Адміністрацыйны падзел Аўстраліі

Аўстралія складаецца з шасці штатаў (англ.: state) і некалькіх тэрыторый (англ.: territory).

Штаты і тэрыторыі Аўстраліі

**Штаты і тэрыторыі Аўстраліі**
Заходняя Аўстралія Паўночная Тэрыторыя Паўднёвая Аўстралія Квінсленд Новы Паўднёвы Уэльс Аўстралійская Сталічная Тэрыторыя Вікторыя Тасманія Індыйскі акіян Тыморскае мора Заліў Карпентарыя Арафурскае мора Вялікі аўстралійскі заліў Тасманава мора Басаў праліў Каралава мора ● ● ● ● ● ● Паўднёвы Пацыфік Паўднёвы акіян ● ● Вялікі каралавы рыф Націскная выява

Штаты

Новы Паўднёвы Уэльс (англ.: New South Wales, NSW) — Сідней (англ.: Sydney),
Квінсленд (англ.: Queensland, QLD) — Брысбен (англ.: Brisbane),
Паўднёвая Аўстралія (англ.: South Australia, SA) — Адэлаіда (англ.: Adelaide),
Тасманія (англ.: Tasmania, TAS) — Хобарт (англ.: Hobart),
Вікторыя (англ.: Victoria, VIC) — Мельбурн (англ.: Melbourne)
Заходняя Аўстралія (англ.: Western Australia, WA) — Перт (англ.: Perth).

Мацерыковыя Тэрыторыі

Паўночная тэрыторыя (англ.: Northern Territory, NT) — Дарвін (англ.: Darwin),
Аўстралійская сталічная тэрыторыя (англ.: Australian Capital Territory, ACT) — Канбера (англ.: Canberra),
Тэрыторыя Джэрвіс-Бэй (англ.: Jervis Bay Territory) на паўднёва-усходнім узбярэжжы Аўстраліі, дзе знаходзіцца ваенна-марская база і сталічны гандлёвы порт.

З 1926 па 1931 год існавала тэрыторыя Цэнтральная Аўстралія, размешчаная паміж 20-й і 26-й паралелямі пд. ш., затым была ўключана ў склад Паўночнай тэрыторыі.

Знешнія тэрыторыі

Заселеныя
- востраў Норфалк (англ.: Norfolk Island),
- востраў Ражства (англ.: Christmas Island),
- Какосавыя астравы (англ.: Cocos (Keeling) Islands)

Незаселеныя
- астравы Ашмор і Карцье (англ.: Ashmore and Cartier Islands),
- тэрыторыя астравоў Каралавага мора (англ.: Coral Sea Islands Territory),
- астравы Херд і Макдональд (англ.: Heard Island and McDonald Islands)
- Аўстралійская антарктычная тэрыторыя (англ.: Australian Antarctic Territory) (трэць Антарктыды). Суверэнітэт Аўстраліі над тэрыторыяй Антарктыды не прызнаецца Расіяй і шматлікімі іншымі краінамі, бо супярэчыць міжнароднаму праву — дамове ААН аб Антарктыдзе 1959 года.

Насельніцтва

**Штаты і тэрыторыі Аўстраліі**
Сцяг	Назва штата/тэрыторыі	ISO	Паштовы код	Тып	Сталіца	Насельніцтва	Плошча (км²)
	Астравы Ашмор і Карцье			Знешная тэрыторыя		&&&&&&&&&&&&&&00.&&&&&00	&&&&&&&&&&&&0199.&&&&&0199
	Аўстралійская антарктычная тэрыторыя			Знешная тэрыторыя		&&&&&&&&&&&01000.&&&&&01 000	&&&&&&&&05896500.&&&&&05 896 500
	Аўстралійская сталічная тэрыторыя	AU-ACT	ACT	Тэрыторыя	Канбера	&&&&&&&&&0344200.&&&&&0344 200	&&&&&&&&&&&02358.&&&&&02 358
	Востраў Каляд	CX		Знешная тэрыторыя	Флайинг-Фиш-Коув	&&&&&&&&&&&01493.&&&&&01 493	&&&&&&&&&&&&0135.&&&&&0135
	Какосавыя астравы	CC		Знешная тэрыторыя	Уэст-Айленд	&&&&&&&&&&&&0628.&&&&&0628	&&&&&&&&&&&&&014.&&&&&014
	Тэрыторыя астравоў Каралавага мора			Знешная тэрыторыя
	Астравы Херд і Макдоналд	HM		Знешная тэрыторыя		&&&&&&&&&&&&&&00.&&&&&00	&&&&&&&&&&&&0144.&&&&&0144
	Тэрыторыя Джэрвіс-Бэй ⁽¹⁾		JBT	Тэрыторыя	Джэрвіс-Бэй	&&&&&&&&&&&&0611.&&&&&0611
	Новы Паўднёвы Уэльс	AU-NSW	NSW	Штат	Сідней	&&&&&&&&06967200.&&&&&06 967 200	&&&&&&&&&0800642.&&&&&0800 642
	Востраў Норфалк	NF		Знешная тэрыторыя	Кінгстан	&&&&&&&&&&&02114.&&&&&02 114	&&&&&&&&&&&&&035.&&&&&035
	Паўночная тэрыторыя	AU-NT	NT	Тэрыторыя	Дарвін	&&&&&&&&&0219900.&&&&&0219 900	&&&&&&&&01349129.&&&&&01 349 129
	Квінсленд	AU-QLD	QLD	Штат	Брысбен	&&&&&&&&04279400.&&&&&04 279 400	&&&&&&&&01730648.&&&&&01 730 648
	Паўднёвая Аўстралія	AU-SA	SA	Штат	Адэлаіда	&&&&&&&&01601800.&&&&&01 601 800	&&&&&&&&&0983482.&&&&&0983 482
	Тасманія	AU-TAS	TAS	Штат	Хобарт	&&&&&&&&&0498200.&&&&&0498 200	&&&&&&&&&&068401.&&&&&068 401
	Вікторыя	AU-VIC	VIC	Штат	Мельбурн	&&&&&&&&05297600.&&&&&05 297 600	&&&&&&&&&0227416.&&&&&0227 416
	Заходняя Аўстралія	AU-WA	WA	Штат	Перт	&&&&&&&&02163200.&&&&&02 163 200	&&&&&&&&02529875.&&&&&02 529 875
⁽¹⁾ У мінулым уваходзіла ў Аўстралійскую сталічную тэрыторыю

Статус

Сучасныя штаты існавалі як асобныя брытанскія калоніі да стварэння Аўстралійскай Федэрацыі (1901). Іх статус і паўнамоцтвы вызначаны ў Аўстралійскай канстытуцыі. Тэрыторыі, з пункту гледжання Канстытуцыі, напрамую падпарадкоўваюцца ўраду Аўстралійскай Садружнасці. Аўстралійскі парламент размяшчае заканадаўчымі паўнамоцтвамі ў дачыненні да тэрыторый, якіх у яго няма ў дачыненні да штатаў. У прыватнасці, федэральны парламент можа адмяніць любое рашэнне парламента тэрыторыі. Органы самакіравання (парламенты) маюцца толькі ў трох тэрыторыях — у Паўночнай тэрыторыі, на востраве Норфалк і ў Тэрыторыі федэральнай сталіцы.

Ва ўсіх штатах і мацерыковых тэрыторыях ёсць свае парламенты (аднапалатныя ў Квінслендзе і тэрыторыях, двухпалатныя ў астатніх штатах). Главы ўрадаў штатаў завуцца прэм’ерамі (Premiers), тэрыторый — галоўнымі міністрамі (Chief Ministers). Каралева прадстаўлена ў штатах губернатарамі (Governors), прызначанымі каралевай па прадстаўленню прэм’ер-міністра штата. У Паўночнай тэрыторыі і на востраве Норфалк каралева прадстаўлена адміністратарамі (Administrators), якіх прызначае генерал-губернатар Аўстраліі (Governor-General). Аўстралійская Сталічная Тэрыторыя не мае ні губернатара, ні адміністратара. У дачыненні да гэтай тэрыторыі некаторымі паўнамоцтвамі (права роспуску заканадаўчага сходу і інш.) карыстаецца генерал-губернатар Аўстраліі.

Гісторыя

У 1770 Джэймс Кук адкрыў усходняе ўзбярэжжа Аўстраліі, якое назваў Новым Паўднёвым Уэльсам і абвясціў брытанскім уладаннем.

Пасля страты амерыканскіх калоній Брытанія адкрывае тут калоніі для ссыльных.

Брытанская калонія Новы Паўднёвы Уэльс (New South Wales) пачынаецца з паселішча, пазней названага Сідней, заснаванага 26 студзеня 1788.

Зямля Ван Дымена (сучасная Тасманія) была заселена ў 1803 і стала асобнай калоніяй у 1825.

У 1829 Брытанія далучыла пакінутую частку кантынента (сучасную Заходнюю Аўстралію).

На частцы першапачатковай тэрыторыі Новага Паўднёвага Уэльса былі створаны новыя калоніі:

У 1863 была ўтворана Паўночная тэрыторыя як частка калоніі Паўднёвая Аўстралія.

Вікторыя і Паўднёвая Аўстралія былі заснаваны як «свабодныя калоніі», таму што там не было ссыльных. Заходняя Аўстралія таксама была «свабоднай», але пазней стала прымаць ссыльных у сувязі з вострым недахопам працоўнай сілы. Ссылкі ў Аўстралію былі паступова спынены ў перыяд з 1840 па 1868.

З атрыманнем брытанскімі калоніямі ў Аўстраліі самастойнасці 1 студзеня 1901 была ўтворана Аўстралійская федэрацыя на правах дамініёна.

Аўстралійская Сталічная Тэрыторыя (Australian Capital Territory) была выдзелена са штата Новы Паўднёвы Уэльс у 1911 для размяшчэння новай сталіцы Канберы (з 1901 па 1927 сталіцай Аўстралійскай Федэрацыі быў Мельбурн).

Паўночная тэрыторыя аддзялілася ад Паўднёвай Аўстраліі таксама ў 1911.