Талмас Гарипов

Талмас Гарипов
Талмас Гарипов
Туган	31 июль 1928; Мәскәү, СССР
Үлгән	19 май 2022 (93 яшь)
Ватандашлыгы	СССР; Россия
Әлма-матер	Мәскәү дәүләт университетының филология факультеты[d]
Һөнәре	галим
Эш бирүче	Мифтахетдин Акмулла исемендәге Башкорт дәүләт педагогика университеты һәм Башкорт дәүләт университеты
Гыйльми дәрәҗә:	филология фәннәре докторы[d]
Гыйльми исем:	член-корреспондент[d] һәм профессор[d]

Википедиядә Гарипов фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Гарипов Талмас Мәгъсүм улы (31 июль 1928 ел — 19 май 2022 ел) — тел белгече, югары мәктәп укытучысы. Башкортстан Фәннәр академиясенең мөхбир әгъзасы (1991), филология фәннәре докторы (1974), профессор (1979). Россия Федерациясенең (1992) һәм Башкорт АССР-ының (1983) атказанган фән эшлеклесе, Россия Федерациясенең мактаулы югары һөнәри белем бирү хезмәткәре (2003), ССРБ-ның югары белем бирү отличнигы (1979). Бадминтон буенча БАССР-ның беренче чемпионы (1966); 1965-1981 елларда БАССР‑ның бадминтон буенча җыелма командасы тренеры.

Биографиясе

Талмас Мәгъсүм улы Гарипов^[2] Мәскәү шәһәрендә 1928 елның 31 июлендә туган.

1952 елда Мәскәү дәүләт университетын тәмамлаган. 1956-1965 елларда СССР Фәннәр Академиясенең Башкортстан филиалы Тарих, тел һәм әдәбият институтында эшли, 1957 елдан гыйльми сәркатиб була^[3], 1960 елдан — сектор мөдире, 1965 елдан — өлкән тикшеренүче.

1966 елдан Октябрьнең 40 еллыгы исемендәге Башкорт дәүләт университетында: 1968 елдан — гомуми тел гыйлеме һәм рус теле кафедрасы, 1977 елдан — рус теле һәм чагыштырма тел гыйлеме кафедрасы мөдире.

1980 елдан — М. Акмулла исемендәге Башкорт дәүләт педагогия университетында укыта: 2010 елга кадәр гомуми тел гыйлеме кафедрасы мөдире була.

Талмас Гарипов бадминтон буенча БАССР-ның беренче чемпионы (1966); 1965-1981 елларда БАССР-ның бадминтон буенча җыелма командасы тренеры.

2022 елның 19 маенда Уфада 93 яшендә вафат ^[4].

Фәнни эшчәнлеге

Гыйльми тикшеренүләре Урал-Идел буе төрки телләрен чагыштырма-тарихи өйрәнүгә, башкорт теленең грамматикасы, этимологиясе проблемаларына, тел-ара бәйләнешләргә, социолингвистикага, башкорт тел гыйлеме тарихына, шәркыятькә багышланган. Талмас Гарипов тарафыннан башкорт һәм татар телләренең, аларның диалектлары һәм сөйләшләренең фонетикасы, морфологиясе һәм лексикасының уртак билгеләре ачыклана, 550-дән артык фәнни хезмәт авторы.

Гыйльми хезмәтләре

Башкирское именное словообразование. Уфа, 1959;
Грамматика современного башкирского языка. М., 1981 (автор.);
Семиречье Башкортостана. Семиян словарь. Уфа, 1998;
Başkirica. Уфа, 2004.

Искәрмәләр

Әдәбият

Полвека в науке и просвещении: Публикации К. М. Гарипова и о нем. Уфа, 2003;
Грунина Э. А. К. М. Гарипов: к 80-летию ученого //Вопросы тюркской филологии. Вып. 8. Материалы Дмитриевский чтение. М., 2009.

[_db223555f1ea51ed-1] 1,0 ^1,1 Чувашская энциклопедия — Чувашское книжное издательство, 2006. — 2567 бит — ISBN 978-5-7670-1471-2
https://wikidata.org/wiki/Track:P10596https://wikidata.org/wiki/Track:P10597https://wikidata.org/wiki/Track:Q4517503https://wikidata.org/wiki/Track:P10598https://wikidata.org/wiki/Track:Q19909792

[2] Академия Наук Республики Башкортостан - Гарипов Талмас Магсумович. әлеге чыганактан 2013-02-05 архивланды. 2013-01-21 тикшерелгән.

[3] ttp://img-fotki.yandex.ru/get/6445/16389044.29/0_864c4_b89f1ee6_orig

[4] ttps://tatar-inform.tatar/news/ufada-tanylgan-tel-belgece-tyurkolog-talmas-garipov-vafat-bulgan-5854862 Уфада танылган тел белгече-тюрколог Талмас Гарипов вафат булган. Татар-информ, 20.05.2022

[1]

[2]

[3]

[4]