Кара вялікіх паўшар’яў

Кара вялікіх паўшар'яў галаўнога мозга ці кара галаўнога мозга (лац.: cortex cerebri) — структура галаўнога мозга, слой шэрага рэчыва таўшчынёй 1,3—4,5 мм^[1], які размешчаны па перыферыі паўшар'яў вялікага мозга і пакрывае іх. Найбольшая таўшчыня адзначаецца ў верхніх участках перадцэнтральнай, постцэнтральнай звілін і парацэнтральнай долькі^[2].

Кара галаўнога мозга адыгрывае вельмі важную ролю ў ажыццяўленні вышэйшай нервовай (псіхічнай) дзейнасці^[2].

У чалавека кара складае ў сярэднім 44% ад аб'ёму ўсяго паўшар'я ў цэлым^[2]. Плошча паверхні кары аднаго паўшар'я ў сталага чалавека ў сярэднім роўная 220 000 мм²^[2]. На паверхневыя часткі прыпадае ¹/₃, на тыя, што залягаюць у глыбіні паміж звілінамі — ²/₃ усёй плошчы кары^[1].

Велічыня і форма барознаў схільныя да значных індывідуальных ваганняў — не толькі мозг розных людзей, але нават паўшар'і адной і той жа асобіны па малюнку барознаў не зусім падобныя^[1].

Усю кару паўшар'яў прынята падзяляць на 4 тыпы: старажытная (палеакортэкс), старая (архікортэкс), новая (неакортэкс) і прамежкавая кара (якая складаецца з прамежкавай старажытнай і прамежкавай старой кары). Паверхня неакортэкса ў чалавека займае 95,6%, старой 2,2%, старажытнай 0,6%, прамежкавай 1,6%^[2].

• Биологический энциклопедический словарь. – М., 1986.
• Энциклопедический словарь медицинских терминов. Т. 2. – М., 1983.