Афелія (карціна Міле)

	Джон Эверэт Міле
	Афелія. 1851—1852
	Ophelia
Матэрыял	Палатно
Тэхніка	алей
Памеры	76.2 × 111.8 см
	Галерэя Тэйт, Лондан
	(інв. N01506 і NG1506)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Афелія (англ.: Ophelia) ці «Смерць Афеліі» — карціна англійскага мастака Джона Эверэта Міле, завершаная ім у 1852 годзе^[1]. У аснове карціны ляжыць сюжэт з п'есы Шэкспіра «Гамлет». Гэтае палатно, выстаўленае ў Каралеўскай акадэміі мастацтваў у 1852 годзе, было далёка не адразу ацэнена сучаснікамі^[2]^[3].

Сюжэт

Афелія была каханай прынца Гамлета, але, даведаўшыся, што ён забіў яе бацьку Палонія, яна звар'яцела розумам і скончыла з сабой — утапілася ў рацэ. Як кажуць магільшчыкі ў п'есе, «Каб не парушан быў царкоўны статут загадам найвышэйшым, то яна ляжала б у зямлі неасвячонай да страшнага суда»^[4]. Міле адлюстраваў сцэну, якая апісана Каралевай, маці Гамлета. Яна апісвае смерць Афеліі, як няшчасны выпадак:

Дзе старая вярба наўскос ручая
Вэлюм доўгіх галін назірае ў плыні,
Фантастычных вянкоў насплятала яна
З казяльцу, крапівы і стакротак нявінных.
Там пурпурная кветка, якую пастух
Называе слаўцом, няўгодным у касцёле,
А дзяўчаты вясковыя клічуць яе
Пальцам мёртвага, як сустракаюць у полі.
Нарабіўшы карон з пустазельных раслін,
Узняла яна рукі над полагам хісткім,
Раптам рынула ўніз у ручайную сінь,
Гойдаць стала сукенка яе, як калыска.
Вадзяніца нібы яна колькі плыла
І спявала ўрыўкі сваіх песнапенняў,
Не адчула адчаю, ні суму, ні зла,
Бы ў стыхіі сваёй. Праз колькі імгненняў,
Бо цягнуцца не могуць такія хвіліны,
Мокрай стала сукенка, бы камень на дно
Пацягнула, і вось засталося адно —
У вадзе, як у люстры, вярбы той галіны^[5].

На карціне Афелія намаляваная адразу пасля падзення ў раку. Яна спявае гаротныя песні, напалову пагружаная ў ваду. Яе пастава — раскрытыя рукі і позірк, скіраваны ў неба, — выклікае асацыяцыі з Распяццем Хрыста, а таксама нярэдка інтэрпрэтавалася, як эратычная. Дзяўчына павольна апускаецца ў ваду на фоне яркай, квітнеючай прыроды, на яе твары няма ні панікі, ні адчаю^[6]. І хоць смерць непазбежная, на карціне час як быццам замер. Міле ўдалося па-майстэрску захаваць імгненне, якое праходзіць паміж жыццём і смерцю^[6].