Інстытут гуманітарных даследаванняў і праблем малалікіх народаў Поўначы СА РАН

Установа Расійскай Акадэміі навук Інстытут гуманітарных даследаванняў і праблем малалікіх народаў Поўначы Сібірскага аддзялення РАН
(ІГД і ПМНП СА РАН)
Установа Расійскай Акадэміі навук Інстытут гуманітарных даследаванняў і праблем малалікіх народаў Поўначы Сібірскага аддзялення РАН; (ІГД і ПМНП СА РАН)
Заснаваны	1935
Дырэктар	Анатоль Мікалаевіч Аляксееў, д. г. н., прафесар
Аспірантура	ёсць
Юрыдычны адрас	677007, Якуцк, вул. Пятроўскага, 1
Сайт	igi.ysn.ru

Інстытут гуманітарных даследаванняў і праблем малалікіх народаў Поўначы Сібірскага аддзялення Расійскай акадэміі навук (ІГД і ПМНП СА РАН) — навуковая ўстанова, што займаецца навукова-даследніцкай дзейнасцю ў вобласці гістарычных, літаратуразнаўчых, мовазнаўчых навук. Знаходзіцца ў Якуцку.

Гісторыя

Першы навукова-даследчыцкі інстытут у Якуціі. Створаны ў 1935 годзе па ініцыятыве бачнага дзяржаўнага, грамадскага дзеяча, пісьменніка і навукоўца Платона Аюнскага як Навукова-даследніцкі інстытут мовы і культуры пры Савеце народных камісараў ЯАССР. Мэтай стварэння інстытута з’яўлялася навуковае вывучэнне якуцкай мовы, літаратуры, мастацтвы, гісторыі і пытанняў народнай адукацыі.

Першым дырэктарам інстытута быў сам П. А. Аюнскі, навуковым сакратаром — С. М. Данскі-II, вядомы працаўнік культуры, першы наркам асветы ЯАССР.

Пасля часовага зачынення ў пачатку Вялікай Айчыннай вайны (жнівень 1941 г.) у лістападзе 1943 г. інстытут аднавіў сваю дзейнасць (дырэктар Т. А. Шуб). У пачатку 1944 г. ён быў пераназваны ў Навукова-даследчыцкі інстытут мовы, літаратуры і гісторыі (НДІМЛГ) ЯАССР.

У 1947 г. арганізавана Якуцкая навукова-даследчыцкая база АН СССР і ІМЛГ увайшоў у яе склад.

У 1969 г. арганізаваны сектар паўночнай філалогіі — правобраз будучага Інстытута праблем малалікіх народаў Поўначы.

У 1991 г. ад ІМЛГ адлучыўся Інстытут праблем малалікіх народаў Поўначы (ІПМНП), які быў створаны на базе ранейшага аддзела малалікіх народаў Поўначы ІМЛГ^[1].

У 1994 г. ИЯЛИ увайшоў у склад створанай Акадэміі навук Рэспублікі Саха (Якуція) і пераназваны ў Інстытут гуманітарных даследаванняў (ЯРМЕ).

Цягам шэрага гадоў у сярэдзіне 2000-х гг. ішлі перамовы пра вяртанне ІГД у структуру СА РАН. У выніку, у снежні 2007 года адбылося яго зліццё з Інстытутам праблем малалікіх народаў Поўначы Сібірскага аддзялення РАН, з прычыны чаго ў чэрвені 2008 года быў створаны Інстытут гуманітарных даследаванняў і праблем малалікіх народаў Поўначы СА РАН — правапераемнік абодвух ранейшых інстытутаў. Зліццё адбылося па патрабаванні кіраўніцтва СА РАН, і гэтае рашэнне многімі навукоўцамі і грамадскасцю рэспублікі прызнаецца абсалютна некампетэнтным. Такім чынам, вяртанне пад крыло СА РАН абыйшлося дарагой цаной, асабліва для былога самастойным Інстытута праблем малалікіх народаў Поўначы, які спыніў сваё існаванне^[2].