Віктар Чабатарэвіч

Віктар Чабатарэвіч
Віктар Чэбатарэвіч
Род дзейнасці	грамадскі і вайсковы дзеяч
Дата нараджэння	1906
Месца нараджэння	Новы Свержань, Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	7 кастрычніка 1963(1963-10-07)
Месца смерці	Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк, ЗША
Альма-матар	Нясвіжская настаўніцкая семінарыя
Партыя	Беларуская незалежніцкая партыя
Член у	Беларуская народная самапомач

Віктар Чабатарэвіч, або Чэбатарэвіч (1906 — 7 кастрычніка 1963) — беларускі грамадскі і вайсковы дзеяч, настаўнік. Афіцэр БКА, сябра БНП, БНС а потым — Беларускага кангрэсавага камітэту Амерыкі^[1][2].

Нарадзіўся ў 1906 г. у в. Новы Свержань Мінскага павета ў Мінскай губерні Расійскай імперыі (цяпер Стаўбцоўскі раён). Скончыў Нясвіжскую настаўніцкую семінарыю, школу падхарунжых Войска Польскага. Да 1939 г. працаваў настаўнікам на Віленшчыне, за нацыянальную дзейнасць сярод вучняў быў пераведзены на працу ў цэнтральную Польшчу. Дасылаў свае карэспандэнцыі ў віленскія выданні «Беларуская крыніца» і «Шлях моладзі».

У пачатку Другой сусветнай вайны падтрымліваў сувязь з беларускімі нацыяналістычнымі арганізацыямі ў Варшаве, у прыватнасці, з Міколам Шчорсам. У 1939—1941 гг. працаваў настаўнікам у Стоўбцах. Летам 1941-га па польскаму даносу арыштоўваўся немцамі. У 1941—1942 гг. працаваў у Галоўным школьным інспектараце, сакратаром Цэнтралі Беларускай народнай самапомачы. Разам з Вінцэнтам Гадлеўскім удзельнічаў у антынямецкім падполлі ў рамах Беларускай незалежніцкай партыі. У 1943 годзе — афіцэр-прапагадыст у 13-м беларускім паліцыйным батальёне пры SD, потым перакладчык у мінскім SD. У 1944 годзе атрымаў ранг капітана Беларускай краёвай абароны, стаў камандзірам афіцэрскай школы БКА ў Мінску. Належаў да галоўнай вайсковай камісіі БЦР.

Удзельнічаў у Другім Усебеларускім кангрэсе. У час Другога Усебеларускага Кангрэсу капітан Віктар Чабатарэвіч ад беларускага войска (Беларускай краёвай абароны) вітаў удзельнікаў:

«Высокапаважаныя Грамадзяне, Сябры Ўсебеларускага Кангрэсу!

Ад імя ўсіх афіцэраў, падафіцэраў і стральцоў Беларускае Краёвае Абароны прыношу Вам сваё шчырае жаўнерскае прывітаньне.
Гэты дзень, калі ў прабегу апошніх трох дзясяткаў гадоў адбываецца ў сталіцы нашай Бацькаўшчыны Другі Гістарычны Кангрэс, напаўняе нас радасьцю. Сёньня ўвесь беларускі народ выяўляе праз вусны сваіх лепшых сыноў, тут у гэтай залі, сваю волю, выказвае свае нацыянальна-палітычныя правы і жаданьні.
Воля беларускага народу зьяўляецца для нас, беларускіх жаўнераў, сьвятой і нашым найвышэйшым абавязкам. Мы–там, дзе ўвесь беларускі народ, мы–там, дзе волю беларускага народу трэба ўзмоцніць са зброяй у руках, бо для нас зусім ясна, што перад намі стаіць адна толькі праблема–быць або ня быць.
Ужо амаль пяць гадоў, як ідзе жорсткае змаганьне за новую эпоху ў гісторыі чалавецтва. Кладуцца падваліны пад новы сьвет. На папелішчах і развалінах, на пралітай крыві, на касьцёх нашых бацькоў, на ахвярах бальшавіцкага тэрору і зьдзеку, на ахвярах польскага панаваньня над беларускім народам, на пралітай крыві ў змаганьні з бандытамі павінна паўстаць Вольная і Незалежная Беларусь.
Гэта наша апошняе слова!

Гэтым слова я жадаю Вам, Высокапаважаныя сябры Вялікага Кангрэсу, посьпеху ў працы для дабра нашага Беларускага Народу!».

^[3]

Ад лета 1944 г. быў на эміграцыі, спачатку жыў Германіі. У 1948 г. выехаў у ЗША. Актыўна працаваў на кірунку Беларускай цэнтральнай рады. Уваходзіў у склад Беларускага кангрэсавага камітэта Амерыкі, быў яго віцэ-старшынём. Быў карэктарам газеты «Беларуская трыбуна». Рэпрэзентаваў беларускую эміграцыю ў сусветных антыкамуністычных арганізацыях.

Памёр 7 кастрычніка 1963 г. у Нью-Ёрку, ЗША.

• Ліставанне Віктара Чабатарэвіча з Кастусём Акулам з ягонымі ўспамінамі пра вайну змешчаныя ў кнізе Лявона Юрэвіча «Шматгалосы эпісталярыум».

• Календарыюм // «Czasopis» № 10/2003.
• Літ.: М.Ш. [Мікола Шчорс]. Над святою магілаю // Беларуская думка. 1964, № 6.
• Другі Усебеларускі Кангрэс. Выданьне Беларускай Цэнтральнай Рады, 1954.
• Язэп Малецкі. Пад знакам Пагоні. Таронта, Пагоня, 1976.
• Чэбатарэвіч Віктар // Беларускі нацыяналізм: Даведнік / Укладальнік Пятро Казак. — Менск: Голас Краю, 2001. — 46 с.

• Біяграфія Віктара Чабатарэвіча, здымкі дзе Чабатарэвіч у вайсковай форме прымае прысягу ў беларускіх жаўнераў
• Біяграфія Віктара Чабатарэвіча на старонцы Леаніда Маракова