Кансерватыўная партыя (Вялікабрытанія)

Кансерватыўная і юніянісцкая партыя Вялікабрытаніі
англ.: Conservative and Unionist Party
Лідар	Кемі Бадэнок
Заснавальнік	Роберт Піль
Дата заснавання	1834 год
Штаб-кватэра	Вялікабрытанія, Лондан
Краіна	Вялікабрытанія
Ідэалогія	Кансерватызм, брытанскі юніанізм, эканамічны лібералізм, еўраскептыцызм
Інтэрнацыянал	Міжнародны дэмакратычны саюз
Маладзёжная арганізацыя	Young Conservatives[d]
Колькасць членаў	131.680 (2024)
Месцаў у Палаце Абшчын	121 / 650
Месцаў у Палаце Лордаў	273 / 804
Сайт	conservatives.com
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кансерватыўная партыя Вялікабрытаніі (англ.: Conservative Party), афіцыйна — Кансерватыўная і юніянісцкая партыя (англ.: Conservative and Unionist Party), а неафіцыйна вядомая пад гістарычнай мянушкай Торы (англ.: Tory) — правацэнтрысцкая палітычная партыя ў Вялікабрытаніі, якая аб’ядноўвае прыхільнікаў кансерватызму і брытанскага юніянізму. Па стане на 2022 год з’яўляецца партыяй большасці ў Палаце Абшчын з 357 месцамі і фармуе ўрад на чале з лідарам Кансерватыўнай партыі, прэм’ер-міністрам.

Кансерватыўная партыя вядзе сваю гісторыю з канца 1670-х гадоў як парламенцкая фракцыя торы. У 1834 яна была афіцыйна арганізавана ў якасці палітычнай партыі, і ў XIX стагоддзі разам з Ліберальнай партыяй з’яўлялася адной з кіруючых у краіне. У 1912 яна аб’ядналася з Ліберальнай юніянісцкай партыяй у Кансерватыўную і юніянісцкую партыю, але засталася больш вядомай пад сваёй традыцыйнай назвай. У 1920-х гадах Ліберальная партыя стала губляць галасы выбаршчыкаў і асноўным канкурэнтам кансерватараў стала Лейбарысцкая партыя.

Прэм’ер-міністры ад Кансерватыўнай партыі ўзначальвалі ўрад 65 гадоў у XX стагоддзі; найбольш вядомымі з іх сталі Уінстан Чэрчыль (1940—1945, 1951—1955) і Маргарэт Тэтчэр (1979—1990). Падчас тэрміну Тэтчэр была праведзена шырокая эканамічная лібералізацыя, а партыя стала самай еўраскептыцычнай з трох вядучых партый. Ва ўрад партыя вярнулася па выніках выбараў 2010 года, не здолеўшы набраць большасці, пад кіраўніцтвам больш ліберальнага лідара Дэвіда Кэмерана.

У цяперашні час партыя з’яўляецца другой па велічыні ў парламентах Шатландыі і Уэльса, але не прадстаўлена ў Асамблеі Паўночнай Ірландыі.

У цяперашні час лідар партыі — Кемі Бадэнок (з 2 лістапада 2024 года), да яе гэта быў Рышы Сунак (з 24 кастрычніка 2022 па 2 лістапада 2024). Да яе ў XXI стагоддзі партыю ўзначальвалі прэм'ер-міністры Ліз Трас (2022), Борыс Джонсан (2019—2022), Тэрэза Мэй (2016—2019) і Дэвід Кэмеран (2010—2016, лідар партыі з 2005). Майкл Говард (2003—2005), Іан Дункан Сміт (2001—2003) і Уільям Хейг (1997—2001) кіравалі партыяй у апазіцыі (апошняе да гэтага праўленне кансерватараў скончылася ў маі 1997 года).

Афіцыйныя колеры партыі — сіні і зялёны. У цяперашні час афіцыйны гімн у партыі адсутнічае, аднак часцей за ўсё ў гэтай якасці выконваецца песня Land of Hope and Glory («Зямля надзеі і славы»; музыка Э. Элгара, словы А. Бенсана).