இந்திய அரசின்கீழ்த்திசைக் கவனக் குவிப்புக் கொள்கை (Look East policy)[1] என்பது தென்கிழக்காசிய நாடுகளுடன் விரிவான பொருளாதார மற்றும் மூலோபாய உறவுகளை வளர்ப்பதற்கான ஒரு முயற்சியாகும், இது ஒரு பிராந்திய சக்தியாக அதன் நிலைப்பாட்டை வலுப்படுத்துகிறது, அத்துடன் சீனாவின் தந்திரோபாய செல்வாக்கிற்கு எதிரானது. 1991-இல் தொடங்கப்பட்ட இந்தக் கொள்கை, உலகின் இந்தியாவின் உலகக் கண்ணோட்டத்தில் ஒரு மூலோபாய மாற்றத்தைக் குறித்தது.[2] இது பிரதம மந்திரி பி. வி. நரசிம்ம ராவ் (1991-1996) அரசாங்கத்தின் போது உருவாக்கப்பட்டு இயற்றப்பட்டது, பின்னர் அடல் பிகாரி வாச்பாய் (1998–2004), மன்மோகன் சிங் (2004–2014) ஆகியோரின் அடுத்தடுத்த நிர்வாகங்களால் கடுமையாகப் பின்பற்றப்பட்டது.[3][4][5]
கீழ்த்திசைக் கவனக் குவிப்புக் கொள்கையின் வெற்றி, இந்திய வெளியுறவு அமைச்சு அதிகாரிகளை மேலும் செயல் சார்ந்த திட்டம் மட்டுமல்லாது விளைவு அடிப்படையிலான கொள்கையாக உருவாக்க ஊக்கமளித்தது.[5] இரண்டு தசாப்தங்களுக்குப் பிறகு இக்கொள்கை, பிரதமர் நரேந்திர மோதியின் நிர்வாகத்தால் 2014 இல் அறிவிக்கப்பட்ட இந்தியாவின் "கீழ்த்திசைச் செயல் கொள்கையாக" (Act East policy) மாறியது.[5][6][7][8][9][10] கிழக்கு அண்டை நாடுகளுடன் பொருளாதார ஈடுபாட்டை மேம்படுத்துவதில் கவனம் செலுத்திய இந்தியாவின் 1991 ஆம் ஆண்டின் "கீழ்த்திசைக் கவனக் குவிப்புக் கொள்கையின்படி" ஆசியான் மற்றும் பிற கிழக்கு ஆசிய நாடுகளுடன் உறவுகளை மேம்படுத்துவதில் இந்தியா அதிக கவனம் செலுத்தும் என்று மோதி அரசு கூறியது.[11] இந்தக் கொள்கையானது பொதுவாக அந்தப் பிராந்தியத்தில் உள்ள நாடுகளுடனும் குறிப்பாக வியட்நாம், சப்பான் ஆகியவற்றுடன் மூலோபாயக் கூட்டாண்மை, பாதுகாப்பு ஒத்துழைப்பு ஆகியவற்றை உருவாக்குவதற்கான ஒரு கருவியாக மாறியது. கீழ்த்திசைக் கவனக் குவிப்புக் கொள்கை சோவியத் ஒன்றியத்துக்கு அப்பால் நட்பு நாடுகளை உருவாக்குவதை நோக்கமாகக் கொண்டிருந்தாலும், மியான்மர், வங்காளதேசம் போன்ற சிறிய எல்லை நாடுகளுடனான கூட்டணிகளை அது கவனிக்கவில்லை.[12][13] சீனா இந்தக் குறைபாட்டைப் பயன்படுத்தி, மியான்மர், வங்காளதேசம் ஆகியவற்றுடனான வணிக விகிதங்களை இந்தியாவால் முடிந்ததை விட அதிகமாக அதிகரித்தது.[13]
