Лаўрэнцій Сямёнавіч Абецэдарскі

Лаўрэнцій Сямёнавіч Абецэдарскі
Лаўрэнцій Сямёнавіч Абецэдарскі
Дата нараджэння	12 ліпеня 1916
Месца нараджэння	Горкі, Горацкі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	6 ліпеня 1975 (58 гадоў)
Месца смерці	Мінск, БССР, СССР;
Грамадзянства	СССР;
Род дзейнасці	гісторык, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	гісторыя
Месца працы	БДУ;
Навуковая ступень	доктар гістарычных навук
Навуковае званне	член-карэспандэнт АПН СССР[d]; прафесар[d];
Альма-матар	гістарычны факультэт БДУ (1946);
Вядомыя вучні	Міхаіл Аляксандравіч Ткачоў
Вядомы як	даследчык беларускага ўплыву на развіццё рускай культуры другой паловы XVII стагоддзя
Узнагароды

Лаўрэнцій Сямёнавіч Абецэбарскі (Абецэдарскі) (12 ліпеня 1916, Горкі — 6 ліпеня 1975, Мінск) — беларускі гісторык. Доктар гістарычных навук, прафесар (1966). Член-карэспандэнт АПН СССР (1968)^[1]. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

Біяграфія

Скончыў БДУ. Выкладчык, загадчык кафедры гісторыі СССР (1950—1958), гісторыі БССР (з 1958) БДУ.

У 1950 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму «Барацьба ўкраінскага і беларускага народаў за ўз’яднанне з Расіяй у сярэдзіне XVII стагоддзя», у 1966 годзе — доктарскую дысертацыю на тэму «Барацьба беларускага народа за злучэнне з Расіяй (другая палова XVI—XVII ст.)».

Навуковая дзейнасць

У пасляваенны перыяд з’яўляўся стваральнікам і лідарам навуковай школы вывучэння дасавецкага перыяду гісторыі Беларусі. Вывучаў пытанні беларуска-рускіх сацыяльна-эканамічных, культурных і палітычных адносін другой паловы XVI — XVII стагоддзяў, антыфеадальную і нацыянальна-вызваленчую барацьбу беларускага народа ў XVII стагоддзі, Руска-польскую вайну 1654—1667 гадоў^[1].

Выступаў крытыкам тэорыі «залатога веку» ў гісторыі Вялікага Кгяства Літоўскага (У святле неабвержных фактаў; Мінск, 1969).

Увёў у навуковы абарот вялікі аб’ём раней не разгляданых гістарычных крыніц^[2].

Абецэдарскі сабраў вялікі матэрыял аб перасяленні беларусаў у Маскву і Замаскварэцкі край у другой палове XVII стагоддзі, якое не заўсёды лічыў добраахвотным. У манаграфіях «Белорусы в Москве в XVII в.: Из истории русско-белорусских связей» (1957 г.), «Белоруссия и Россия: Очерки русско-белорусских связей второй половины XVI — XVII вв.» (1978 г.) даследчык раскрыў ролю беларускіх рамеснікаў, якія былі пераселены ў Маскву, у развіцці рамеснай вытворчасці, стварэнні шэдэўраў культуры расійскай сталіцы. Абецэдарскі з’яўляўся прыхільнікам унітарнай канцэпцыі аб’яднання ўсходнеславянскіх земляў вакол Масквы і Маскоўскай дзяржавы.

Бібліяграфія

Апублікавана каля 50 навуковых і вучэбна-метадычных прац.

Абэцэдарскі, Л. С. Барацьба ўкраінскага і беларускага народаў за ўз’еднанне з Расіяй у сярэдзіне XVII века / Л. С. Абэцэдарскі. — Мінск : Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1954. — 67 с.
Абецедарский, Л. С. Белорусы в Москве XVII в. Из истории русско-белорусских связей / Л. С. Абецедарский. — Минск : Издательство БГУ, 1957. — 62 с.
Русско-белорусские связи : сборник документов : (1570—1667 гг.) / отв. ред. Л. С. Абецедарский, М. Я. Волков. — Минск : Высшая школа, 1963. — 534 с.
Абэцэдарскі, Л. С. У святле неабвержных фактаў / Л. С. Абэцэдарскі. — Мінск : Голас Радзімы, 1969. — 111 с.
Абецедарский, Л. С. Белоруссия и Россия : Очерки русско-белорусских связей второй половины XVI—XVII вв. Архівавана 2 ліпеня 2019. / Л. С. Абецедарский. — Минск : Вышэйшая школа, 1978. — 255 с.

Адзін з аўтараў 2-томнай гісторыі БССР, школьнага падручніка гісторыі БССР (Мн., пособие : 1960—1974; учебник : 1975—1987); двухтомнай (1954—1961) і пяцітомнай (1972—1975) «Гісторыі Беларускай ССР», «Гісторыі Мінска» (1957), «Беларускай Савецкай Энцыклапедыі» (1969―1975)^[1].

Пад рэдакцыяй Л. С. Абецэдарскага выйшлі дапаможнікі для школ «Старонкі нашай гісторыі : кніга для чытання па гісторыі БССР у пачатковай школе» (Вольскі, В. Ф.; 1969) і «Тэрміны, імёны, даты : школьны гістарычны слоўнік» (Сувораў, Ю. М.; 1971).

Крыніцы

↑ ^а ^б ^в т. 5. Биографический справочник. Мн: Издательство «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. 29 с.
↑ Чепко, В. В. Историография БССР : Эпоха феодализма / З. Ю. Копысский, Я. Н. Мараш, В. В. Чепко. — Минск : Университетское, 1986. — С. 160—165.

Літаратура

Белазаровіч В. А. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: вучэб. дапаможнік; Установа Адукацыі «Гродзенскі Дзярж. Ун-т імя Я. Купалы». — Гродна : ГрДУ, 2006. — 345 с. — ISBN 985-417-858-7.
т. 5. Биографический справочник. Мн: Издательство «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. 29 с.
Грыцкевіч, В. П. Абэцэдарскі Лаўрэнцій Сямёнавіч / В. П. Грыцкевіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. — Т. 1.: А — Беліца / Рэдкал.: М. В. Біч [і інш.]; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мінск : БелЭн імя Петруся Броўкі, 1993. — С. 24—25.
Сташкевіч, М. С. Лаўрэнцій Абэцэдарскі : народжаны стаць гісторыкам / М. С. Сташкевіч // Беларуская думка. — Мінск, 2011. — № 7. — С. 60—65.
Абецедарский Лаврентий Семёнович // Лившиц В. М. Гордость и слава Горецкой земли. В 3-х кн. Книга 1. Учёные—земляки. — Горки: 2013. — С. 14−16.