Загреб обсерваториясе

Загреб астрономия обсерваториясе (хорв. Zvjezdarnica Zagreb) — Хорватия башкаласы Загребта урнашкан астрономик обсерватория. 1903 елда нигезләнгән һәм Загреб астрономия җәмгыяте карамагында тора.

Урнашу урыны һәм җиһазлары

Обсерватория гөмбәзе астында 2007 елда урнаштырылган TMB APO 175/1400 мм рефракторы төп телескоп булып тора. Zeiss фирмасының иске телескобы (130/1950 мм) беренчесенә параллель урнаштырылган; аның ярдәмендә өстәмә җиһазлар урнаштырылганнан соң водород спектрында (H_α линиясе) Кояшны фотога төшерү планлаштырыла. Шулай ук обсерваториядә кечерәк берничә портатив телескоп бар, алар арасында — Celestron 200/2000 мм һәм Konus refractor 80/900 мм. Обсерватория каршындагы фотолаборатория ак-кара төстә сурәтләр күрсәтә.

Обсерватория шәһәр үзәгендә, төп мәйданнан ерак түгел урнашкан. Опатичка (хорв. Opatička ulica) урамындагы «Рухани манарасы»ның (хорв. Popov Toranj) соңгы катында урнаша, манара XIII гасырда төзелгән һәм элек Загреб архиепискобы карамагында булган. Өске террасадагы гөмбәздән тыш, обсерватория 50 кешелек лекцияләр залын, фотолабораторияне, 5 офисны, китапханәне һәм зур булмаган коворкингны сыйдыра.

Тарих

Обсерваториягә Хорватия табигый фәннәр җәмгыяте нигез сала. Манараның өске өлешендәге бүлмәләр шәһәр хөкүмәте тарафыннан бирелгән, ул шулай ук гөмбәзне реконструкцияләүне һәм урнаштыруны финанслаган. Ачылу 1903 елның 5 декабрендә үткәрелә. Аның беренче җитәкчесе Оттон Кучера, танылган хорват фәнне популярлаштыручы була.

1906 елда Гейдельберг обсерваториясендә Август Копфф тарафыннан ачылган 589 номерлы астероид Загреб обсерваториясен ачу хөрмәтенә «Хорватия» исемен ала^[1].

Кучераның өметләренә карамастан, белгечләр җитмәү сәбәпле обсерватория тикшеренү үзәге булмый. Ул һәрвакыт, нигездә, фәнне популярлаштыру өчен кулланылган. XX гасыр уртасында обсерватория эгидасы астында чыгарылган эсперантодагы басмалар танылу ала. Обсерватория Икенче бөтендөнья сугышы вакытында ябыла. 1963 елда обсерватория һәм Хорват астрономия җәмгыяте планетарий төзеп, шәһәр мәдәниятенә мөһим өлеш кертәләр. Соңрак ул Техник музейга бүләк итеп тапшырыла, анда ул хәзер дә эшли. Zeiss рефракторы 1966 елда башта обсерваториядә урнаштырылган телескопны алмаштырган^[1].

1980 еллар уртасында обсерватория бинасы ремонтланган. 1992 елда яңа гөмбәз урнаштырыла, шул ук вакытта җиһазлар яңартыла^[1]. Хәзерге вакытта обсерватория астрономия һәм башка табигый фәннәрне яратучыларның очрашу урыны булып тора. Биредә төнге һаваны күзәтү, лекцияләр һәм астрономия тематикасына башка белем бирү чаралары уза. Обсерваториянең фәнни тикшеренүләре Кояш физикасына багышланган һәм Хвар обсерваториясе белән хезмәттәшлектә алып барыла.

Искәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Bilić, Josip; Ivanković, Hrvoje, eds. (2006). "Zvjezdarnica Zagreb". Zagrebački leksikon. Zagreb: Загребский лексикографический институт имени Мирослава Крлежи. ISBN 953-157-486-3.