Беларуская праваслаўная царква Паўночнай Амерыкі

Беларуская праваслаўная царква Паўночнай Амерыкі (Беларускі савет праваслаўных цэркваў у Паўночнай Амерыцы) — царкоўна-адміністрацыйная адзінка (епархія) у юрысдыкцыі Канстанцінопальскага Патрыярхата, якая аб’яднала беларускія праваслаўныя прыходы, што ўзніклі ў ЗША і Канадзе ў пачатку 1950-х гадоў. Статут прыняты ў 1980 г. Самастойная юрысдыкцыя спыніла існаванне ў 2005 годзе, а прыходы ўвайшлі ў склад Карпата-Рускай Праваслаўнай Царквы^[1].

У 1968 годзе, калі прыход св. Кірылы Тураўскага ў Рычманд-Хіл^[en] (штат Нью-Ёрк), які ўваходзіў у БАПЦ, звярнуўся да грэчаскага архіепіскапа Амерыкі з просьбай прыняць пад свой амафор. Беларуская праваслаўная царква Паўночнай Амерыкі створана ў 1970 г. на царкоўным з’ездзе ў г. Саўт-Рывер. У 1971 годзе для беларускіх прыходаў створаны Савет. Пяць прыходаў вылучаны ў асобную юрысцыкацыйную адзінку, і яе адміністратар падпарадкоўваецца непасрэдна кіраўніку Грэчаскай Праваслаўнай Архіепіскапіі Амерыкі. Складаецца з 4 прыходаў у ЗША і аднаго ў Канадзе:

• Прыход св. Ефрасінні Полацкай (Саўт-Рывер, штат Нью-Джэрсі), служыць святар Стаўрас Русас (з 2000), протадыякан Алег Махнюк.
• Прыход св. Кірылы Тураўскага (Рычманд-Хіл, штат Нью-Ёрк), утварыўся з-за расколу ў бруклінскім прыходзе БАПЦ, які пакінула частка прыхажан і пабудавала з 1983 годзе новы храм. Настаяцель — Грыгорый О’Кіф, дыякан Майкл Эхерт
• Прыход св. Георгія (Чыкага, штат Ілінойс)
• Капліца прыхода Смаленскай Божай Маці (Глен-Спрэй, штат Нью-Ёрк, з’яўляецца філіялам прыходаў св. Ефрасінні Полацкай і св. Кірылы Тураўскага, клірыкі якіх дзяйсняюць тут багаслужэнні з мая по кастрычнік.
• Прыход св. Ефрасінні Полацкай (Антарыа, Канада). Настаяцель Алякснадр Шкалаў.

Адміністратары:

• Мікалай Лапіцкі (1970—1976),
• Святаслаў Коўш (Кус) (1977—1997),
• Грыгорый О'Кіф (1997—2009).

Беларуская праваслаўная царква Паўночнай Амерыкі вядзе дабрачынную, выхаваўчую, адукацыйную, выдавецкую дзейнасць: з 1951 г. выдае часопіс «Царкоўны сьветач», штогодні беларускі праваслаўны каляндар; падтрымлівае выданне часопіса «Беларуская думка»; адкрыты Беларускі рэлігійна-адпачынкавы цэнтр Бэлер-Менск (штат Нью-Ёрк), Беларускі рэлігійна-грамадскі цэнтр у Саўт-Рыверы, працуюць суботнія і нядзельныя школы для дзяцей беларускіх эмігрантаў.

• Языковіч Л. Беларуская праваслаўная царква Паўночнай Амерыкі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 2. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
• Слесарев А. В. Предпосылки возникновения и история развития Белорусского Совета православных церквей в Северной Америке в 1950—1976 гг. // Христианское чтение. — 2019. — № 4. — С. 176—192.