Бітва пад Віцебскам (1664)

Бітва пад Віцебскам
Асноўны канфлікт: Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў
Віцебск у сярэдзіне XVII ст.
Дата	6 чэрвеня 1664
Месца	ваколіцы Віцебска
Вынік	перамога войскаў Рэчы Паспалітай
Праціўнікі
Рэч Паспалітая Маскоўская дзяржава
Камандуючыя
Міхал Казімір Пац Іван Хаванскі

Бітва пад Віцебскам 6 чэрвеня 1664 года — эпізод вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў, пераможнае для вялікалітоўскага боку баявое сутыкненне з маскоўскім войскам.

Восенню 1663 года кароль Ян Казімір з вялікім войскам рушыў на правабярэжную Украіну. У студзені 1664 года войскі Рэчы Паспалітай увайшлі на Севершчыну, тым часам тэрыторыю Маскоўскай дзяржавы. Вясной 1664 года частка войскаў на чале з польным гетманам літоўскім Міхалам Казімірам Пацам пакінула галоўныя каралеўскія сілы і рушыла на поўнач, каб супрацьстаяць войску Івана Хаванскага.

Маскоўскае войска рушыла па ўсходняй частцы Вялікага Княства Літоўскага, «выпаліла і высекла» на сваім шляху Дуброўна, Оршу, Чарэю і Талачын, «палілі да самага Барысава»^[1], а потым да лета стаяла каля Віцебска, збіраючы харч і чакаючы папаўнення.

У лютым Пац разбіў пад Бранскам маскоўскае войска на чале з Баратынскім^[2] і рушыў ад Старадуба да Магілёва.

Першыя сутычкі адбыліся 5 чэрвеня 1664 года. Бітва пачалася 6 чэрвеня на Лучосе. У баі маскоўцы захапілі гетманскую харугву Паца^[3]. Але пасля маскоўская кавалерыя, якая наступала без падтрымкі пяхоты, была адкінута і разбеглася, замест збору ў лагеры. Так, наўгародскія казакі ўцяклі да самага Ноўгараду^[4]. Пасля гэтага войска Хаванскага, дзе засталася адна пяхота, было разбіта. Хаванскі з рэштай войска ледзь прабіўся да Віцебска, дзе яму дапамог маскоўскі гарнізон.

Пасля паражэння цар адхіліў Хаванскага ад камандавання і прызначыў новага ваяводу — Юрыя Даўгарукава.