Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.
Bài viết này có chứa văn bản Syriac, được viết từ phải qua trái trong một dạng chữ thảo với các chữ cái liền nhau. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy các chữ cái Syriac không liền nhau được viết từ trái qua phải thay vì phải qua trái, hoặc các ký hiệu khác thay vì chữ Syriac.
Tiếng Syriac (tiếng Syriac cổ điển: ܠܫܢܐ ܣܘܪܝܝܐ, Latinh hóa: Leššānā Suryāyā)[a] – được nhắc đến cách thông tục trong các văn học tiếng Syriac cổ đại là tiếng Edessa (Urhāyā), tiếng Lưỡng Hà (Nahrāyā) và tiếng Aram (Aramāyā) – là một phương ngữ của tiếng Aram trung đại đông phương.[2][3][4] Giới học thuật gọi ngôn ngữ này là tiếng Syriac cổ điển để chỉ thứ tiếng Syriac được dùng trong văn chương hay là tiếng Syriac đã được chuẩn hóa, đồng thời để phân biệt ngôn ngữ này với một số phương ngữ khác của tiếng Aram cũng được gọi là "tiếng Syriac" hay "tiếng Syria". Theo nghi chế Syria Tây của Giáo hội Công giáo, tiếng Syriac Cổ điển thường được gọi là leššōnō kṯoḇonōyō (n.đ.'ngôn ngữ viết' hoặc 'ngôn ngữ sử dụng trong sách'), gọi vắn tắt là kṯoḇonōyō, hay là kṯowonōyō,[5][6] còn theo nghi chế Syria Đông thì ngôn ngữ này được gọi là leššānā ʔatīqā (n.đ.'ngôn ngữ cổ xưa') hay là saprāyā (n.đ.'ngôn ngữ của thầy ký lục hay ngôn ngữ văn chương').[7]
Kinh Lạy Cha, ʾAḇōn daḇašmayyā hát bằng tiếng Tây Syriac
Trục trặc khi nghe tập tin âm thanh này? Xem hướng dẫn.
Cùng với tiếng Hy Lạp và tiếng Latinh, tiếng Syriac là một trong ba ngôn ngữ Kitô giáo quan trọng nhất trong những thế kỷ đầu Công Nguyên. Tiếng Syriac trở thành cỗ xe của văn hóa và Kitô giáo Syriac, lan rộng khắp châu Á tới tận duyên hải Malabar Ấn Độ và miền Đông Trung Quốc,[8] và là phương tiện giao tiếp và truyền bá văn hóa cho người Ả Rập cũng như, ở mức độ ít hơn, cho người Ba Tư. Chủ yếu là một phương tiện chuyển tải của Kitô giáo, tiếng Syriac có một ảnh hưởng văn học và văn hóa căn bản lên sự phát triển của tiếng Ả Rập,[9] ngôn ngữ sẽ thay thế phần lớn nó vào khoảng thế kỷ 14.[10] Cho tới nay, tiếng Syriac vẫn tiếp tục là ngôn ngữ phụng vụ của Kitô giáo Syriac.
^Akbulut, Olgun (19 October 2023). "For Centenary of the Lausanne Treaty: Re-Interpretation and Re-Implementation of Linguistic Minority Rights of Lausanne". International Journal on Minority and Group Rights. -1 (aop): 1–24. doi:10.1163/15718115-bja10134. ISSN 1385-4879. S2CID 264412993.
^Religious Origins of Nations? (bằng tiếng English). BRILL. 2010. tr. 106. ISBN9789004173750. n.đ.'Trong một cuốn sách của mình, Jacobus thành Edessa gọi tiếng Syriac là mamllā Urhāyā (2a9) hoặc là leššānā Urhāyā (2b, 12-13), mamllā Nahrāyā (2b, 19-20), tức là ngôn ngữ thành Edessa hay là ngôn ngữ miền Lưỡng Hà vậy.'{{Chú thích sách}}: Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
^Chatonnet, Francoise Briquel; Debie, Muriel (ngày 20 tháng 6 năm 2023). The Syriac World (bằng tiếng English). Yale University Press. tr. 1. ISBN9780300271256. The fact that the Syriac language can be known as suryāyā (the adjectival form of "Syrian" in the old sense), aramāyā (formed from "Aramean"), or urhāyā (formed from the Aramaic name Edessa, Urhay) shows the complexity of identity and self-definition within this culture.{{Chú thích sách}}: Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
^Eusebius, Christianity and Judaism (bằng tiếng English). Brill. ngày 4 tháng 10 năm 2022. tr. 226. ISBN9789004509139. Syriac is nothing other than a literary dialect of Aramaic which possesses its own distinctive script. Early Syriac writers use a variety of terms to refer to the language, but besides the more general terms "Aramaya" (Aramaic) and "Suryaya" (Syriac), a third term stands out, "Urhaya," the dialect of Urhay/Edessa, or "Edessene (Aramaic)". The existence of this term must indicate that Syriac, which came to be adopted as the literary and cultural language of Aramaic-speaking Christians throughout the eastern provinces of the Roman Empire and over the border in the Sassanid Empire, started out as the local Aramaic dialect of Edessa.{{Chú thích sách}}: Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
^Shabo Talay (2008). Die neuaramäischen Dialekte der Khabur-Assyrer in Nordostsyrien (bằng tiếng German). Harrassowitz. tr. 8–9. ISBN9783447057028.{{Chú thích sách}}: Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
