Татарчалаштыру сәясәтен үткәрү өчен киләсе мәгънәдәш сүзләр (синонимнар) тәкъдим ителә:
(Чыганаклар: 1 , 2 , 3 , 4 Камус )
Хәрби истилахлар
Сугыш (Война) - Мөхарәбә
База - Әсас
Военная база - хәрби әсас
ХХХ базирующийся в ҮҮҮ - ҮҮҮ-да әсасланган ХХХ
Запас - Өстәмә
Армия - Гаскәр яки Хәрби хезмәт
Гаскәр =войска, кораллы кочлэр (вооруженные формирования) дип белдерелсэ, хәрби хезмәт 'не "военная служба", яки "военная (негражданская) служба в вооруженных формированиях" буларак дорес сизелэ. Хэрби кочлэр=Военные формирования. Гаскэр тоэрлэренэ килгэндэ, шул ук мантыйктан армия=жир кочлэре, флот=дингез кочлэре, авиация=хава кочлэре.--frhdkazan (бәхәс ) 13 авг 2013, 12:18 (UTC) [ җавап бирү ]
наемное войско - Әләмән , Ялланган гаскәр
Риза , берничә сүзлектә Ставка - Ирәк, Ставка сүзен куллану чын урыслаштыру сәясәте нәтиҗәсе. Җитмәсә татар хәрби тарихы бай һәм махсус хәрби сүзләр күп. Чыганак --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC) [ җавап бирү ]
Каршы . Татарчада кулланылмаган сүз.--Ilnur efende (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:11 (UTC) [ җавап бирү ]
Бәхәсле булсада, чын татар сүзе. Башкортлар үзләштергәнче көтикме? - Derslek (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:47 (UTC) [ җавап бирү ]
Мин Чыганак ны сезгә китердем: Матуртел, Камус, Зур Татар сүзлеге, анда Ставка (военная) - Ирәк --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:55 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза , ләкин сүзне кулланганда янында җәя эчендә ни-нәрсә икәнен аңлату зарур. --~~Айдар Шәйхи (Ajdar) 12 авг 2013, 07:18 (UTC) [ җавап бирү ]
Верховная Ставка Главнокомандующего - Баш (Югары) Сәргаскәр Ирәге
Риза --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC) [ җавап бирү ]
Каршы - Derslek (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:46 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза , берничә сүзлектә бар, Состав сүзен куллану чын урыслаштыру сәясәте нәтиҗәсе. Җитмәсә татар хәрби тарихы бай һәм махсус хәрби сүзләр күп. Чыганак --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC) [ җавап бирү ]
Каршы . Татарчада кулланылмаган сүз.--Ilnur efende (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:11 (UTC) [ җавап бирү ]
Каршы . - Derslek (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:46 (UTC) [ җавап бирү ]
Каршы --~~Айдар Шәйхи (Ajdar) 12 авг 2013, 07:18 (UTC) [ җавап бирү ]
Бу сүз берничә сүзлектә бар, инкыйлабка кадәр төрле китапларда кулланылган, инкыйлабтан соң урыслаштыру сәясәте нәтиҗәсендә тагылган. Һәрбер Төрки телдә состав - рус теленең состав сүзе түгел: казакча - курам, үзбәкчә, әзеричә, төрекчә - Тәркип, иске татар китапларда да тәркип булган.--Kitap (бәхәс ) 18 авг 2013, 17:31 (UTC) [ җавап бирү ]
Состав войск - Гаскәр тәркибе
Состав (хим) - Катнашма
Риза --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC)
Риза --Ilnur efende (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:11 (UTC)
Риза , --~~Айдар Шәйхи (Ajdar) 12 авг 2013, 07:18 (UTC) [ җавап бирү ]
Ишгаль (итү) сүзен дә кулланып буладыр.
Риза , берничә сүзлектә бар. Җитмәсә татар хәрби тарихы бай һәм махсус хәрби сүзләр күп. --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC)
Каршы , Һава көчләре ул - воздушные силы.--Ilnur efende (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:11 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза --Ilnur efende (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:11 (UTC)
Риза --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза --E737 (бәхәс ) 15 ноя 2013, 06:57 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза --Ilnur efende (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:11 (UTC)
Риза --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза --Ilnur efende (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:11 (UTC)
Риза --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза берничә сүзлектә бар. Татарлаштыру сәясәте өчен зарур. Чыганак --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC) [ җавап бирү ]
Каршы --Ilnur efende (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:11 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза берничә сүзлектә бар. Татарлаштыру сәясәте өчен зарур. Чыганак --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC)
Зур бәрелеш һәм бәрелеш булып калса әйбәтрәк булырдыр.--Ilnur efende (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:11 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза берничә сүзлектә бар. Татарлаштыру сәясәте өчен зарур. Чыганак --Kitap (бәхәс ) 10 авг 2013, 16:52 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза --Kitap (бәхәс ) 12 авг 2013, 09:51 (UTC) [ җавап бирү ]
Каршы Сәргаскәр сүзе шул аңлатманы колачлый. - Derslek (бәхәс ) 12 авг 2013, 04:56 (UTC)
Риза Әлбәттә күп очракта Сәргаскәр сүзе җитә, ләкин Бөек Ватан Сугышында : Верховный Командующий дәрәҗәсе Верховный Главнокомандующий дәрәҗәсенә үзгәртелгән, һәм бу принципиаль булган, бу очрак өчен Башсәргаскәр сүзе кулланып була.--Kitap (бәхәс ) 12 авг 2013, 09:51 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза -- Кайбер очракта Хәрби хәрәкәт, Хәрәкәт, Сугыш хәрәкәте кулланып була. --Kitap (бәхәс ) 18 авг 2013, 00:24 (UTC) [ җавап бирү ]
Каршы - «боевые действия» була Derslek
Сугыш хәрәкәте - Поход ике сүзлектә бар. Үзегез уйлагыз : поход рус сүзеннән ход, ходить килеп чыга, бу махсус термин түгел, бу рус теленең лингвистик ясалышы. --Kitap (бәхәс ) 18 авг 2013, 17:26 (UTC) [ җавап бирү ]
Ул сүзне татарча яу сүзе белән белдереп була. - Derslek (бәхәс ) 19 авг 2013, 04:20 (UTC) [ җавап бирү ]
Килешәм, ләкин поход урынына татар сүзе кулланырга кирәк, яки яу (поход, битва) , яки Сугыш хәрәкәтләре - Боевые действия мәгънәсендә. --Kitap (бәхәс ) 19 авг 2013, 10:19 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза ----Kitap (бәхәс ) 19 авг 2013, 10:19 (UTC) [ җавап бирү ]
Поход (туристический) - Сәяхәт
Риза --Kitap (бәхәс ) 18 авг 2013, 00:27 (UTC)
Каршы - Derslek [ җавап бирү ]
Подразделение (военное) - Курма
Риза ---Kitap (бәхәс ) 27 авг 2013, 19:38 (UTC) [ җавап бирү ]
Отряд (военный) - Кор
Отряд (не воинский) - Алай
Риза ---Kitap (бәхәс ) 27 авг 2013, 19:38 (UTC) [ җавап бирү ]
Союз (государств) - Бергәлек
Риза --Kitap (бәхәс ) 27 авг 2013, 19:45 (UTC) [ җавап бирү ]
Берлек сүзе бар бит. Европа берлеге һ.б.--Damir (бәхәс ) 14 май 2016, 08:17 (UTC) [ җавап бирү ]
Коалиция - Иттифак
Риза --Kitap (бәхәс ) 27 авг 2013, 19:45 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза -- Минемчә коалиция я шулай ук коалиция булып калырга тиеш, чөнки иттифак та, коалиция дә алынма сүзләр, төркичәсе хәрби берләшмә , яки берләшмә генә була. -- Marat Vildanov (бәхәс ) 11 июл 2014, 16:13 (UTC) [ җавап бирү ]
Союзник - Берләшмәдәш, Бергәлектәш
Риза --Kitap (бәхәс ) 27 авг 2013, 19:45 (UTC) [ җавап бирү ]
Беректәш сүзе төрле гәҗитләрдә актив кулланыла:
6 июнь Франциядә Икенче дөнья сугышында наци Германиясенә каршы сугышкан беректәш илләр гаскәрләренең Нормандиядә очрашуы – D-көне дип аталган вакыйганың 70 еллыгы билгеләнде.
Советлар Берлеге беректәш рәтендә булганлыгыннан, Маньчутиго һәм Японияга куркыныч төньяктан да яный иде.
http://www.azatliq.org/search/search2.aspx#all%7C%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BA%D1%82%D3%99%D1%88%7C0%7Callzones%7Cmin%7Cnow%7Cdate%7Cbanner
Риза ----Kitap (бәхәс ) 16 окт 2014, 19:44 (UTC) [ җавап бирү ]
Эмиграция - Мөhаҗирлек, Эмигрант - Мөhаҗир
Риза Матуртел сүзлеге буенча, тәрҗемә искәрмәләрдә биреләчәк. Хәтта Мәхмүт Галәүнең "Мөhаҗирләр" әсәре бар---Kitap (бәхәс ) 30 авг 2013, 22:00 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза -- Marat Vildanov (бәхәс ) 11 июл 2014, 16:10 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза, әдәбиятта кулланыла.--Damir (бәхәс ) 14 май 2016, 08:18 (UTC) [ җавап бирү ]
Прокурор — Ялавач
Боевой состав группы армий «В» — Армияләрнең «B» төркеменең сугышчан катнашмасы яки Армияләрнең «B» төркеменең сугышчан тəркибе яки Армияләрнең «B» төркеменең сугыш составы
«B»-Армияләре төркеменең сугышчан тəркибе - хуплыйм --Kitap (бәхәс ) 15 ноя 2013, 12:58 (UTC) [ җавап бирү ]
штаб группы армий «В» — Армияләрнең «B» төркеменең штабы яки Армиялар «B» төркеменең штабы
«B»-Армияләре төркеменең штабы хуплыйм --Kitap (бәхәс ) 15 ноя 2013, 13:00 (UTC) [ җавап бирү ]
общевойсковая армия — бөтен гаскәр армиясе яки бөтен гаскәр гаскәре
гомумгаскәр армиясе --Kitap (бәхәс ) 18 ноя 2013, 10:28 (UTC) [ җавап бирү ]
Полк - Алай
Фронт - Җәбһә
Рядовой - Рәттәге/Дәрәҗәсез
Доброволец - Ирекле
Ополчение - Талпа, Ополченец - Талпачы
Күзәтче, күзләүче - Разведчик, Күзәтчелек, Күзләү - Разведка (хәрби)
Инженер - Мөһәндис
Авангард - Иравыл
Офицер - Забит
Операция - Гамәлият
Операция «Ы» - «Ы» гамәлияте Сандомирская операция - Сандомир гамәлияте
Упорные уличные бои — Каты урам бәрелешләре
Риза --E737 (бәхәс ) 3 дек 2014, 05:57 (UTC) [ җавап бирү ]
Местоположение — Урынның урнаштыру
Памятник павшим защитникам Москвы — Мәскәүне үлеп калган сакчыларына һәйкәл
Риза --18mk (бәхәс ) 3 дек 2014, 16:02 (UTC) [ җавап бирү ]
Восстановили фронт по реке Нара — фронтны Нара елгасы буйлап төзәттеләр
Боевая машина пехоты —Җәяүле гаскәрләр хәрби машинасы
Риза -- Marat Vildanov (бәхәс ) 8 дек 2014, 05:35 (UTC) [ җавап бирү ]
Передний край — Алдынгы кырый
Риза --E737 (бәхәс ) 11 дек 2014, 09:37 (UTC) [ җавап бирү ]
Прорвали фронт вражеской обороны — Дошманның фронт саклаун ерттылар
Поле боя — бәрелеш кыры
Конец эксплуатации - Файдалану тәмамы
Риза . Шулай ук кулланылыш тәмамлануы да дөрес булырга тиеш. -- Marat Vildanov (бәхәс ) 8 дек 2014, 05:35 (UTC) [ җавап бирү ]
кулланылыш тәмамлануы - ике сүздә дә лану + лану (ланылыш ) кушымчасы булгач, әйтергә кыенрак. Гадирәкне, кыскаракны тәкъдим итәм:
Конец эксплуатации (чего ? ) - (нәрсәне ? ) куллану соңы (куллануның соңы ). Мисалга, «Бу эшнең соңы хәерле булсын», дип әйтәбез.--Әмир (бәхәс ) 8 дек 2014, 12:12 (UTC) [ җавап бирү ]
Риза -- Marat Vildanov (бәхәс ) 9 дек 2014, 07:19 (UTC) [ җавап бирү ]
Навигационное вооружение — Навигацион кораллау
Радиолокационное вооружение — Радиолокацион кораллау
Кораллану була түгелме?--Damir (бәхәс ) 14 май 2016, 08:21 (UTC) [ җавап бирү ]
Последующие типы — Киләсе төрләр
Риза --18mk (бәхәс ) 3 гый 2015, 13:19 (UTC) [ җавап бирү ]
Предшествующие типы — Элекке төрләр
Риза --18mk (бәхәс ) 3 гый 2015, 13:19 (UTC) [ җавап бирү ]
линейно-возвышенное размещение — сызыклы-калку урнаштырылган
Дозор — албагар
Сораулар
Кайбер мәкаләләрдә түбәндәге терминнар дөрес тәрҗемәсе кирәк. Сезнең фикерләрегезне көтеп калам:
Огневая поддержка - Ут белән яклау хезмәте?
Тыловое обеспечение - Тыл тәэмин итү хезмәте?
Батарея боевого обеспечения - Сугыш тәэмин итү батареясе?
Искәрмәләр