Захоп Меноркі франкістамі

Захоп Меноркі франкістамі — эпізод грамадзянскай вайны ў Іспаніі.

Падчас грамадзянскай вайны Балеарскія астравы былі захоплены нацыяналістамі — за выключэннем моцна ўмацаванага вострава Менорка. У самым пачатку вайны рэспубліканцы паспрабавалі выбіць нацыяналістаў з іншых астравоў, але тым на дапамогу прыйшла італьянская авіяцыя. У іх руках застаўся толькі востраў Менорка, на якім праціўнік і не спрабаваў высаджвацца.

Пасля таго, як у пачатку 1939 года нацыяналісты захапілі Каталонію, Менорка апынулася ў марской блакадзе.

8 лютага 1939 года да вострава Менорка падышоў нейтральны карабель — брытанскі крэйсер «Дэваншыр», на борце якога знаходзіўся ўпаўнаважаны Франсіска Франка — Фернанда Сарторыус-і-Дыяс-дэ-Мендоса, граф дэ Сан-Луіс. Ён правёў сакрэтныя перамовы з камендантам Меноркі — капітанам Гансалесам дэ Убіетай. Дакладна не ўстаноўлена, хто з іх быў ініцыятарам перамоў.

9 лютага Гансалес дэ Убіета і Сан-Луіс падпісалі акт аб капітуляцыі Меноркі. Паводле радыёстанцыі крэйсера граф выклікаў з Маёркі войскі нацыяналістаў, якія акупавалі востраў. Крэйсер «Дэваншыр» узяў на борт Гансалеса дэ Убіету і яшчэ 450 жыхароў Меноркі, і вывез іх у Марсель. Астатнія рэспубліканскія войскі засталіся на востраве і здаліся нацыяналістам.

Пасол Рэспубліканскай Іспаніі ў Лондане выказаў з нагоды таго, што адбылося, рашучы пратэст ураду Невіла Чэмберлена, і Вялікабрытанія спачатку ўсклала віну на «самавольныя дзеянні» камандзіра крэйсера, аднак некалькі пазней прызнала, што «Дэваншыр» дзейнічаў не толькі са згоды Лондана, але і па прамым загадзе Адміралцейства.

• С. Ю. Данилов. «Гражданская война в Испании» — Москва: «Вече», 2004. ISBN 5-9533-0225-8
• Шталь А. В. Малые войны 1920–1930-х годов. М: ACT; СПб. Terra Fantastica, 2003. 544 с.: ил. (Военно-историч библка). Тираж 5000 экз. Гражданская война и интервенция в Испании.