Беларускі саюз дызайнераў

Беларускі саюз дызайнераў
Дата заснавання	1987
Тып	Рэспубліканская творчая грамадская арганізацыя
Колькасць удзельнікаў	каля 600
Старшыня	Дзмітрый Сурскі
Сайт	unid.by

Беларускі саю́з дыза́йнераў («БСД») — грамадская арганізацыя, уваходзіць у міжнародную асацыяцыю «Саюз дызайнераў»^[1] і Асацыяцыю грамадскіх аб’яднанняў «Беларуская канфедэрацыя творчых саюзаў»^[2]. Аб’ядноўвае спецыялістаў прамысловага і графічнага дызайну, праектавання малых формаў, інтэр’ераў, абсталявання, арт-дызайну, мадэльераў, педагогаў, тэарэтыкаў дызайну. Старшыня арганізацыі — Дзмітрый Сурскі^[3].

3 красавіка 1987 года ў маскоўскім Доме Саюзаў адбыўся ўстаноўчы з’езд Саюза дызайнераў СССР^[4], на якім прысутнічалі 25 беларускіх дэлегатаў, чацвёра з якіх былі абраны ў праўленне СД СССР. 14 снежня 1987 года на ўстаноўчым з’ездзе ў Мінску быў створаны Саюз дызайнераў БССР, спадкаемцам якога з’яўляецца Беларускі саюз дызайнераў.

У склад сакратарыята былі абраныя 8 чалавек:

• Булгакаў В. В. — галоўны мастацкі кіраўнік Беларускага рэспубліканскага Дома мадэляў;
• Бартлаў В. Э. — член кааператыва;
• Герасіменка І. Я., Паланевіч С. Ф., Саркісаў С. У. — загадчыкі сектараў Беларускага філіяла УНДІТЭ;
• Грыбаў Н. Н. — мастак-канструктар «Мінскпраекта»;
• Макарэвіч Н. В. — галоўны мастак-канструктар «Мінскпраектмэблі»;
• Чарнышоў А. В. — загадчык кафедрай прамысловага мастацтва Беларускага дзяржаўнага тэатральна-мастацкага інстытута ;
• Аляксандр Георгіевіч Длатоўскі — першы старшыня Саюза.

А. Г. Длатоўскі двойчы абіраўся старшынёй Союза, паралельна кіраваў Беларускім інстытутам дызайну (зараз Нацыянальны дызайн-цэнтр).

У 1990 годзе ў складзе саюза было больш за 135 членаў^[5]. На ІІ пазачарговым з’ездзе 21 снежня 1991 года Саюз дызайнераў БССР атрымаў сучасную назву — Беларускі саюз дызайнераў.

У 1995 годзе старшынёй саюза быў абраны Дзмітрый Алегавіч Сурскі. Станам на 2023 год колькасць сяброў арганізацыі каля 600 чалавек.

Сябры Саюза неаднаразова атрымоўвалі высокія ўзнагароды:

• Прэмія Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь — 7 разоў.
• Прэмія Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь «За духоўнае адраджэнне» — 2 разы.
• Гран-пры нацыянальнага фестывалю моды і авангарднага мастацтва «Мамонт» — 7 разоў.
• Залаты медаль на міжнародным кірмашы — аўтамабілю МАЗ-54 (г. Плоўдзіў, Балгарыя) — 1985 г.
• Гран-пры XI Міжнароднага біенале плаката ў Польшчы атрымалі Сяргей Войчанка, Уладзімір Цэслер, Андрэй Шэлюта — 1986 г.
• Гран-пры і залаты медаль на міжнародным конкурсе плаката «Почему голод, почему нищета» ў Нью-Йорку атрымаў Сяргей Еўлампіеў — 1987 г.

і інш.

Вышэйшым органам БСД з’яўляецца з’езд, які склікаецца не радзей за адзін раз у чатыры гады. Ад пачатку ўтварэння БСД адбылося 9 з’ездаў, апошні — у 2020 годзе.

У перыяд паміж з’ездамі кіраванне дзейнасцю БСД ажыццяўляе Рада, якая абіраецца на з’ездзе.

Старшыню абірае з’езд на тэрмін у чатыры гады, старшыня валодае правамі і абавязкамі кіраўніка юрыдычнай асобы.

• Часопіс-альманах «Pro дызайн» (з 2001);
• Даведнік «Белорусский союз дизайнеров» (1999);
• Даведнік «Знак. Логотип» (2000, 2009)^[6][7];
• Даведнік «Кто есть кто. Дизайн внутри и снаружи» (2008)^[8].
• Кніга «Тутэйшы дызайн. Асобы. Рэчы» (2016). Кніга прадстаўлена і ў выглядзе сайта Архівавана 22 кастрычніка 2020..

• Выстаўка «Праект стагоддзя» — 1999;
• Выстаўка італьянскага дызайну, сумесна з пасольствам Італіі — 2001^[9];
• Выстаўка «Унікальная краіна. Італія, фатаграфіі 1900—2000 гг.» — 2002^[10][11];
• Выстаўка «Дызайн-Біржа» (з 2008 года — «Дызайн-фармат») сумесна з Нацыянальным выставачным цэнтрам «Белэкспа» — 2003^[12];
• Выстаўка швейных машын «Няскончаная п’еса для механічнага шыла» сумесна з Нацыянальным гістарычным музеем — лістапад 2010 — студзень 2011^[13];
• Выстаўка «Back in BSSR/Зноў у БССР», Мінск, 2014 гг.^[14]
• Выстаўка «Пастулат(недаступная спасылка)», Мінск, 2012, 2014, 2016, 2018 гг.^[15][16][17]
• Выстаўка «Ліхтарт(недаступная спасылка)» — 2014, 2015, 2017 гг.^[18][19];
• Праект «Рэчы беларускія» — 2015—2018 гг.^[20].

У 1999 годзе адбылася выстаўка беларускага плаката. Яе падрыхтоўчы перыяд склаў амаль тры гады. Акрамя калекцыі плаката Беларускага саюза дызайнераў таксама дэманстраваліся рарытэты, прадстаўленыя прыватнымі калекцыянерамі і самімі мастакамі.

У 2008—2009 гадах праводзілася перасоўная выстаўка плаката «Візуальны код часу: постсавецкае мастацтва плаката Беларусі». Яна праходзіла ў Варшаве^[21], Берліне^[22], Дрэздэне^[23], Бруселі, Трыесце, Гранароле, Тулузе. У экспазіцыю былі ўключаны 43 найбольш яскравыя работы беларускіх плакатыстаў 1970—2000-х, у якіх адлюстраваліся сацыяльна-палітычныя трансфармацыі кожнага перыяду, у тым ліку сацыяльны феномен «Homo Sovieticus».

У 2016—2017 гадах у межах праграмы Choice Беларускі саюз дызайнераў зладзіў праект «Беларускі плакат», які завяршыўся выставамі ў Мінску, Берасці, Гародні, Нясвіжы і Віцебску, а таксама стварэннем сайту беларускага плаката plakat.unid.by(недаступная спасылка)

• Спіс членаў Беларускага саюза дызайнераў

• Саюз дызайнераў Беларусі // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 649. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Мартыненка Т. Р. Саю́з дыза́йнераў Беларусі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 225. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).

• Афіцыйны сайт Беларускага саюза дызайнераў
• Беларускі саюз дызайнераў ў сацыяльнай сетцы «Facebook»