Артылерыйская падрыхтоўка

Артылеры́йская падрыхто́ўка (Артпадрыхто́ўка) — дзеянні артылерыі, прызначаныя для знішчэння або падаўлення агнявых сродкаў праціўніка, жывой сілы, абарончых збудаванняў і іншых аб’ектаў праціўніка перад наступам сваіх войскаў^[1].

У прусскай (нямецкай) ваеннай справе — Артылерыефарберайтунг (ням.: Artillerievorbereitung).

Артпадрыхтоўка паўстала адначасова з з’яўленнем у войсках дастаткова мабільных артылерыйскіх гармат. Апошнія не толькі замянілі кідальную тэхніку, але і пашырылі тактычныя магчымасці войскаў^[2].

У Еўропе элементы артпадрыхтоўкі з’явіліся ў XIV—XVI стст. Перад пачаткам наступлення, пазіцыі праціўніка апрацоўваліся артылерыйскім агнём ядрамі і шрапнеллю. Знішчалася жывая сіла праціўніка; руйнаваліся абарончыя пабудовы: крэпасці, сцены, вежы^[2].

Развіццё абарончай тактыкі і тэхналогіі разам з развіццём сродкаў знішчэння праціўніка, а таксама пераход да пазіцыйнай формы абароны значна павялічыў значэнне артпадрыхтоўкі. Пры гэтым у ваеннай справе ўжо з’явіўся і ўмацаваўся тэрмін «артпадрыхтоўка»^[2].

У Першую сусветную вайну, пачынаючы з 1915 года, артпадрыхтоўка шырока выкарыстоўвалася для прарыву пазіцыйнага фронту^[3]. Час артпадрыхтоўкі вар’іраваўся ад некалькіх гадзін да некалькіх сутак^[1]. Аднак, пры існуючай тактыцы бою (так званых «хваляў»), нават шматдзённая артпадрыхтоўка не забяспечвала падаўленне агнявых кропак на ўсёй глыбіні абароны^[3].

У 1916 годзе быў выкананы пераход да групавой тактыкі прарыву эшаланаванай абароны праціўніка. Артпадрыхтоўка вялася паэшалонна, і вялася ўжо з удзелам артылерыі суправаджэння^[3].

Пры агульнавайсковай тактыкі бою артпадрыхтоўка праводзілася усімі родамі войскаў, таксама з выкарыстаннем мінамётаў, дульных гранатамётаў, танкавых гармат^[3].

У Другой сусветнай вайне, артпадрыхтоўка праводзілася больш інтэнсіўна, але з меншай працягласцю: ад некалькіх дзясяткаў хвілін да некалькіх гадзін^[1].

З 1942 года ў Чырвонай Арміі артпадрыхтоўка стала адным з этапаў артылерыйскага наступу^[1].

Да выкарыстоўванай зброі дадалася рэактыўная артылерыя ў выглядзе рэактыўнай сістэмы залпавага агню (РСЗА). Масіраваны залп батарэі РСЗА калі не забіваў праціўніка ў зоне паражэння, то значна душыў здольнасць жывой сілы весці супраціў. Авіяцыйная артпадрыхтоўка^[4] таксама адыграла немалаважную ролю.

Тэрмін «артпадрыхтоўка» перайшоў таксама ў палітычную сферу. «Артпадрыхтоўкай» у палітыцы называюць шэраг інфармацыйна-прапагандысцкіх дзеянняў, накіраваных на ізаляцыю боку праціўніка, паслаблення яго баявога духу.

Палітычная «артпадрыхтоўка» папярэднічае рэальным баявым дзеянням з бокам праціўніка^[5].

• Артылерыйскі наступ