Самар татар театр студиясе

Самар татар театр студиясе
Нигезләү елы	1920
Ябылу елы	1921
Урын	Самар

Самар татар театр студиясе, Самар татар драмасы һәм музыкасы студиясе, рус. Самарская студия татарской драмы и музыки — 1920 елда Идел арты хәрби округы сәяси бүлегенең мөселман секциясе каршында оештырылган, татар театрлары өчен милли кадрлар — актерлар әзерләүче икенче^[1] урта һөнәри уку йорты.

1919 елның 20 декабрендә РСФСР инкыйлаби хәрби шурасы Кызыл гаскәриләрнең үзешчән театрларын һәм студияләрен ачарга фәрман бирә. Әлеге фәрман нигезендә, Идел арты хәрби округы сәяси бүлегенең мөселман секциясе, татар театр студиясен ачу өчен, Үзәк мөселман хәрби коллегиясе белән элемтәгә керә. 1920 елның 18 июнендә 4 айлык һәм 6 айлык курсларда укулар башлана. Студиянең җитәкчеләре итеп, Зәйни Солтанов, Исмәгыйль Рәмиев, режиссерлар итеп Кәрим Тинчурин, П. Талбузин, профессорлар Левировская, Гондобин, Альбозин һ.б. чакырыла. Студиягә барлыгы 120 укучы алына. Укучылар арасында авыл, завод-фабрикалардан, Кызыл гаскәрдән килгән эшче-крестьян яшьләре 85% була.

Рус телендә барган дәресләрнең күбесе татарчага тәрҗемә ителә. Тәрҗемәче — З. Тинчурина.

1920 елның декабрендә студияне 78 кеше тәмамлый. Имтиханнардан соң, студияне тәмамлаган 50 кешедән Г. Кариев исемендәге Беренче пролетком труппасы («Г. Кариевка хатирә» Пролетком труппасы) оештырыла. 1920-1921 елларда труппа Ырынбурда эшли. 1921 елда, Ырынбурның үз театры белән каршылыклар чыгып, шулай ук илдә ачлык башлану сәбәпле, труппа Ташкәнткә күченә, ләкин анда да ныклап эшләп китә алмыйча, тарала. Артистларның кайсы үлә, кайсы кая таралып бетә.

• Мифтах Әпсәләмов
• Хөсәен Уразиков
• Әсгать Мәҗит
• Таҗи Гыйззәт
• Р. Фәйзи^[2]

• Шамил Усманов «Беренче адым»
• Кәрим Тинчурин «Беренче чәчәкләр»
• Кәрим Тинчурин «Соңгы сәлам»

1. Татарский энциклопедический словарь. Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0

1. И. Илялова. Г. Камал театры артистлары. Казан: ТКН, 1996. ISBN 5-298-00708-2
2. Мәхмүтов, Һ., Илялова, И., Гыйззәт, Б. Октябрьгә кадәрге татар театры: очерклар. Казан: ТКН, 1988.
3. Татар театры (1906-1926). Тулыландырылган 2нче басма. Казан: Мәгариф, 2003. ISBN 5-7761-1316-4
4. Рабит Батулла. Урыннары җәннәттә булсын. Казан: «Рухият», 2007. ISBN 978-5-89706-109-9

• Татар драма студиясе. «Гасырлар авазы», 2014 ел, № ¾.(үле сылтама)