Википедия:Проект:Лидерларга хат язу

Бу мөрәҗәгатемне Сез үзегез укырсыз дип өметләнәм. Сүзем дөньякүләм танылган Википедия интернет-энциклопедиясе турында булыр. Сайтның төп үзенчәлеге - һәркем аны тутыруда катнаша ала, ягъни мәкаләләр һәм мәгълүматлар өстәү ирекле. Әлеге интернет-энциклопедия күп кенә телләрдә эшли, шул исәптән татар телендә дә. Тик, кызганычка каршы, Татар Википедиясе мәкаләләр саны буенча кәнәгатьләндерерлек дәрәҗәдә түгел. Без 8700 мәкалә күрсәткече белән дөньяда 103 нче урында торсак, күп кенә башка, саннары азрак булган халыклар Википедияләре бездән күпкә алдынрак.

Википедия сайтының гамәли әһәмияте бик зур. Теләсә нинди өлкәгә кагылышлы мәкаләләр булган интернет-энциклопедия аеруча мәгариф өлкәсенә хезмәт итә. Моннан тыш, Татар Википедиясе татар интернетын үстерүгә, телнең куллану даирәләрен киңәйтүгә дә үз өлешен кертергә тырыша.

Әлеге сайт акча эшләүгә нигезләнмәгән, википедиячеләр эшне үз ихтияры белән, телне үстерү максатыннан башкаралар. Сездән без шуны үтенәбез: мәгариф министрлыгына, югары уку йортларына, мәктәпләргә Татар Википедиясен үстерү эшенә кушылуын тәэмин итегезче Бу эш мәҗбүри рәвештә башкарыла алмавын аңлыйбыз, тик Сезнең абруегыз, әлеге ресурсны үстерү кирәклеген аңлау - зур роль уйнар дип ышанабыз.

<Юнәлеш килешендә вазифа һәм И.А.и. Фамилия>

Исәнмесез, <Исем Фамилия>!

Бу хат бик әһәмиятле, аны тулысынча үзегез укуыгызны сорыйбыз.

Хатыбыз Татар Википедиясе турында. Википедия — ирекле, ягъни барлык халык тарафыннан языла торган, интернет-энциклопедия. Аның максаты: төрле телләрдә белем туплау һәм тарату. Проект тулысынча бушлай һәм бөтенләй табышсыз. Халык керүе буенча сайт дөньяда бишенче урында тора. Ул 282 телдә языла. Википедиянең татар телле бүлеге бар, һәм хатыбыз шуның турында: http://tt.wikipedia.org

Татар Википедиясе 2003 елда ачыла. Бүгенге көнгә ул 15 361 мәкалә туплаган. Өч ел рәттән (2009-2011) Татар Википедиясе «Татнет Йолдызлары» халыкара интернет-проектлар конкурсында җиңеп килә, шулай ук ул II Халыкара «Белем Җәүһәрләре» интернет-проектлар бәйгесендә «Тематик ресурс – иҗади җәүһәр» номинациясендә I урын яулады.

Татар Википедиясе татар телен үстерер өчен менә дигән чара. Ул - чит җирләрдә яшәүче милләттәшләребезгә дә туган телен өйрәнү һәм камилләштерү өчен заманча ысул.

Татар бүлегенә башка бүлекләргә кебек теләгән һәркем яза ала, кызганычка каршы теләүчеләр саны гына әз. Яңа мәкаләләр һәркөнне языла, ләкин темп канәгатьләндерерлек түгел.

Чагыштырыр өчен төрки телле Википедия бүлекләрендәге мәкаләләр саны:

• Төрек Википедиясе: 189 137;
• Казакъ Википедиясе: 127 466;
• Азәрбайҗан Википедиясе: 87 413;
• Үзбәк Википедиясе: 16 034;
• Башкорт Википедиясе: 15 980;
• Татар Википедиясе: 15 362;
• Чуваш Википедиясе: 13 755;
• Саха Википедиясе: 8 201 һ.б.

Шулай итеп төрки телләр арасында Татар Википедиясе 6 урында тора, барлык телләр арасында аның урыны бөтенләй 98.

Русия халыклары арасында татарлар икенче урында тора, ә Татар Википедиясе шул халыклар телләре арасында 3 урында гына.

Хәлләребез мактанырлык түгел. Проблеманың төп сәбәбе проектта катнашучылар саны аз булуда (7 миллионлы татар халкыннан проектта бары 10га якын кеше актив катнаша). Википедиядә ялланган кешеләр эшләми, хезмәт хакы беркемгә дә түләнми. Мәсьәләне чишәр өчен яңа энтузиаст-катнашучыларны җәлеп итәргә кирәк.

Безнең тәкъдимнәребез:

1. Барлык Татарстан югары уку йортларында татар студентларын Татар Википедиясе проектына җәлеп итү буенча төрле чаралар уздыру. Мәсәлән, татар теле укытучысы студентларны Татар Википедиясе белән таныштыра. Баштан, әлбәттә, укытучыларны үзләрен Википедия белән таныштырыр өчен семинарлар уздыру.
2. «Татар энциклопедиясе» мәкаләләрен Татар Википедиясенә урнаштырырга рөхсәт алу. Моның өчен «Татар энциклопедиясе»н ирекле әсәр (cc-by-sa лицензиясе: http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/) дип игълан итәргә кирәк булачак, чөнки Википедия ирекле әсәр. Ул Татарстан Президенты указы буенча ясала. Әгәр булып чыкса электрон вариантын минем адреска җибәрсәгез (килеп тә алырга риза) без аны Википедиягә урнаштырыр идек. Электрон вариантның нинди булуы да ярый, чөнки ул сатыр өчен түгел, ә бары күчерер өчен генә. Бу Татар Википедиясенә гаять зур этәргеч булыр иде. Мисал өчен, Инглиз Википедиясе Британика энциклопедиясенә нигезләнде. Британика энциклопедиясе — ирекле әсәр дип игълан ителгән. Хәзерге вакытта Инглиз Википедиясендә 3 980 774 мәкалә бар (беренче урын!). Казакъ Википедиясендә дә шундыйрак хәл булды. Без, әлбәттә, «Татар энциклопедиясе» сатылуының кимүен аңлыйбыз, тик ул баштан ук акча эшләр өчен ясалмагандыр дип уйлыйбыз. Википедиядә урнаштыргач, аны күпкә күбрәк кеше файдалана алыр иде.
3. Татарстан һәм татар телле массакүләм мәгълүмат чараларының (Республика һәм җирле газета-журналар, радио, телевидение) Татар Википедиясе белән таныштырып, проектта катнашырга чакырып төрле тапшырулар, мәкаләләр ясаулары.
4. Агит-плакатлар булдыру һәм аларны татарлар күп була торган урыннарда (театрлар, концертлар залы һ.б.) урнаштыру. Ә бәлки башка урыннарда да урнаштыру яхшы булыр.
5. Бәлки Татар Википедиясендә эшләр өчен кешеләр яллап буладыр. Википедия бернинди дә табыш китерми, ләкин халыкны, телне үстерә. Моны аңлаган татар эшмәкәрләре, җитәкчеләре акыллы татарларны Википедиядә эшләр өчен эшкә алсалар, алга китеш булыр иде дип уйлыйбыз. Алман (немец) Википедиясендә андый кешеләр бар, нәтиҗә: икенче урын.

<Исем Фамилия>, безгә Татар Википедиясен үстерүдә булышуыгызны сорыйбыз. Мәсьәләне бәлки без күрсәтмәгән башка чишү юллары да бардыр. Җаваплы кешеләр билгеләнеп, махсус төзелгән программа буенча эш алып барылса яхшы булыр иде.

Википедия телне һәм интернетны үстерүдә бик зур роль уйный һәм уйнарга тиеш. Гомумән алганда, Википедия ул һәр телнең үсешен тасвирлаучы күрсәткеч (показатель). Телне кулланалар икән — димәк Википедиянең шул телле бүлеге үсә.

Сезгә ышанычыбыз зур. Туган телебезгә битараф булмыйкчы! Татарлар спортта гына түгел, бөтен өлкәләрдә дә беренче булырга тиеш! Без бит Тукайлы, Муса Җәлилле халык. Безнең өчен артта бару — хурлык!

Ихтирам белән, барлык татар википедиячеләре исеменнән, Татар Википедиясенең администраторы <Исем Фамилия>.

Минем контактларым: <адрес, телефон>

Дата

Рәхмәт, алдым.

Татар телен үстерүгә булган игътибарыгыз өчен бик зур рәхмәт. Татар Википедиясе буенча сөйләшү һәм хатыгызда күтәргән мәсьәләләрне хөкүмәт дәрәҗәсендә карау һәм чишү өчен Сезнең белән очрашырга кирәк. Шуның өчен хатта аталган эш төркеменең, энтузиастларның исемлеген җибәрүгезне сорыйм.

Изге теләкләр белән Гөлшат Рәдифовна.

Исәнмесез, Гөлшат Нигъмәтуллина!

Сезгә хат буенча өстәмә мәгълүмат җибәрәм. Хат язуның тарихы:

2010 елның 21 ноябрендә Казакъ Википедиясе активисты Казакъстанның мәгариф һәм фән министрына хат язган, тулырак: http://blogs.egov.kz/blogs/zhumagulov_b/questions/58449

«Даже на татарском языке – 7454, а на казахском языке лишь - 6540» дигән иде. «Даже» сүзенә безнең, әлбәттә, ачу чыкты. Ләкин сүз аның турында түгел.

Шул хаттан соң аларда актив эш башлана. «WikiBilim» фонды оештырыла, Казакъ энциклопедиясеннән һәм башка җирләрдән мәкаләләрне Википедиядә урнаштырырга рөхсәт бирелә, актив пропаганда башлана, конференцияләр җыялар һ.б. һ.б. Нәтиҗә: әле хат язуга бер ел да узмады, ә бүгенге көнгә мәкаләләр саны 78 097!

Бездә дә бит министрлар бар! Казакъ кардәшләребезнең уңышлары белән илһамланып, Рашат Якупов Татарстан Президенты исеменә Татар Википедиясенә ярдәм сорап 15 март 2011 ел хат язды:

«Хәерле көн, хөрмәтле Рөстәм Нургали улы!

Бу мөрәҗәгатемне Сез үзегез укырсыз дип өметләнәм. Сүзем дөньякүләм танылган Википедия интернет-энциклопедиясе турында булыр. Сайтның төп үзенчәлеге - һәркем аны тутыруда катнаша ала, ягъни мәкаләләр һәм мәгълүматлар өстәү ирекле. Әлеге интернет-энциклопедия күп кенә телләрдә эшли, шул исәптән татар телендә дә. Тик, кызганычка каршы, Татар Википедиясе мәкаләләр саны буенча кәнәгатьләндерерлек дәрәҗәдә түгел. Без 8700 мәкалә күрсәткече белән дөньяда 103 нче урында торсак, күп кенә башка, саннары азрак булган халыклар Википедияләре бездән күпкә алдынрак.

Википедия сайтының гамәли әһәмияте бик зур. Теләсә нинди өлкәгә кагылышлы мәкаләләр булган интернет-энциклопедия аеруча мәгариф өлкәсенә хезмәт итә. Моннан тыш, Татар Википедиясе татар интернетын үстерүгә, телнең куллану даирәләрен киңәйтүгә дә үз өлешен кертергә тырыша.

Әлеге сайт акча эшләүгә нигезләнмәгән, википедиячеләр эшне үз ихтияры белән, телне үстерү максатыннан башкаралар. Сездән без шуны үтенәбез: мәгариф министрлыгына, югары уку йортларына, мәктәпләргә Татар Википедиясен үстерү эшенә кушылуын тәэмин итегезче Бу эш мәҗбүри рәвештә башкарыла алмавын аңлыйбыз, тик Сезнең абруегыз, әлеге ресурсны үстерү кирәклеген аңлау - зур роль уйнар дип ышанабыз. »

Җавап килде:

Әлеге министлыклардан хәбәр юк һәм булмастадыр.

18 июнь 2011 ел Юрій Пероганич исемле украин безгә хәбәр итте:

«Вчера в Киеве состоялась конференция ученых энциклопедистов, см. http://encyclopedia.kiev.ua/news/files/programa_k2011.pdf Участие принимал Сабирзянов Гумер Салихович – заместитель директора ГУ "Институт Татарской энциклопедии АН РТ", ответственный редактор Татарской энциклопедии.

В резолюции конференции есть решение "содействовать расширению информации в Википедии". Попробуйте найти контакт с указанными господами на предмет передачи имеющейся в них информации на условиях cc-by-sa. В качестве аргумента в разговоре можете использовать информацию из Казахстана опубликованную http://wikimediaukraine.wordpress.com/2011/06/17/kz/. С дружеским приветом, Юрій Пероганич!»

Безгә «Татар Энциклопедиясе»ннән мәкаләләрне Татар Википедиясенә күчерергә ярыймы дип сораулар бирәләр. Без юк дип җавап бирәбез, чөнки ул автор хокуклары белән якланган. Рашат Якупов Татар энциклопедиясе институтына рөхсәт сорап, мөрәҗәгать итте, тик аңа «үзебез урнаштырырбыз» дип җавап бирделәр дә, эш тынды.

Мин ул энциклопедиянең кәгазь вариантын сатып алыр өчен Чаллы кибетләрендә эзләдем. Ул бер кая да юк. Чаллыда булмагач, димәк Татарстаннан читтә аның эзе дә юк. Үзеннән үзе сорау туа: кем өчен эшлиләр икән алар ул институтта?

Ләкин өметсез — шайтан диләр, төшенкелеккә бирелергә ярамый.

Булдыра алган кадәр үзебез пропаганда да алып барабыз, мәкаләләр дә язабыз, матбугатта да басылабыз, конкурсларда да уңышлы катнашабыз, вконтактеда төркемебез эшли һ.б. Хәтта афишабыз да бар:

Бу эшләр үзенең нәтиҗәсен бирә: мисал өчен Татар Википедиясенең баш битенә керү саны буенча статистикага диаграмма (айлап, 2008-2011)

Димәк халык керә, карый, укый, ләкин яңа катнашучылар саны артмый, барлык йөк искеләргә төшә. Үзебезгә күп эшләргә туры килә. Мин үзем Татар Википедиясендә 2010 ел башыннан гына, ә кайбер википедиячеләр инде берничә ел эшлиләр.

Кабат Татарстан һәм татар җитәкчеләре, лидерларына хат язарга булдык: http://tt.wikipedia.org/wiki/Википедия:Проект:Лидерларга_хат_язу

Лидерларның берсе сез булдыгыз, ә калганнары:

• Рөстәм Миңнеханов
• Илдар Халиков
• Фәрит Мөхәммәтшин
• Альберт Гыйльметдинов
• Минтимер Шәймиев
• Ринат Закиров
• Рәзил Вәлиев
• Рафаил Хәкимов
• Роберт Миңнуллин
• Рамиль Валеев

Хат барлык күрсәтелгән кешеләргә дә берүк вакытта җибәрелде. Җавап хаты бүгенге көнгә бары сездән генә килде.

Ихтирам һәм өмет белән, Илназ

Сообщаем Вам, что Ваше обращение нами получено и 13.09.2011 за № А-3391 в соответствии с ч.3 ст.8 Федерального Закона от 2 мая 2006 года №59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации» за подписью Председателя Государственного Совета Республики Татарстан Мухаметшина Ф.Х. направлено по подведомственности - Академия наук Республики Татарстан и Комитет Государственного Совета Республики Татарстан по культуре, науке, образованию и национальным вопросам с просьбой рассмотреть в соответствии с действующим законодательством.

С уважением, заведующий отделом по работе с обращениями граждан Хасанов А.Р.

Сезнең мөрәҗәгатегез безгә килде һәм “Россия Федерациясе гражданнары мөрәҗәгатьләрен карау тәртибе турында”гы 2006 елның 2 маендагы 59 номерлы Федераль Законның 8 статьясы нигезендә Татарстан Республикасы мәгариф һәм фән министырлыгына җибәрелде.

Ихтирам белән, Татарстан Республикасы Президентының Гражданнар мөрәҗәгатьләре белән эшләү идарәсенең хатлар һәм гражданнарны кабул итү бүлеге баш киңәшчесе З.М. Фазылшина.
14.09.2011 ел.

Сезнең Татар википедиясен җәелдерү хакындагы мөрәҗәгатегезгә җавап итеп, Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең татар энциклопедиясе институты директоры Р.М. Вәлиевнең хатын җибәрәбез.

Татарстан Республикасы Дәүләт Советының Мәдәният, фән, мәгариф һәм милли мәсьәләләр комитеты рәисе Разил Исмәгыйль улы Вәлиевкә Хөрмәтле Разил әфәнде! Сезнең Татар Википедиясен җәелдерүгә булышлык итү турындагы мөрәҗәгатегезгә (8.09.2011) җавап йөзеннән игътибарыгызны түбәндәгеләргә юнәлдерер идек: Татар Википедиясе барлыкка килү, һичшиксез, иҗтимагый-сәяси әһәмияткә ия вакыйга, чөнки ул татар теленең интернет челтәреннән читтә дә таралашына, кулланылышына, гомумән алганда, яшәешенә һәм үсешенә хезмәт итә. Шул ук вакытта, искәртик, Википедия баштан ук ирекле, һәртөрле цензурадан азат интернет-энциклопедия булып дөньяга килә, теләге булган һәр кеше аның авторы була ала. Мәкаләләрне бу рәвешле урнаштыруның уңай яклар белән бергә тискәре яклары да бар: беренче чиратта бу төр энциклопедиянең субъективлык белән сыйфатлануын әйтергә кирәк. Мәкаләләрне сайлап алуның катгый критерийлары юк, анарның фәннилеге шикле, нәкъ шушы сәбәпләр проектны ышанычсыз итә. Бу әле - йомшак итеп әйткәндә; Ә мәсьәләгә таләпчән күз белән карасак, Википедияне "электрон чүп кәрҗине"нә тиңләргә дә була. Күптомлы Татар энциклопедиясе нигезендә тарихи дөреслек, фәннилек, объективлык ята, терминнар һәм персоналийлар (шәхесләр исемлеге) аерым критерийлардан чыгып, республиканың абруйлы галимнәре тарафыннан сайлап алына, энциклопедиянең эчтәлеге һәм формасы академизм калыбына салынган дип әйтергә кирәк. Энциклопедия авторларын, югарыда әйтелгәнчә, галимнәрнең иң абруйлылары: академиклар, фән докторлары, төрле өлкәләрдә Татарстан һәм Россия күләмендә танылган белгечләр күптомлы Татар энциклопедиясе һәм Татар Википедиясе төзүнең максатлары һәм алгоритмы, әлбәттә, бер-берсеннән бик нык аерыла. Бүгенге көнгә Татар энциклопедиясе лөгатьлеге 20 меңләп термин, төшенчә һәм шәхес исемен эченә ала. Бу шул ук санда мәкалә әзерләнгән дигән сүз. Аларның 6 меңләбе энциклопедиянең татарча вариантында (I һәм II том) татар телендә дөнья күрде. Бу мәкаләләрне Татар Википедиясенә турыдан-туры күчерү (11341 мәкалә әзер), әлбәттә, безне сан ягыннан Чуаш Википедиясенә (12911 мәкалә) якынайтыр, әмма Казакъ (75710 мәкалә), Әзәрбайҗан (81682 мәкалә), Төрек Википедиясен (172538 мәкалә) барыбер куып җитә алмабыз. Шунысын да онытмыйк: Татар энциклопедиясе материаллары авторлык хокуклары турындагы канун нигезендә яклана. Татар энциклопедиясе институты Татар Википедиясен оештыручылар белән хезмәттәшлеккә әзер, шул исәптән энциклопедия томнарында урын алган материалларны уртаклашу юлы белән дә (Авторлык хокуклары турындагы законга хилафлык килмәгән очракта). Сүз азагында Татар энциклопедиясе институтының алдагы ниятләре белән таныштыру урынлы булыр: иң якын планыбыз - энциклопедиябезнең һәм русча һәм татарча электрон версиясен булдырып, язма версиягә тәңгәл рәвештә яңартып тору. Әлбәттә, энциклопедия хәзинәләреннән теләге булган һәр кеше бушлай файдалана алачак. Менә бу юл Татар Интернеты үсешендә әһәмиятле адым булыр. ТР Фәннәр академиясенең Татар энциклопедиясе институты директоры Р.М. Вәлиев[1]

Татар энциклопедиясе институты директоры Р.М. Валеевка

Татарстан Республикасы Дәүләт Советының Мәдәният, фән, мәгариф һәм милли мәсьәләләр комитеты рәисе Разил Исмәгыйль улы Вәлиевкә ТР Фәннәр академиясенең Татар энциклопедиясе институты директоры Рамиль Валеев язган хатына (№6 23.09.2011) комментарий җибәрәм:

Сез «Татар Википедиясе татар теленең яшәешенә һәм үсешенә хезмәт итә» дисез һәм шул ук вакытта аны «электрон чүп кәрҗине»нә тиңлисез. Димәк электрон чүп кәрҗине татар теленең яшәешенә һәм үсешенә хезмәт итә. Кызык хәл. Хезмәт итәргә башка әйбер калмадымы әллә?

Википедиядә берәр кеше мәкаләгә чүп өстәсә (бу хәл вандализм дип атала), икенче кеше аны чистарта. Ә кәгазь энциклопедиядә исә берәр хата китсә, аны төзәтер өчен күп вакыт кирәк булачак.

«Субъективлык» турында ялгышасыз: Википедиядә берүк мәкаләнең язуында күп кеше катнаша яки катнаша ала. Бу исә темага төрле яктан карашны тәэмин итә. Википедия киресенчә объективлык белән аерылып тора (бу аның таләпләренең берсе).

«Мәкаләләрне сайлап алуның катгый критерийлары юк» — әйе, дөрес, теләгән һәр кеше теләсә нинди темага мәкалә яза ала, ләкин мәкаләнең үзенә таләпләр бар: мәсәлән, Википедиядәге мәкаләләр нейтраль, объектив һәм абруйлы чыганакларга таянып язылган булырга тиеш һ.б.

Сез Татар энциклопедиясен мактап язгансыз, мин хурлап язмыйм, ләкин ул энциклопедияне бер каян да алып булмый, мин Чаллы кибетләрендә аны инде күптән эзлим. Ул бер кая да юк. Чаллыда булмаганны, Татарстаннан читтә табып булуына ышанасызмы? Аны интернетта урнаштырабыз дип сез инде бер ел элек әйткән идегез, тагын ничә ел көтәргә? Сорау: кем өчен эшлисез сез ул институтта?

«Татар Энциклопедиясе авторлары — иң абруйлы академиклар, фән докторлары...» дисез, ә Татар Википедиясен авторы — Татар Халкы. Шул исәптән, иң абруйлы академикларга, фән докторларына да ишек ябык түгел.

«Татар энциклопедиясе һәм Татар Википедиясе төзүнең максатлары һәм алгоритмы, әлбәттә, бер-берсеннән бик нык аерыла» дисез. Википедиянең максаты — кешелеккә белем тарату, җәмгыятьне үстерү, дөньяны булдыра алган кадәр яхшы якка үзгәртү. Википедия 280нән артык телдә алып барыла. Һәр кешенең диярлек туган телендә язарга һәм аны үстерергә мөмкинлеге бар. Кайберәүләр «халкыбызны, телебезне сакларга кирәк» дип сөйләп, моның өчен бернәрсә дә эшләмичә утырганда, Википедиячеләр үз өлешләрен кертәләр, туган телләрен баеталар, аны дөньяга таныталар. Ә Татар энциклопедиясенең максатлары бөтенләй башкамы?

«Казакъ, Әзәрбайҗан, Төрек Википедиясен барыбер куып җитә алмабыз» дисез. Мондый сүзне җитәкчегә әйтергә ярыймы? Эшләмик алайса бөтенләй. Барыбер сатып алмыйлар дип, сатмыйк. Омтылмыйк алга. Без булдырабызмы? Юк, без булдырмыйбыз!

Казакъ Википедиясе турында. 2010 елның 21 ноябрендә Казакъ Википедиясе активисты Казакъстанның мәгариф һәм фән министрына хат язган, тулырак: http://blogs.egov.kz/blogs/zhumagulov_b/questions/58449 «Даже на татарском языке – 7454, а на казахском языке лишь - 6540» дигән иде. Шул хаттан соң аларда актив эш башлана. «WikiBilim» фонды оештырыла, Казакъ энциклопедиясеннән һәм башка җирләрдән мәкаләләрне Википедиядә урнаштырырга рөхсәт бирелә (автор хокуклары да бозылмый), актив пропаганда башлана, конференцияләр җыялар һ.б. һ.б. Нәтиҗә: әле хат язуга бер ел да узмады, ә бүгенге көнгә мәкаләләр саны 78 403! Казакълар булдыралар!

«Татар энциклопедиясе институты Татар Википедиясен оештыручылар белән хезмәттәшлеккә әзер» дисез. 18 июнь 2011 ел Юрій Пероганич исемле украин безгә хәбәр итте:

«Вчера в Киеве состоялась конференция ученых энциклопедистов, см. http://encyclopedia.kiev.ua/news/files/programa_k2011.pdf Участие принимал Сабирзянов Гумер Салихович – заместитель директора ГУ "Институт Татарской энциклопедии АН РТ", ответственный редактор Татарской энциклопедии. В резолюции конференции есть решение "содействовать расширению информации в Википедии". Попробуйте найти контакт с указанными господами на предмет передачи имеющейся в них информации на условиях cc-by-sa. В качестве аргумента в разговоре можете использовать информацию из Казахстана опубликованную http://wikimediaukraine.wordpress.com/2011/06/17/kz/. С дружеским приветом, Юрій Пероганич!»

Википедияче Рашат Якупов Татар Энциклопедиясе институтына мөрәҗәгать иткән иде, хезмәттәшлеккә әзерлекне һич кенә дә күрмәде.

Рамиль Валеев, без сездән Татар Википедиясен үстерергә ярдәм сорап хат яздык. Өмет белән. Ләкин безнең максатлар, чыннан да, нык аерыла ахрысы.

Өстәмә мәгълүмат: хатлар һәм җаваплар интернетта урнаштырыла: http://tt.wikipedia.org/wiki/Википедия:Проект:Лидерларга_хат_язу

Бары үз исемемнән, Татар Википедиясенең администраторы Илназ.

Татарстан Республикасы Дәүләт Советының Мәдәният, фон, мәгариф һәм милли мәсьәләләр комитеты рәисе Разил Исмәгыйль улы Вәлиевкә

Исәнмесез, Разил Вәлиев! Сезгә Татарстан Республикасы Дәүләт Советының Мәдәният, фән, мәгариф һәм милли мәсьәләләр комитеты рәисе Разил Исмәгыйль улы Вәлиевкә ТР Фәннәр академиясенең Татар энциклопедиясе институты директоры Рамиль Валеев язган хатына (№6; 23.09.2011) комментарий җибәрәм:

Р.М. Валеев «Татар Википедиясе татар теленең яшәешенә һәм үсешенә хезмәт итә» дигән һәм шул ук вакытта аны «электрон чүп кәрҗине»нә тиңләгән. Димәк электрон чүп кәрҗине татар теленең яшәешенә һәм үсешенә хезмәт итә. Кызык хәл. Хезмәт итәргә башка әйбер калмадымы әллә?

Википедиядә берәр кеше мәкаләгә чүп өстәсә (бу хәл вандализм дип атала), икенче кеше аны чистарта. Ә кәгазь энциклопедиядә исә берәр хата китсә, аны төзәтер өчен күп вакыт кирәк булачак.

«Субъективлык» турында ул ялгыша: Википедиядә берүк мәкаләнең язуында күп кеше катнаша яки катнаша ала. Бу исә темага төрле яктан карашны тәэмин итә. Википедия киресенчә объективлык белән аерылып тора (бу аның таләпләренең берсе).

«Мәкаләләрне сайлап алуның катгый критерийлары юк» — әйе, дөрес, теләгән һәр кеше теләсә нинди темага мәкалә яза ала, ләкин мәкаләнең үзенә таләпләр бар: мәсәлән, Википедиядәге мәкаләләр нейтраль, объектив һәм абруйлы чыганакларга таянып язылган булырга тиеш һ.б.

Р.М. Валеев Татар энциклопедиясен мактап язган, мин хурлап язмыйм, ләкин ул энциклопедияне бер каян да алып булмый, мин Чаллы кибетләрендә аны инде күптән эзлим. Ул бер кая да юк. Чаллыда булмаганны, Татарстаннан читтә табып булуына ышанасызмы? Аны интернетта урнаштырабыз дип ул инде бер ел элек әйткән иде, тагын ничә ел көтәргә икән? Сорау: кем өчен эшлиләр икән алар ул институтта?

«Татар Энциклопедиясе авторлары — иң абруйлы академиклар, фән докторлары...» дигән, ә Татар Википедиясен авторы — Татар Халкы. Шул исәптән, иң абруйлы академикларга, фән докторларына да ишек ябык түгел.

«Татар энциклопедиясе һәм Татар Википедиясе төзүнең максатлары һәм алгоритмы, әлбәттә, бер-берсеннән бик нык аерыла» дигән. Википедиянең максаты — кешелеккә белем тарату, җәмгыятьне үстерү, дөньяны булдыра алган кадәр яхшы якка үзгәртү. Википедия 280нән артык телдә алып барыла. Һәр кешенең диярлек туган телендә язарга һәм аны үстерергә мөмкинлеге бар. Кайберәүләр «халкыбызны, телебезне сакларга кирәк» дип сөйләп, моның өчен бернәрсә дә эшләмичә утырганда, Википедиячеләр үз өлешләрен кертәләр, туган телләрен баеталар, аны дөньяга таныталар. Ә Татар энциклопедиясенең максатлары бөтенләй башкамы?

«Казакъ, Әзәрбайҗан, Төрек Википедиясен барыбер куып җитә алмабыз» дигән. Мондый сүзне җитәкчегә әйтергә ярыймы? Эшләмик алайса бөтенләй. Барыбер сатып алмыйлар дип, сатмыйк. Омтылмыйк алга. Без булдырабызмы? Юк, без булдырмыйбыз!

Казакъ Википедиясе турында. 2010 елның 21 ноябрендә Казакъ Википедиясе активисты Казакъстанның мәгариф һәм фән министрына хат язган, тулырак: http://blogs.egov.kz/blogs/zhumagulov_b/questions/58449 «Даже на татарском языке – 7454, а на казахском языке лишь - 6540» дигән иде. Шул хаттан соң аларда актив эш башлана. «WikiBilim» фонды оештырыла, Казакъ энциклопедиясеннән һәм башка җирләрдән мәкаләләрне Википедиядә урнаштырырга рөхсәт бирелә (автор хокуклары да бозылмый), актив пропаганда башлана, конференцияләр җыялар һ.б. һ.б. Нәтиҗә: әле хат язуга бер ел да узмады, ә бүгенге көнгә мәкаләләр саны 78 403! Казакълар булдыралар!

«Татар энциклопедиясе институты Татар Википедиясен оештыручылар белән хезмәттәшлеккә әзер» дигән. 18 июнь 2011 ел Юрій Пероганич исемле украин безгә хәбәр итте:

«Вчера в Киеве состоялась конференция ученых энциклопедистов, см. http://encyclopedia.kiev.ua/news/files/programa_k2011.pdf Участие принимал Сабирзянов Гумер Салихович – заместитель директора ГУ "Институт Татарской энциклопедии АН РТ", ответственный редактор Татарской энциклопедии. В резолюции конференции есть решение "содействовать расширению информации в Википедии". Попробуйте найти контакт с указанными господами на предмет передачи имеющейся в них информации на условиях cc-by-sa. В качестве аргумента в разговоре можете использовать информацию из Казахстана опубликованную http://wikimediaukraine.wordpress.com/2011/06/17/kz/. С дружеским приветом, Юрій Пероганич!»

Википедияче Рашат Якупов Татар Энциклопедиясе институтына мөрәҗәгать иткән иде, хезмәттәшлеккә әзерлекне һич кенә дә күрмәде.

Разил Валеев, без сездән Татар Википедиясен үстерергә ярдәм сорап хат яздык. Өмет белән.

Өстәмә мәгълүмат: хатлар һәм җаваплар интернетта урнаштырыла: http://tt.wikipedia.org/wiki/Википедия:Проект:Лидерларга_хат_язу

Бары үз исемемнән, Татар Википедиясенең администраторы Илназ