Гарадская агламерацыя

Гарадская агламерацыя (ад лац.: agglomeratio — «назапашванне») — марфалагічная адзінка, якая стварае цэласную сукупнасць са узаемазвязаных адзінак населеных пунктаў, створанаю ў выніку канцэнтрацыі жылой, адміністрацыйнай і гаспадарча-прамысловай забудовы.

Агульная характарыстыка

Ва ўрбаністыцы гэта тэрыторыя з інтэнсіўнай забудовай, якая таксама характарызуецца высокай колькасцю людзей, якія перыядычна (напрыклад, на працягу дня) або пастаянна знаходзяцца на гэтай тэрыторыі. Агламерацыі характарызуюцца вялікімі патокамі людзей і тавараў і значнай колькасцю паслуг.

Агламерацыі звычайна ўтвараюцца населенымі пунктамі асобных адміністрацыйных адзінак.

У больш гутарковай мове агламерацыя - гэта група суседніх гарадоў, мястэчак і прылеглых вёсак, якія ўтвараюць агульны ўрбаністычны "арганізм" праз інтэграцыю або дапаўненне розных формаў інфраструктуры гэтых населеных пунктаў і ўзаемнае выкарыстанне патэнцыялу, якімі валодаюць гэтыя населеныя пункты.

Прасторавая і дэмаграфічная інтэграцыя агламерацыі не з'яўляецца дастатковай умовай для пераўтварэння яе ў метрапалітарную вобласць. Асноўнай асаблівасцю агламерацыі з'яўляецца сувязь паміж урбанізаванымі раёнамі, а метрапалітарнай вобласці - функцыянальная інтэграцыя і знешнія метрапалітарныя (сталічныя/адміністрацыйныя) функцыі.

Тыпалогія гарадскіх агламерацый

Паводле характару цэнтра вылучаюцца:

монацэнтрычная агламерацыя (уласна агламерацыя ў вузкім сэнсе) — з адным дамінуючым гарадскім цэнтрам;
поліцэнтрычная агламерацыя (канурбацыя ў шырокім сэнсе) — з двума ці больш гарадскімі цэнтрамі з аднолькавым патэнцыялам:

біцэнтрычная агламерацыя — з двума гарадскімі цэнтрамі з падобным патэнцыялам,
канурбацыя (канурбацыя ў вузкім сэнсе) – з трыма або больш гарадскімі цэнтрамі з падобным патэнцыялам,

метраполія (метрапалітарная вобласць) - функцыянальна цэласная гарадская сістэма шматлікіх паселішчаў і высокаўрбанізаваных тэрыторый, галоўнай асаблівасцю якой з'яўляецца наяўнасць ядра з функцыямі адміністрацыйнага цэнтра, а таксама функцыянальна-эканамічных сувязей;
мегаполіс – шырокі поліцэнтрычны комплекс узаемазвязаных гарадскіх агламерацый без дамінуючага цэнтра.

Буйнейшыя агламерацыі свету

№	Горад	Арыгінальная назва	Краіна	Частка свету	Насельніцтва агламерацыі	Насельніцтва горада
1	Токіа	東京 (Tōkyō)	Японія	Азія	34 600 000	8 700 000
2	Мехіка	Ciudad de México	Мексіка	Паўночная Амерыка	27 700 000	8 800 000
3	Шанхай	上海 (Shànghǎi)	Кітай	Азія	25 800 000	13 400 000
4	Нью-Ёрк	New York	ЗША	Паўночная Амерыка	23 600 000	11 100 000
5	Мумбаі	मुंबई (Mumbaī)	Індыя	Азія	22 900 000	12 400 000
6	Сеўл	서울 (Sŏul)	Рэспубліка Карэя	Азія	21 500 000	10 400 000
7	Сан-Паўлу	São Paulo	Бразілія	Паўднёвая Амерыка	21 300 000	8 300 000
8	Карачы	كراچى (Karaći)	Пакістан	Азія	21 100 000	11 200 000
9	Джакарта	Jakarta	Інданезія	Азія	19 800 000	8 500 000
10	Дэлі	नई दिल्ली (Dilli)	Індыя	Азія	19 500 000	12 200 000
11	Лос-Анджэлес	Los Angeles	ЗША	Паўночная Амерыка	18 100 000	3 800 000
12	Осака	大阪市 (Ōsaka-shi)	Японія	Азія	17 400 000	2 600 000
13	Каір	القاهرة (al-Qāhira)	Егіпет	Афрыка	16 800 000	6 700 000
14	Пекін	北京 (Běijīng)	Кітай	Азія	16 700 000	10 100 000
15	Маніла	Maynila	Філіпіны	Азія	16 300 000	1 600 000
16	Калькута	কলকাতা (Kolkata)	Індыя	Азія	16 100 000	5 000 000
17	Дака	ধাক (Dhākā)	Бангладэш	Азія	15 900 000	6 700 000
18	Стамбул	İstanbul	Турцыя	Азія / Еўропа	15 300 000	11 300 000
19	Масква	Москва	Расія	Еўропа	15 000 000	10 400 000
20	Лагас	Lagos	Нігерыя	Афрыка	14 900 000	7 900 000
21	Буэнас-Айрэс	Buenos Aires	Аргенціна	Паўднёвая Амерыка	14 700 000	7 500 000
22	Лондан	London	Вялікабрытанія	Еўропа	13 700 000	8 100 000
23	Рыа-дэ-Жанэйра	Rio de Janeiro	Бразілія	Паўднёвая Амерыка	12 400 000	6 000 000
24	Тэгеран	تهران (Tehrān)	Іран	Азія	12 200 000	7 100 000
25	Парыж	Paris	Францыя	Еўропа	12 000 000	2 200 000