Крэйцар (манета)  Крэйцар (ням.: Kreuzer, кройцар) — сярэбраная манета вартасцю ў грош («грос»), упершыню выпушчаная ў паўднёвым Ціролі ў 1271 годзе. Першапачаткова крэйцар прыраўноўваўся да 20 веронскіх дэнарыяў, таму называўся «цвайнцыгер», а ў Італіі - «цірольскі грос», «ціраліна». Дзякуючы добрай якасці манета хутка распаўсюдзілася ў паўднёвай Германіі. Тут яна і атрымала назву «крэйцар» (ад ням. Kreuz - па малюнку крыжа на аверсе). У пачатку XV стагоддзя гэта назва была прынята ў Ціролі. З 1458 крэйцар пачалі выпускаць у Аўстрыі. У 1482 годзе былі выпушчаны першыя манеты, кратныя крэйцару: 6 і 12 крэйцараў. З часам простыя крэйцары рабіліся нізкапробнымі. У другой палове XV стагоддзя манета крэйцар важыла 1,06 г і ўтрымоўвала толькі 0,53 г срэбра (гэта значыць была білоннай). Імперскі манетны статут 1551 узвёў крэйцар у ранг імперскай грашова-падліковай адзінкі (хоць на самай справе гэта закранула толькі Аўстрыю і Паўднёвую Германію, у Паўночнай Германіі асноўны разменнай манетай быў грош). 1 крэйцар = 4 пфенігі = 8 гелераў. 4 крэйцары складалі 1 бацэн. Тады ж ў 1551 годзе ў спробе падтрымаць роўнасць залатых і сярэбраных манет у Германіі гольдгульдэн і гульдынер былі прыраўнаныя да 72 крэйцараў, але ўжо ў 1559 гольдгульдэн (дукат) быў прыроўнены да 75 крэйцараў, а кошт срэбнага гульдэна была вызначана роўнай 60 крэйцарам. У адпаведнасці з дванацацерычнай сістэмай выпускалі манеты вартасцю ў 3, 6, 9, 12, 24 крэйцары, а таксама 15 (1/6 талера) і 30 крэйцараў (1/3 талера). Нараўне з гэтым мелі хаджэнне манеты ў 5, 10 і 20 крэйцараў. У пачатку XVII стагоддзя крызіс грашовага звароту ў Германіі прывёў да рэзкага падзення якасці разменнай манеты, у тым ліку крэйцара. У 1619 на талер ішло 108 крэйцараў, у 1620 - 180 крэйцараў, а восенню 1622 - 1000 крэйцараў. Гл. таксамаЛітаратура
Спасылкі
|
Portal di Ensiklopedia Dunia
