jüzege asırılwı mümkin jäne bul Ükimetke senimsizdik körsetilgenin bildiredi. Onday köpşilik dawıstıņ bolmawı Ükimet bagdarlamasınıņ makuldanganın bildiredi;
  7. Är Palata depwtattarı jalpı sanınıņ üşten ekisiniņ köpşilik dawsımen, Parlament depwtattarı jalpı sanınıņ keminde besten biriniņ bastaması boyınşa nemese Konstytwtsyada belgilengen retterde Ükimetke senimsizdik bildiredi;
  8. sogıs jäne bitim mäselelerin şeşedi;
  9. Respwblyka Prezydentiniņ usınısı boyınşa beybitşilik pen kawipsizdikti saktaw jönindegi xalıkaralık mindettemelerdi orındaw üşin Respwblykanıņ Karwlı Küşterin paydalanw twralı şeşim kabıldaydı;
  10. Respwblykalık referendwm tagayındaw twralı bastama köteredi;
  11. Respwblyka Konstytwtsyalık Keņesiniņ Respwblykadagı konstytwtsyalık zaņdılıktıņ jay-küyi twralı jıl sayıngı joldawın tıņdaydı;
  12. Palatalardıņ birlesken komyssyaların kuradı, olardıņ Töragaların saylaydı jäne kızmetten bosatadı, komyssyalardıņ kızmeti twralı esepterdi tıņdaydı;
  13. Parlamentke Konstytwtsya jüktegen özge de ökilettikterdi jüzege asıradı.

ESKERTW. 53-baptıņ 1) tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1998.12.04. N 13/2 kawlısımen.

ESKERTW. 53-bapka tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.06.30. N 10/2 kawlısımen.

ESKERTW. 53-baptıņ 7) tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.09.27. N 18/2 kawlısımen.

54-bap

Parlament Palatalardıņ bölek otırısında mäselelerdi äweli Mäjiliste, al sodan keyin Senatta öz kezegimen karaw arkılı:
  1. zaņdar kabıldaydı;
  2. respwblykalık byudjetti jäne onıņ atkarılwı twralı esepterdi, byudjetke engiziletin özgertwler men tolıktırwlardı talkılaydı, memlekettik salıktar men alımdardı belgileydi jäne olardı alıp tastaydı;
  3. Kazakstan Respwblykasınıņ äkimşilik-awmaktık kurılısınıņ mäselelerin şeşw tärtibin belgileydi;
  4. memlekettik nagradalardı tagayındaydı, Respwblykanıņ kurmetti, äskery jäne özge de ataktarın, sınıptık şenderin, dyplomatyalık därejelerin belgileydi, Respwblykanıņ memlekettik nışandarın anıktaydı;
  5. memlekettik zaemdar men Respwblykanıņ êkonomykalık jäne özge de kömek körsetwi twralı mäselelerdi şeşedi;
  6. azamattarga rakımşılık jasaw twralı aktiler şıgaradı;
  7. Respwblykanıņ xalıkaralık şarttarın bekitedi jäne olardıņ küşin joyadı.

ESKERTW. 54-baptıņ 4) tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.06.30. N 10/2 kawlısımen.

ESKERTW. 54-baptıņ 7) tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.12.26. N 22/2 kawlısımen.

ESKERTW. 54-baptıņ 7) tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2001.12.13. N 16-17/3 kawlısımen.

55-bap

Senattıņ erekşe karawına mınalar jatadı:
  1. Kazakstan Respwblykası Prezydentiniņ usınwımen Respwblykanıņ Jogargı Sotınıņ Töragasın, Alkalar Töragaların jäne Jogargı Sotınıņ swdyaların saylaw men kızmetten bosatw, olardıņ anttarın kabıldaw;
  2. Respwblyka Prezydentiniņ Respwblykanıņ Bas Prokwrorın jäne Ulttık kawipsizdik komytetiniņ Töragasın tagayındawına kelisim berw;
  3. Respwblykanıņ Bas Prokwrorın, Jogargı Sotınıņ Töragası men swdyaların olarga eşkimniņ tyispewi jönindegi kukıgınan ayırw;
  4. Respwblykanıņ zaņdarına säykes jergilikti ökildi organdardıņ ökilettigin merziminen burın toktatw;
  5. Kazakstan Respwblykasınıņ Jogarı Sot Keņesiniņ kuramına eki depwtattı jiberw;
  6. Respwblykanıņ Prezydentin kızmetinen ketirw twralı Mäjilis kozgagan mäseleni karaw jäne onıņ nätyjesin Palatalardıņ birlesken otırısınıņ karawına engizw.

ESKERTW. 55-baptıņ 1-tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.07.05. N 11/2 kawlısımen.

56-bap

Mäjilistiņ erekşe karawına mınalar jatadı:
  1. zaņdardıņ jobaların karawga kabıldaw jäne karaw;
  2. Respwblyka Parlamenti kabıldagan zaņdarga Kazakstan Respwblykası Prezydentiniņ karsılıktarı boyınşa usınıstar äzirlew;
  3. Respwblyka Prezydentiniņ usınwımen Respwblykanıņ Ortalık saylaw komyssyasınıņ Töragasın, Töragasınıņ orınbasarın, xatşısı men müşelerin saylaw jäne kızmetten bosatw;
  4. Respwblyka Prezydentiniņ kezekti saylawın xabarlaw;
  5. Ädilet biliktilik alkasınıņ kuramına eki depwtattı jiberw;
  6. Respwblyka Prezydentine karsı memleketke opasızdık jasadı dep ayıp tagw.

ESKERTW. 56-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

57-bap

Parlamenttiņ är Palatası derbes, baska Palatanıņ katıswınsız:
  1. Respwblykalık byudjettiņ atkarılwın bakılaw jönindegi esep komytetiniņ üş müşesin bes jıl merzimge kızmetke tagayındaydı;
  2. Konstytwtsyanıņ 47-babınıņ 1-tarmagında közdelgen rette Parlament kuratın komyssya müşeleriniņ teņ jartısına ökilettik beredi;
  3. Palatalardıņ birlesken komyssyaları müşeleriniņ teņ jartısın saylaydı;
  4. Palatalar depwtattarınıņ ökilettigin toktatadı, sonday-ak Kazakstan Respwblykası Bas Prokwrorınıņ usınwımen olarga eşkimniņ tyispewi jönindegi kukıgınan Palatalardıņ depwtattarın ayırw mäselelerin şeşedi;
  5. öz kuzıretindegi mäseleler boyınşa parlamenttik tıņdawlar ötkizedi;
  6. depwtattardıņ jalpı sanınıņ keminde üşten biriniņ bastaması boyınşa Respwblyka Ükimeti müşeleriniņ öz kızmeti mäseleleri jönindegi esepterin tıņdawga jäne Ükimet müşesi Respwblyka zaņdarın orındamagan rette Palatalar depwtattarı jalpı sanınıņ üşten ekisiniņ köpşilik dawsımen onı kızmetten bosatw twralı Respwblyka Prezydentine ötiniş jasawga xakılı, eger Respwblyka Prezydenti munday ötinişti kabıldamay tastasa, onda depwtattar Palata depwtattarı jalpı sanınıņ keminde üşten ekisiniņ köpşilik dawsımen algaşkı ötiniş berilgen künnen bastap altı ay ötkennen keyin Respwblyka Prezydentiniņ aldında Ükimet müşesin kızmetinen bosatw twralı mäseleni kaytalap koyuga xakılı. Munday jagdayda Respwblyka Prezydenti Ükimet müşesin kızmetinen bosatadı.
  7. Palatalardıņ üylestirwşi jäne jumıs organdarın kuradı;
  8. öz kızmetiniņ reglamentin, Palatanıņ uyımdastırw jäne işki tärtibine baylanıstı mäseleler boyınşa özge de şeşimder kabıldaydı.

ESKERTW. 57-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

58-bap

  1. Palatalardı memlekettik tildi erkin meņgergen öz depwtattarınıņ arasınan Palatalar depwtattarı jalpı sanınıņ köpşilik dawsımen jasırın dawıs berw arkılı Senat pen Mäjilis saylagan Töragalar baskaradı. Senat Töragasınıņ kızmetine kandydatwranı Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydenti usınadı. Mäjilis Töragasınıņ kızmetine kandydatwralardı Palatanıņ depwtattarı usınadı.
  2. Palatalardıņ Töragaları, eger bul üşin Palatalardıņ depwtattarı jalpı sanınıņ köpşiligi dawıs berse, kızmetten keri şakırılıp alınwı mümkin, sonday-ak olar öz erkimen ornınan tüswge xakılı.
  3. Parlament Palatalarınıņ Töragaları:
    1. Palatalardıņ otırıstarın şakırıp, olarga Töragalık etedi;
    2. Palatalardıņ karawına engiziletin mäselelerdi äzirlewge jalpı basşılık jasaydı;
    3. Palatalar Töragalarınıņ orınbasarları kızmetine saylaw üşin Palatalarga kandydatwralar usınadı;
    4. Palatalar kızmetinde reglamenttiņ saktalwın kamtamasız etedi;
    5. Palatalardıņ üylestirw organdarınıņ kızmetine basşılık jasaydı;
    6. Palatalar şıgaratın aktilerge kol koyadı;
    7. Kazakstan Respwblykası Konstytwtsyalık Keņesiniņ eki-ekiden müşelerin tagayındaydı;
    8. özderine Parlament reglamenti jükteytin baska da mindetterdi atkaradı.
  4. Mäjilis Töragası:
    1. Parlament sessyaların aşadı;
    2. Palatalardıņ kezekti birlesken otırıstarın şakıradı, Palatalardıņ kezekti jäne kezekten tıs birlesken otırıstarına Töragalık etedi.
    3. Palatalardıņ Töragaları öz kuzıretindegi mäseleler boyınşa ökimder şıgaradı.

59-bap

  1. Parlament sessyası onıņ Palatalarınıņ birlesken jäne bölek otırıstarı türinde ötkiziledi.
  2. Parlamenttiņ birinşi sessyasın Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydenti saylaw korıtındıları jaryalangan künnen bastap otız künnen keşiktirmey şakıradı.
  3. Parlamenttiņ kezekti sessyaları jılına bir ret kırküyektiņ birinşi jumıs küninen mawsımnıņ soņgı jumıs künine deyin ötkiziledi.
  4. Parlament sessyasın Respwblyka Prezydenti aşadı jäne Senat pen Mäjilistiņ birlesken otırısında jabadı. Parlamenttiņ sessyaları aralıgındagı kezeņde Respwblyka Prezydenti öz bastamasımen, Palatalar Töragalarınıņ nemese Parlament depwtattarı jalpı sanınıņ keminde üşten biriniņ usınısımen Palatalardıņ kezekten tıs birlesken otırısın şakıra aladı. Onda Mäjilisti şakırwga negiz bolgan mäseleler gana karalwı mümkin.
  5. Palatalardıņ birlesken jäne bölek otırıstarı olarga är Palata depwtattarınıņ jalpı sanınıņ keminde üşten ekisi katıskan jagdayda ötkiziledi.
  6. Palatalardıņ birlesken jäne bölek otırıstarı aşık otırıstar bolıp tabıladı. Reglamentterde közdelgen retterde jabık otırıstar ötkizilwi mümkin. Respwblyka Prezydentiniņ, Premyer-Mynystr men Ükimet müşeleriniņ, Ulttık Bank Töragasınıņ, Bas Prokwrordıņ, Ulttık kawipsizdik komyteti Töragasınıņ kez kelgen otırıstarga katıswga jäne söz söylewge kukıgı bar.

ESKERTW. 59-baptıņ 2-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.07.14. N 13/2 kawlısımen.

ESKERTW. 59-baptıņ 3-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.06.30. N 14/2 kawlısımen.

60-bap

  1. Palatalar är Palatada sanı jetiden aspaytın turaktı komytetter kuradı.
  2. Palatalardıņ birlesken kızmetterine katıstı mäselelerdi şeşw üşin Senat pen Mäjilis tepe-teņ negizde birlesken komyssyalar kurwga xakılı.
  3. Komytetter men komyssyalar öz kuzıretindegi mäseleler boyınşa kawlılar şıgaradı.
  4. Komytetter men komyssyalardı kurw, olardıņ ökilettigi jäne kızmetin uyımdastırw tärtibi zaņmen belgilenedi.

61-bap

  1. Zaņ şıgarw bastaması kukıgı Kazakstan Respwblykası Parlamentiniņ depwtattarına, Respwblyka Ükimetine beriledi jäne tek kana Mäjiliste jüzege asırıladı.
  2. Respwblyka Prezydentiniņ zaņdar jobaların karawdıņ basımdılıgın belgilewge, sonday-ak osı joba jedel karaladı dep jaryalawga kukıgı bar, bul Parlament zaņ jobasın engizilgen künnen bastap bir ay işinde karawga tyisti ekenin bildiredi. Parlament osı talaptı orındamasa, Respwblyka Prezydenti zaņ küşi bar Jarlık şıgarwga xakılı, ol Parlament Konstytwtsya belgilegen tärtippen jaņa zaņ kabıldaganga deyin koldanıladı.
  3. Parlament asa maņızdı kogamdık katınastardı retteytin, mınalarga:
    1. jeke jäne zaņdı tulgalardıņ kukık swbektiligine, azamattardıņ kukıktarı men bostandıktarına, jeke jäne zaņdı tulgalardıņ mindetteri men jawapkerşiligine;
    2. menşik rejymine jäne özge de müliktik kukıktarga;
    3. memlekettik organdar men jergilikti özin-özi baskarw organdarın uyımdastırw men olardıņ kızmetiniņ, memlekettik jäne äskery kızmettiņ negizderine;
    4. salık salwga, alımdar men baska da mindetti tölemderdi belgilewge;
    5. respwblykalık byudjetke;
    6. sot kurılısı men sotta is jürgizw mäselelerine;
    7. bilim berwge, densawlık saktawga jäne älewmettik kamsızdandırwga;
    8. käsiporındar men olardıņ mülkin jekeşelendirwge;
    9. aynaladagı ortanı korgawga;
    10. respwblykanıņ äkimşilik-awmaktık kurılısına;
    11. memleket korganısı men kawipsizdigin kamtamasız etwge katıstı negizgi pryntsypter men normalardıņ belgileytin zaņdar şıgarwga xakılı.

Özge katınastardıņ barlıgı zaņga täweldi aktilermen retteledi.

  1. Mäjilis depwtattarı karagan jäne jalpı sanınıņ köpşilik dawsımen makuldangan zaņ jobası Senatka beriledi, ol onda äri ketkende alpıs künniņ işinde karaladı. Senat depwtattarı jalpı sanınıņ köpşilik dawsımen kabıldangan joba zaņga aynaladı jäne on künniņ işinde Prezydenttiņ kol koyuına beriledi. Tutas alganda, Senat depwtattarı jalpı sanınıņ köpşilik dawsımen kabıldanbagan joba Mäjiliske kaytarıladı. Eger Mäjilis depwtattarı jalpı sanınıņ üşten ekisiniņ köpşilik dawsımen jobanı kaytadan makuldasa, ol Senatka kayta talkılawga jäne dawıska salwga beriledi. Kayta kabıldanbagan zaņ jobasın sol sessya barısında kaytadan engizwge bolmaydı.
  2. Senat depwtattarı jalpı sanınıņ köpşilik dawsımen zaņ jobasına engizilgen özgertwler men tolıktırwlar Mäjiliske jiberiledi. Eger Mäjilis depwtattardıņ jalpı sanınıņ köpşilik dawsımen usınılgan özgertwlermen jäne tolıktırwlarmen kelisse, zaņ kabıldandı dep esepteledi. Eger Mäjilis nak sonday köpşilik dawıspen Senat engizgen özgertwler men tolıktırwlarga karsı bolsa, Palatalar arasındagı kelispewşilik kelisw räsimi arkılı şeşiledi.
  3. Memlekettik kiristi kıskartwdı nemese memlekettik şıgıstı köbeytwdi közdeytin zaņdardıņ jobaları Respwblyka Ükimetiniņ oņ korıtındısı bolganda gana engizilwi mümkin.
  4. Ükimet engizgen zaņ jobasınıņ kabıldanbawına baylanıstı Premyer-Mynystr Parlament Palatalarınıņ birlesken otırısında Ükimetke senim bildirw twralı mäsele koyuga xakılı. Bul mäsele boyınşa dawıska salw senim bildirw twralı mäsele koyılgan sätten bastap kırık segiz sagattan keşiktirilmey jürgiziledi. Eger senimsizdik bildirw twralı usınıs Konstytwtsyamen belgilengen kajetti dawıs sanın ala almagan rette, zaņ jobası dawıska salınbay kabıldandı dep esepteledi. Alayda ükimet bul kukıktı jılına eki retten artık paydalana almaydı.

ESKERTW. 61-baptıņ 7-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.03.12. N 3/2 , 1999.09.27. N 18/2 kawlılarımen.

ESKERTW. 61-baptıņ 3-tarmagınıņ 1) jäne 2) tarmakşalarına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.11.03. N 19/2 kawlısımen.

ESKERTW. 61-baptıņ 6-tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.06.15. N 9/2 kawlısımen.

ESKERTW. 61-baptıņ 2) tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.07.03. N 15/2 kawlısımen.

ESKERTW. 61-baptıņ 1 jäne 4-tarmaktarına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2001.06.08. N 8/2 kawlısımen.

62-bap

  1. Parlament Respwblykanıņ bükil awmagında mindetti küşi bar Kazakstan Respwblykasınıņ zaņdarı, Parlamenttiņ kawlıları, Senat pen Mäjilistiņ kawlıları türinde zaņ aktilerin kabıldaydı.
  2. Respwblykanıņ zaņdarı Respwblyka Prezydenti kol koygannan keyin küşine enedi.
  3. Konstytwtsyaga özgertwler men tolıktırwlar är Palata depwtattarı jalpı sanınıņ keminde törtten üşiniņ köpşilik dawsımen engiziledi.
  4. Konstytwtsyalık zaņdar Konstytwtsyada közdelgen mäseleler boyınşa är Palata depwtattarınıņ jalpı sanınıņ keminde üşten ekisiniņ köpşilik dawsımen kabıldanadı.
  5. Parlament pen onıņ Palatalarınıņ zaņ aktileri, eger Konstytwtsyada özgeşe közdelmese, Palatalar depwtattarı jalpı sanınıņ köpşilik dawsımen kabıldanadı.
  6. Konstytwtsyaga özgertwler men tolıktırwlar engizw, konstytwtsyalık zaņdar kabıldaw nemese olarga özgertwler men tolıktırwlar engizw mäseleleri boyınşa keminde eki okılım ötkizw mindetti.
  7. Respwblykanıņ zaņdarı, Parlament pen onıņ Palatalarınıņ kawlıları Konstytwtsyaga kayşı kelmewge tyis. Parlament pen onıņ Palatalarınıņ kawlıları zaņdarga kayşı kelmewge tyis.
  8. Respwblykanıņ zaņ jäne özge de normatyvtik kukıktık aktilerin äzirlew, usınw, talkılaw, küşine engizw jäne jaryalaw tärtibi arnawlı zaņmen jäne Parlament pen onıņ Palatalarınıņ reglamentterimen retteledi.

ESKERTW. 62-baptıņ 2) tarmagına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2000.07.03. N 15/2 kawlısımen.

63-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydenti mına jagdaylarda: Parlament Ükimetke senimsizdik bildirgende, Parlament Premyer-Mynystrdi tagayındawga eki märte kelisim bermegende, Parlamenttiņ Palataları arasındagı nemese Parlament pen memlekettik ökimettiņ baska tarmaktarı arasındagı eņserilmeytin kelispewşilik saldarınan sayasy dagdarıs bolganda Parlamentti tarata aladı.
  2. Parlamentti tötenşe jagday nemese sogıs jagdayı kezeņinde, Prezydent ökilettiginiņ soņgı altı ayında, sonday-ak osınıņ aldındagı taratwdan keyingi bir jıl işinde taratwga bolmaydı.

V bölim, Ükimet

64-bap

  1. Ükimet Kazakstan Respwblykasınıņ atkarwşı byligin jüzege asıradı, atkarwşı organdardıņ jüyesin baskaradı jäne olardıņ kızmetine basşılık jasaydı.
  2. Ükimet öziniņ bükil kızmetinde Respwblyka Prezydentiniņ aldında jawap beredi, sonday-ak Konstytwtsyanıņ 53-babınıņ 6)-tarmakşasında közdelgen rette Respwblyka Parlamentine esep beredi.
  3. Konstytwtsyanıņ 57-babınıņ 6)-tarmakşasında közdelgen rette Ükimet müşeleri Parlament palatalarına esep beredi.
  4. Ükimettiņ kuzıreti, uyımdastırılwı men kızmet tärtibi konstytwtsyalık zaņmen belgilenedi.

65-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ Prezydenti Ükimetti Konstytwtsyada közdelgen tärtippen kuradı.
  2. Respwblyka Premyer-Mynystri tagayındalgannan keyingi on kün merzim işinde Premyer-Mynystr Ükimettiņ kurılımı men kuramı twralı Respwblyka Prezydentine usınıs engizedi.
  3. Ükimet müşeleri Kazakstan xalkı men Prezydentine ant beredi.

66-bap

Kazakstan Respwblykasınıņ Ükimeti:
  1. memlekettiņ älewmettik-êkonomykalık sayasatınıņ, onıņ korganıs kabiletiniņ, kawipsizdiginiņ, kogamdık tärtipti kamtamasız etwdiņ negizgi bagıttarın äzirleydi jäne olardıņ jüzege asırılwın uyımdastıradı;
  2. Parlamentke respwblykalık byudjetti jäne onıņ atkarılwı twralı esepti usınadı, byudjettiņ atkarılwın kamtamasız etedi;
  3. Mäjiliske zaņ jobaların engizedi jäne zaņdardıņ orındalwın kamtamasız etedi;
  4. memlekettik menşikti baskarwdı uyımdastıradı;
  5. Respwblykanıņ sırtkı sayasatın jürgizw jöninde şaralar äzirleydi;
  6. mynystrlikterdiņ, memlekettik komytetterdiņ, özge de ortalık jäne jergilikti atkarwşı organdardıņ kızmetine basşılık jasaydı;
  7. Respwblykanıņ mynystrlikteri, memlekettik komytetteri, özge de ortalık jäne jergilikti atkarwşı organdarı aktileriniņ küşin tolık nemese koldanılw böliginde joyadı nemese toktata turadı;
  8. Ükimet kuramına kirmeytin ortalık atkarwşı organdardıņ basşıların kızmetke tagayındaydı jäne kızmetten bosatadı;
  9. alınıp tastaldı
  10. özine Konstytwtsyamen, zaņdarmen jäne Prezydent aktilerimen jüktelgen özge de kızmetterdi orındaydı.

ESKERTW. 66-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

ESKERTW. 66-baptıņ 4) tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 1999.03.17. N 4/2 kawlısımen.

ESKERTW. 66-baptıņ 5) tarmakşasına tüsinikteme berildi - KR Konstytwtsyalık Keņesiniņ 2001.04.12. N 1/2 kawlısımen.

67-bap

Kazakstan Respwblykasınıņ Premyer-Mynystri:
  1. Ükimet kızmetin uyımdastırıp, ogan basşılık jasaydı jäne onıņ jumısı üşin derbes jawap beredi;
  2. özi tagayındalgannan keyingi bir ay işinde Parlamentke Ükimet bagdarlaması twralı bayandama usınadı, al ol kabıldanbagan rette eki ay işinde Bagdarlama twralı kaytadan bayandama usınadı;
  3. Ükimet kawlılarına kol koyadı;
  4. Ükimet kızmetiniņ negizgi bagıttarı jöninde jäne onıņ asa maņızdı barlık şeşimderi jöninde Prezydentke bayandap otıradı;
  5. Ükimet kızmetin uyımdastırwga jäne basşılık jasawga baylanıstı baska da kızmetterdi atkaradı.

68-bap

  1. Ükimet müşeleri öz kuzıreti şeginde şeşimder kabıldawda derbestikke ye äri özderine bagınıstı memlekettik organdardıņ jumısı üşin Kazakstan Respwblykası Premyer-Mynystriniņ aldında jeke-dara jawap beredi. Ükimettiņ jürgizip otırgan sayasatımen kelispeytin nemese onı jürgizbeytin Ükimet müşesi ornınan tüswge ötiniş beredi ne ol lawazımnan bosatılwga tyis.<*>
  2. Ükimet müşeleriniņ ökildi organdardıņ depwtattarı bolwga, okıtwşılık, gılımy nemese özge şıgarmaşılık kızmetterdi kospaganda, özge de akı tölenetin jumıstı atkarwga, käsipkerlikpen şugıldanwga, kommertsyalık uyımnıņ basşı organınıņ nemese baykawşı keņesiniņ kuramına kirwge kukıgı jok.

ESKERTW. 68-bap özgerdi - Kazakstan Respwblykasınıņ 1998.10.07. N 284 Zaņımen.

69-bap

  1. Kazakstan Respwblykasınıņ Ükimeti öz kuzıretiniņ mäseleleri boyınşa Respwblykanıņ bükil awmagında mindetti küşi bar kawlılar şıgaradı.
  2. Respwblykanıņ Premyer-Mynystri Respwblykanıņ bükil awmagında mindetti küşi bar ökimder şıgaradı.
  3. Ükimettiņ kawlıları jäne Premyer-Mynystrdiņ ökimderi Konstytwtsyaga, zaņ aktilerine, Respwblyka Prezydentiniņ jarlıktarı men ökimderine kayşı kelmewge tyis.

70-bap

  1. Ükimet jaņadan saylangan Kazakstan Respwblykası Prezydentiniņ aldında öz ökilettigin dogaradı.
  2. Eger Ükimet jäne onıņ kez kelgen müşesi özderine jüktelgen mindetterdi odan äri jüzege asırw mümkin emes dep eseptese, olar Respwblykanıņ Prezydentine öz ornınan tüsetini twralı mälimdewge xakılı.
  3. Parlament Ükimetke senimsizdik bildirgen rette Ükimet ornınan tüsetini twralı Respwblykanıņ Prezydentine mälimdeydi.
  4. Ornınan tüswdi kabıldaw nemese kabıldamaw twralı mäseleni Respwblykanıņ Prezydenti on kün merzimde karaydı.
  5. Ornınan tüswdi kabıldaw Ükimettiņ ne onıņ tyisti müşesiniņ ökilettigi toktatılganın bildiredi. Premyer-Mynystrdiņ ornınan tüswin kabıldaw bükil Ükimettiņ ökilettigi toktatılganın bildiredi.
  6. Ükimettiņ nemese onıņ müşesiniņ ornınan tüswi kabıldanbagan jagdayda Prezydent ogan mindetterin odan äri jüzege asırwdı tapsıradı. Parlamenttiņ senimsizdik bildirwine baylanıstı Ükimettiņ ornınan tüswi kabıldanbagan jagdayda Prezydent Parlamentti taratwga xakılı.
  7. Respwblykanıņ Prezydenti öz bastaması boyınşa Ükimettiņ ökilettigin toktatw twralı şeşim kabıldawga jäne onıņ kez kelgen müşesin kızmetten bosatwga xakılı. Premyer-Mynystrdi kızmetinen bosatw bükil Ükimettiņ ökilettigi toktatılganın bildiredi.
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya