Владимир Казем-Бек

Владимир Казем-Бек
Туган	14 (26) февраль 1892 яки 14 февраль 1892(1892-02-14) Казан, Россия империясе
Үлгән	4 август 1931(1931-08-04) (39 яшь) Харбин, Особый район Восточных провинций[d], Кытай Республикасы[d]
Үлем сәбәбе	дифтерия
Күмү урыны	Хуаншань[d]
Ватандашлыгы	Россия империясе
Әлма-матер	Казан Император университеты һәм Казан (Идел буе) федераль университеты
Һөнәре	табиб
Ата-ана	Алексей Касыймбәк (әти)

Владимир Алексей улы Казем-Бек (14.02.1892, Казан, Россия империясе, — 04.08.1931, Харбин, Кытай) — татар чыгышлы күренекле табиб.^[1]

Владимир Казем-Бек 1982 елның 14 февралендә Казанда Казан университеты профессоры Алексей Казем-Бек гаиләсендә дүртенче балап булып дөньяга килә.^[2]

1914 елда Казан университетының медицина факультетын тәмамлый. Тәмамлагач, Казанда профессор Геркенның хирургия, колак һәм борын авырулары университет клиникасына ординатор итеп билгеләнә. Беренче бөтендөнья сугышы вакытында авиация мәктәбенә укырга керә, аны тәмамлый һәм пилот буларак очышларда катнаша. Хәрби һәм шәхси госпитальләрдә яралыларга ярдәм күрсәтә. Гражданнар сугышы башлангач, армия белән Казаннан чигенә, Генераль штаб академиясенә кушыла.

Себердән академия белән бергә Владивостокка эвакуацияләнә, аннан 1920 елда Харбинга китә. Анда вакытлы табиб, Харбиндагы шәһәр хастаханәсенең хирургия һәм гинекология бүлекләре ординатор-эксперты булып тора. 1923 елда шәһәр хастаханәсендә сифилис белән авыручы ике кеше үлгәнгә бәйле инцидентка катнашы була. 1925 елда авыру янына чакыру сылтавы белән йолым түләү максаты белән бандитлар тарафыннан урлана. Азат ителүе өчен үзе 500 йен түләгән. Урлаучылар кулга алына. Харбинда фониатр булып эшли, артистлар арасында аеруча популяр була. 1925 елның ноябрендә Харбиннан үзен югары сулыш юллары хирургиясе буенча фәнни эшчәнлеккә багышлау максаты белән киткән. Европа һәм Америка илләренә барырга җыена. Харбинга кайтырга планлаштырмаган. 1926 елның сентябрендә Харбинга кайта, Берлин, Вена, Парижда була. Харбинның популяр табибы, күпләрне бушлай дәвалаган, «көмешсез табиб» буларак таныла.^[3]

Дефтириядән дәвалаган һәм үлеменнән коткарган кыздан авыру йоктырып үлә. Доктор Казем-бек исеме белән Харбинда аның истәлегенә 2 хастаханә аталган.^[3]

Казем-Беклар нәселе Казан элитасына караган, бу борынгы нәселнең беренче вәкиле Россиягә XVIII гасыр ахырында ук килеп урнаша һәм Дербентта яши башлый, ә аннары Казанга күчеп киләләр. Владимир Казем-Бекның архивында дусларына язган хатлары саклана, аларда ул үзен «морза» һәм «мескен татар» дип атый. Казанда туып, озак еллар яшәгәннән соң, ул үзен рус татары дип санаган һәм татар гореф-гадәтләрен саклаган. Бу турыда аның элеккеге пациентлары һәм дуслары истәлекләрендә очратырга була. Атаклы докторның туганнары, Казанда, шулай ук Уфа губернасының Минзәлә өязендә туган Казем-Беклар, Алгазиннар һәм Исаевлар гаиләләре шулай ук Россия армиясе офицерлары булганнар һәм, Кытайга эмиграциягә китеп, Манҗуриядә яшәгәннәр.^[1]

• Жизнь и деятельность Монастырской больницы имени доктора В. А. Казем-Бека. — Харбин, 1932. — 20 с.
• Памяти доктора В. А. Казем-Бека: Спец.выпуск. — Харбин, 1931 (12 сент.). — 7 с.
• Хисамутдинов А. А. Российская эмиграция в Азиатско-Тихоокеанском регионе и Южной Америке: Биобиблиографический словарь. — Владивосток: Изд-во ДВГУ, 2000. — С.144.
• Живлевич Т. В. В память об усопших в земле маньчжурской и харбинцах = In memory of deceased in Harbin, Manchuria. — Мельбурн: Б.и., 2000. — С.42, 47, 243, 247, 275.
• Ратманов П. Э. Преподаватели медицинского факультета Казанского университета в Китае (1920—1930 гг.) // Бюллетень Национального научно-исследовательского института общественного здоровья. — 2009. — № 3. — С.161-165.
• Василенко Н.А. Население полосы отчуждения КВЖД: Опыт межнациональных контактов (1897-1917) // Материалы Международной научной конференции «Годы, Люди, Судьбы. История российской эмиграции в Китае». - М.: ИРИ РАН, 1998. - С. 15.
• Кайгородов А. М. Харбин: Взгляд из Трехречья // Материалы Международной научной конференции «Годы, Люди, Судьбы. История российской эмиграции в Китае». - М.: ИРИ РАН, 1998. - С. 35.
• Мелихов Г.В. Белый Харбин: Середина 20-х // Русский путь. - М., 2003. -С. 247-250.
• Тюрко-татарская община // Великая Маньчжурская империя: К десятилетнему юбилею / Изд. М.Н. Гордеев. - Харбин: Изд. Гос. орг. Кио-ва-кай и Гл. Бюро по делам рос. эмигрантов в Маньчжурской империи, 1942. - С. 318.
• Чернолуцкая Е.Н. Формирование и общественно-политическая жизнь этнических диаспор российской эмиграции в Харбине // Материалы Международной научной конференции «Годы. Люди. Судьбы. История российской эмиграции в Китае». - М.: ИРИ РАН, 1998. - С. 81.