Сибай драма театры

Сибай башкорт дәүләт драма театры
Нигезләнү елы	1931

Сибай драма театры (Арыслан Мөбәрәков исемендәге Сибай башкорт дәүләт драма театры) – Башкортстанның Сибай шәһәрендә урнашкан дәүләт карамагындагы драма театры. 1931 елда Стәрлетамакта нигезләнгән. 1991 елдан ССРБ халык артисты Арыслан Мөбәрәков исемен йөртә. Сәнгать җитәкчесе – Дамир Галимов, БР атказанган сәнгать эшлеклесе.

Тарих

1931 елда БАССР хөкүмәте карары белән Стәрлетамакта оештырыла. М. Гафури исемендәге драма театрыннан соң икенче булып ачылган башкорт драма театры.
1932 елда Баймакка колхоз-совхоз театры итеп күчерелә.
1957 елда Сибайга колхоз-совхоз театры итеп күчерелә.
1961 елда БАССР Чирәм җир театры исемен ала.
1967 елда Сибай шәһәр театры исеменә үзгәртелә.
1976 елдан дәүләт статусы ала һәм Сибай башкорт драма театры дип атала башлый.^[1]

Уфа театр техникумын (Мәкәрим Мәһдиев курсы) тәмамлап кайткан төркем (А. Мөбәрәков, С. Янбухтина, С. Бакыев, М. Ишкабулов, С. Сәетов, Г. Абызгилдина) театрга нигез салучы була. Сәнгать җитәкчесе итеп Арслан Мөбәрәков билгеләнә. Беренче куелган спектакльләр: «Фетнә» (А. Глебов), «Ялгыз каен» (М. Кәрим), «Рәйхан» (Н. Исәнбәт), «Карагол» (Д. Юлтый), «Өйләнү» (Н. Гоголь), «Ксенья» (Н. Волков).

Бөек Ватан сугышы елларында

Сугыш еллары авырлыгы хатын-кыз артистларның (Г. Абызгилдина, Б. Мәһәдиева, Я. Абитаева, Г. Ирназарова) һәм 14 яшьлек Х. Курсаев җилкәсенә төшә. Сибай театрыннан фронтка киткән 19 артистның 2 се генә исән кайта: РСФСР атказанган артисты Гайфулла Сарбаев, М. Локманов.

Сугыштан соң

30 дан артык спектакль куела. Уфада, республика шәһәр һәм районнарында, Казанда (1986, 1988, 1998), Свердлауда, Петербургта (1993), Чиләбе, Ырынбур өлкәләрендә гастрольләре уңыш белән уза.

1960 еллардан башлап, Уфа сәнгать укуханәсен һәм Уфа сәнгать институтының театр факультетын тәмамлаган яшьләр труппаны тулыландыра һәм театрның әйдәүче көченә әйләнә: БАССР халык артистлары Р. Ходайкулова, З. Баязитова, Р. Сәйфуллин, БАССР атказанган артистлары Н. Габдрәшитова, Ю. Гайнуллин, Х. Дәүләтов, М. Итбаев, А. Кутушев, М. Кутушева, А. Хәкимова, Ф. Хәсәнова, А. Юсупова, Р. Яныбаев.

Наил Гаетбай, Тамара Ганиева, Таңчулпан Гарипова, Г.Әхмәтхуҗина, Б. Искуҗин әсәрләре беренче булып Сибай театры сәхнәсендә куела.

1987 елдан директор, сәнгать җитәкчесе булып талантлы режиссёр Дамир Галимов эшли.
1991 елда театрның 60 еллык юбилее уңаеннан аңа беренче режиссёры Арслан Мөбәрәков исеме бирелә, 2008 елда аңа истәлек тактасы ачыла.
2004 елда театр яңа заманча бинага күчеп эшли башлый.
2007 елда Мәскәүдә Щепкин театр укуханәсен тәмамлап, Г. Морзагилдина, Р. Мифтахетдинов, У. Рустанова эшли башлый.

Режиссёрлар

1931-1938 Арслан Мөбәрәков
1932-1933 Кадыйр Бакиров
1937 Г.Ушанов
1938-1941, 1945-1947 Сәхи Сәетов
1941-1945 Гашия Абызгилдина
1947-1957 М. Локманов
1957-1959 Г. Бакиров
1959-1964 Г. Сарбаев
1964 Рафаэль Әюпов
1968-1988 Ф. Гәләветдинов
1987-1999 Лек Вәлиев
1995 Салихҗан Әфләтүнов
1987 Дамир Галимов
2012 Вадим Гыйльманов

Иҗат уңышлары

Бөтенрусия колхоз-совхоз театрлары смотры (Мәскәү, 1935) – икенче урын.
«Тылсымлы курай» (З. Биишева) – «Колынчак» республика фестивале, Гран-при.
«Кодача» (З. Исмәгыйлов, Б. Бикбай) – «Мәскәүдә Башкортстан көннәре»ндә (1997) Евг. Вахтангов театрында күрсәтелә.
«Тамарис» (Т. Ганиева) – «Туганлык» төрки телле театрлар фестивале (Уфа, 2000) , тамашачы мәхәббәте призы.
«Әнкәй хөкеме» (Ә. Атнабаев) – «Театр язы» республика фестивалендә катнаша. БР халык артисты Рамилә Ходайкулова «Иң яхшы хатын-кыз роле» призына лаек була.
«Тау артында тал елый» (В. Жеребцов) – «Театр язы» фестивалендә (Уфа, 2009) катнаша.
«Ай тотылган төндә» (М. Кәрим) – Мостай Кәримнең 90 еллыгына багышланган республика театр фестивалендә катнаша.
«Сөяркә» (Т. Миңнуллин) - Татарстанның халык язучысы Туфан Миңнуллинның 75 яшьлек юбилеена багышланган театр фестивалендә (Казан, 2010) катнаша.
«Югалту» (Т. Дәүләтбирдина) – башкорт драматургиясе фестивалендә (Стәрлетамак, 2010) катнаша.
VII халыкара К. Тинчурин исемендәге милли драматургия фестивалендә (Казан, 2014) катнаша.