Замкавая вуліца (Ліда)

Замкавая вуліца (Ліда)
Ліда
Замкавая вуліца (Ліда); Ліда
Агульная інфармацыя
Краіна	Беларусь;
Горад	Ліда;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

За́мкавая вуліца — вуліца ў гістарычным цэнтры Ліды, адна з найбольш старажытных ў горадзе. Праходзіць ля сцен Лідскага замка, з поўдня і захаду. Канфігурацыя вуліцы істотна змянілася ў 2010 годзе^[1]. Яна злучае праспект Перамогі з вуліцай Савецкай, з 2023 года пешаходная. Захаваўся фрагмент жылой забудовы пачатку XX ст., у якім увасоблены асноўныя мастацка-стылявыя напрамкі гэтага перыяду.

Няцотны бок

Лідскі замак мае адрас: вуліца Замкавая, 1. Узведзены ў XIV ст. па ініцыятыве князя Гедыміна. Адноўлены ў кан. ХХ — пач. ХХІ ст.

Дом № 3 насупраць замкавай сцяны. Пабудаваны з цэглы. Размешчаны адасоблена. Двухпавярховы аб’ём блізкі ў плане да прамавугольніка, накрыты вальмавым дахам. У цэнтры галоўнага фасада — лоджыя, дзе размешчаны двухкалонны порцік. Паміж калонамі выступае балкон з ажурнай каванай агароджай. Сцены будынка завершаны карнізам, у сярэдзіне якога трохвугольны франтон порціка. Тарцовыя фасады завершаны шчытамі. Кожны паверх дома папярэчнай сцяной і лесвічнай клеткай падзелены на 4 кватэры. Тут знаходзяцца гандлёвыя ўстановы.

Дом № 5 пабудаваны з цэглы як жылы. Размяшчэнне дома абумовіла складаную канфігурацыю яго плана — шматграннік са скругленым вуглом. Двухпавярховы аб’ём накрыты двухсхільным дахам. Фасады маюць плоскаснае вырашэнне, пазбаўлены дэкору. Планіроўка зменена. Дом — помнік жыллёвай архітэктуры з рысамі канструктывізму. Тут знаходзяцца гандлёвыя ўстановы.

Дом № 7 пабудаваны з цэглы. У 1939-41 тут жыў Валянцін Таўлай, паэт, грамадскі дзеяч, рэдактар газеты «Уперад». У 1965 на доме ўсталявана мемарыяльная дошка. У будынку размяшчаецца літаратурны аддзел Лідскага гісторыка-мастацкага музея.

Цотны бок

Дом № 2 — пабудаваны ў пач. XX ст. У першай палове 1920-х гадоў будынак быў набыты для Лідскага магістрата, і тут да 1939 года працавалі адміністрацыя і бургамістры горада, засядала гарадская рада. Пацярпеў у вайну. У 1947 годзе яго адрамантавалі, але пры гэтым ён страціў усе ўпрыгажэнні і быў атынкаваны. З таго часу гэта жылы дом.

Дамы № 4, 6 — інтэрнат і адміністрацыйны корпус будаўнічага трэста, узведзены ў другой палове ХХ ст.

Дом № 8 пабудаваны з цэглы як жылы. Размешчаны адасоблена. Двухпавярховы, вырашаны ў выглядзе кампактнага аб’ёму з двухсхільным чарапічным дахам. Галоўны фасад шырокім поясам падзелены на два ярусы. Ідэнтычна вырашаны і дваровы фасад. Тарцы будынка завершаны шчытамі. Тут размешчаны адміністрацыйныя ўстановы.

Помнік Гедыміну

Помнік Гедыміну, вялікаму князю літоўскаму, заснавальніку Лідскага замка, пастаўлены ў скверы на плошчы 600-годдзя Ліды, на рагу вуліц Грунвальдскай і Замкавай, каля паўночнай сцяны замка ў 2019 годзе.

Зноскі

↑ Рашэнне Лідскага раённага Савета дэпутатаў ад 25 чэрвеня 2010 г. № 17 «О переименовании улиц и бульвара(недаступная спасылка)» на Нацыянальным прававым Інтэрнэт-партале Рэспублікі Беларусь (руск.)

Літаратура

Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гродзенская вобласць / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш.— Мн.: БелСЭ, 1986.- 371 с., іл.
Лаўрэш Л. Л. Шпацыры па старой Лідзе. — Гродна: ЮрСаПрынт, 2020. — 342 с. ISBN 978-985-7134-92-2