Афрыканская камісія па правах чалавека і народаў

Афрыканская камісія па правах чалавека і народаў, АКПЧН — квазі-судовы орган, створаны для заахвочвання і абароны правоў чалавека і калектыўных правоў на ўсёй тэрыторыі афрыканскага кантынента, а таксама інтэрпрэтацыі Афрыканскай хартыі правоў чалавека і народаў і разгляду індывідуальных скаргаў на парушэнні гэтага статута. Дзейнасць арганізацыі ўключае ў сябе расследаванне парушэнняў правоў чалавека, стварэнне і зацвярджэнне праграм дзеянняў па заахвочванню правоў чалавека, а таксама ўстанаўленне эфектыўнага ўзаемадзеяння паміж імі і дзяржавамі для атрымання інфармацыі аб парушэннях правоў чалавека^[1].

Камісія пачала сваю работу ў 1987 годзе^[1].

АКПЧН складаецца з адзінаццаці членаў, якія выбіраюцца таемным галасаваннем на Асамблеі Афрыканскага саюза^[1]. Гэтыя члены, якія адбываюць шасцігадовы аднаўляльны тэрмін, «выбіраюцца з ліку афрыканцаў з добрай рэпутацыяй, вядомых сваёй высокай мараллю, прыстойнасцю, бесстароннасцю і кампетэнтнасцю ў пытаннях правоў чалавека і народаў» (артыкул 31 Хартыі). Пры выбары гэтых асоб асаблівая ўвага надаецца асобам, якія маюць юрыдычны вопыт.

Члены павінны карыстацца поўнай незалежнасцю пры выкананні сваіх абавязкаў і служыць на асабістай аснове (г. зн. не прадстаўляючы свае родныя дзяржавы); аднак ні адна дзяржава-член не можа мець у складзе камісіі больш аднаго грамадзяніна. Члены выбіраюць са свайго ліку старшыню і намесніка старшыні, кожны з якіх абіраецца на двухгадовы тэрмін з магчымасцю падаўжэння.

АКПЧН заснавана на Банжульскай хартыі, якая з’яўляецца рэгіянальнай абаронай правоў чалавека ў Афрыцы. У хартыі дваццаць дзевяць артыкулаў, у якіх падрабязна разглядаюцца правы і свабоды, якія ідуць строгаму кодэксу недыскрымінацыі^[2].

Камісія збіраецца два разы на год: звычайна ў сакавіку ці красавіку і ў кастрычніку або лістападзе. Адна з такіх сустрэч звычайна праходзіць у Банжуле (Гамбія), дзе знаходзіцца сакратарыят камісіі; іншая можа быць у любой афрыканскай дзяржаве.

АКПЧН мае некалькі спецыяльных механізмаў у выглядзе спецыяльных дакладчыкаў, рабочых груп і камітэтаў, якія даследуюць і паведамляюць аб канкрэтных пытаннях правоў чалавека, такіх як свабода выказвання меркаванняў, правы жанчын, карэнных насельніцтваў і катаванні. Кожны механізм рыхтуе і ўяўляе справаздачу аб сваёй дзейнасці камісіі на кожнай чарговай сесіі.

Яна абапіраецца на сетку няўрадавых арганізацый, якія абавязаны прадастаўляць справаздачы ў камісію кожныя два гады. Камісія дала статус назіральніка 514 няўрадавым арганізацыям^[3].

• Расследаванне АКПЧН па Тыграі

• Ankumah, Evelyn A., African Commission on Human and Peoples' Rights, Kluwer, 1996
• Bösl, A & Diescho, J., Human Rights in Africa. Legal perspectives on their protection and promotion, with a foreword by Desmond Tutu, Macmillan 2009.
• Murray, RH. Human Rights in Africa: From the OAU to the African Union, Cambridge University Press, 2004.
• Evans, MD & Murray, RH (Eds.), The African Charter on Human and Peoples' Rights: The System at Work, Cambridge University Press, 2002.
• Evans, MD & Murray, RH (Eds.), The African Charter on Human and Peoples' Rights (Second Edition): The System in Practice 1986–2006, Cambridge University Press, 2008.
• Murray, RH & Evans, MD (Eds.), Documents of the African Commission on Human and Peoples' Rights, Hart Publishing, 2001.
• Numerous academic articles on the jurisprudence of the African Commission published in the African Human Rights Law Journal
• Reports and information about the ACHPR from the International Service for Human Rights Архівавана 1 кастрычніка 2013.
• Reports of ACHPR cases published in the African Human Rights Law Reports
• Regular updates of news on the ACHPR published by the Netherlands Quarterly of Human Rights

• African Commission on Human and Peoples' Rights
• Text of African Charter on Human and Peoples' Rights Архівавана 19 ліпеня 2012.
• Decisions of the African Commission on Human and Peoples' Rights
• African Union
• Institute for Human Rights and Development in Africa