Архаічны перыяд у Паўночнай Амерыцы

Архаічны перыяд
мезаліт - ранні неаліт
Архаічны перыяд; мезаліт - ранні неаліт
	Каменныя прылады архаічнага перыяда ў Масачусетсе
Геаграфічны рэгіён	Паўночная Амерыка
Лакалізацыя	ЗША, Канада
Датаванне	1 тысячагоддзе да н.э. — 1 тысячагоддзе н.э.
Носьбіты	індзейцы
Тып гаспадаркі	паляванне і збіральніцтва
Пераемнасць
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Архаічны перыяд (англ.: Archaic period), часам мезаіндзейскі перыяд (англ.: Meso-Indian period) — стадыя развіцця археалагічных культур ў дакалумбавую эпоху Паўночнай Амерыкі на поўнач ад Мексікі на працягу прыкладна 8 тысячагоддзя да н. э. — пачатку 1 тысячагоддзя да н. э.

Вылучэнне

Архаічны перыяд быў упершыню вылучаны ў 1958 г. амерыканскімі археолагамі Філіпам Філіпсам і Горданам Уілі на падставе папярэдніх даследаванняў паўднёвага ўсходу ЗША. За пачатак быў прыняты час знікнення Берынгіі і канец міграцыі палеаіндзейцаў у Паўночную Амерыку. Заканчэннем першапачаткова лічылі ўзнікненне курганных культур, з'яўленне земляробства і керамікі. Такім чынам у агульнасусветнай перыядызацыі архаічны перыяд супадаў з эпохамі мезаліту — ранняга неаліту.

Параўнальнае даследаванне з Месаамерыкай і пазнейшыя раскопкі культур Поверці-Пойнт і Уотсан-Брэйк паказалі, што курганыя культуры ўзніклі значна раней за распаўсюджанне земляробства і керамікі. У гэтай сувязі некаторыя археолагі сталі вылучаць самастойную стваральную стадыю (англ.: Formative stage), якую датавалі ніжнімі межамі ад сярэдзіны 4 тысячагоддзя да н. э. да канца 2 тысячагоддзя да н. э. і верхнімі — каля сярэдзіны 1 тысячагоддзя н. э.

Перыядызацыя

Архаічны перыяд прынята падзяляць на некалькі стадый:

Ранняя архаічная (да сярэдзіны 7 тысячагоддзя да н. э.): ад знікнення Берынгіі да ўзнікнення вытворчасці кошыкаў.
Сярэдняя архаічная (сярэдзіна 7 тысячагоддзя да н. э. — канец 4 тысячагоддзя да н. э.): шліхтаваныя каменныя прылады, апрацоўка ракавін, абмен на доўгія адлегласці, перасяленне з Азіі продкаў алеутаў, эскімосаў і на-дэне.
Позняя архаічная (3 тысячагоддзе да н. э. — 2 тысячагоддзе да н. э.): распаўсюджанне земляробстваа на поўдні сучасных ЗША, выраб керамікі, арнаментацыя ракавін.