Шөлдер чәчәк

Шөлдер чәчәк
Халыкара фәнни исем	Adenophora Fisch., 1823
Таксономик ранг	ыру
Югарырак таксон	Campanuloideae[d]
Таксонның халык атамасы	Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Җимеш төре	тартмачык[d]
Омоничный таксон	Adenophora[d]
GRIN URL	npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomygenus.aspx?id=200[3]
Шөлдер чәчәк Викиҗыентыкта

Шөлдер чәчәк (лат. Adenophora Fisch., 1823) — кыңгырау гөл, кыңгырау чәчәклеләр семьялыгыннан күпьеллык үләнчел үсемлекләр ыругы.

Дөнья флорасында 50 төре билгеле, күбесе Көнчыгыш Азиядә таралган. Аурупаның урман зонасында (төнъяк өлкәләр һәм Кырымнан тыш), Көнбатыш Себердә, Урта Азия һәм Кавказда таралган. Тоташ ареалының төньяк чиге Беларусь Республикасы аша уза. Урманнарда, куаклыклар арасында, аланнарда үсүче сирәк очраучы үсемлек.

Татарстанда бер төре – лалә яфраклы шөлдер чәчәк (А. liliifolia) Кама аръягында, болын, кыр, урманнарда үсә.

Орчыксыман юан тамырлы. Сабагы туры, кабыргалы, 80-100 см биеклектә. Яфраклары аз гына төкчәле, кырыйлары эре тешәүле, аскылары – сапчыл, йомырка- яки эллипссыман, өскеләре – утырма, ланцетсыман, очлы. Чәчәкләре зәңгәр, кайвакыт аксыл-алсу, себеркәч чәчәк төркеменә җыйналган. Бөҗәкләр ярдәмендә серкәләнә. Җимеше – тартмачык. Июль-августта чәчәк ата.

Шөлдер чәчәкне декоратив үсемлек буларак үстерәләр.^[4]

The Plant List басмасының 2010 елгы мәгълүматына караганда, Лалә яфраклы шөлдер чәчәк төренең синонимнары:^[5]:

• Adenophora alpini (L.) Borbás ex Prain
• Adenophora communis Fisch.
• Adenophora cordata Tausch ex B.D.Jacks.
• Adenophora fischeri (Schult.) G.Don
• Adenophora intermedia (Schult.) Sweet, nom. illeg.
• Adenophora liliifolia (L.) Besser
• Adenophora marsupiiflora var. pilosa Korsh.
• Adenophora mikoi (Borbás) Borbás ex Prain
• Adenophora periplocifolia (Lam.) A.DC.
• Adenophora perpallens (Borbás) Prain
• Adenophora polymorpha Ledeb.
• Adenophora rhomboidea Prain
• Adenophora setulosa Borbás
• Adenophora stylosa (Lam.) Fisch.
• Adenophora suaveolens (Schrad. ex Hornem.) Rchb.
• Adenophora suaveolens (Gilib.) Mey.
• Campanula alpini L.
• Campanula cordata Tausch, nom. illeg.
• Campanula fischeri Schult.
• Campanula intermedia Schult.
• Campanula liliflora Roth
• Campanula liliifolia L.
• Campanula mikoi Borbás
• Campanula periplocifolia Lam.
• Campanula perpallens Borbás
• Campanula rhomboidea Borbás, nom. illeg.
• Campanula spreta Schult.
• Campanula stylosa Lam.
• Campanula suaveolens Gilib., nom. inval.
• Campanula suaveolens Schrad. ex Hornem.
• Campanula subuniflora Lam.
• Campanula umbrosa F.Dietr.