Леў Генрыкавіч Шнірэльман

Леў Генрыкавіч Шнірэльман
руск.: Лев Ге́нрихович Шнирельма́н
Дата нараджэння	2 (15) студзеня 1905[1]
Месца нараджэння	Гомель, Расійская імперыя[2]
Дата смерці	24 верасня 1938(1938-09-24)[2][1][…] (33 гады)
Месца смерці	Масква, СССР[2]
Месца пахавання	Увядзенскія могілкі[d]
Грамадзянства	СССР
Род дзейнасці	выкладчык універсітэта, матэматык
Навуковая сфера	тэорыя лікаў, тапалогія і матэматыка
Месца працы	Паўднёва-Расійскі дзяржаўны тэхнічны ўніверсітэт[d][3][4] Матэматычны інстытут імя У. А. Сцяклова РАН[d][3] МДУ[3][4]
Навуковая ступень	доктар фізіка-матэматычных навук
Навуковае званне	член-карэспандэнт АН СССР[d]
Альма-матар	МДУ (1929)[3]
Навуковы кіраўнік	Мікалай Мікалаевіч Лузін
Вядомыя вучні	Мікалай Паўлавіч Раманаў[d][5]
Член у	Акадэмія навук СССР

Леў Генрыкавіч Шнірэльман (2 (15) студзеня 1905, Гомель — 24 верасня 1938, Масква) — савецкі матэматык. Член-карэспандэнт АН СССР (1933), доктар фізіка-матэматычных навук (1935).

Нарадзіўся 2 (15) студзеня 1905 года ў Гомелі. Бацька быў настаўнікам рускай мовы.

Самастойна, у 12 гадоў, прайшоў курс элементарнай матэматыкі, на працягу некалькі месяцаў наведваў фізіка-матэматычныя курсы для тых, хто скончыў сярэднюю школу. У 16 гадоў, звярнуўшы на сябе ўвагу выкладчыкаў курсаў, атрымаў магчымасць працягваць адукацыю ў Маскве. Скончыў Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт (1925), аспірантуру Інстытута матэматыкі і механікі Першага МДУ.

Апублікаваныя ў 1929—1930 гадах тэарэмы прынеслі навукоўцу сусветную вядомасць і сталі сапраўднай сенсацыяй у матэматыцы.

У 1931 годзе Леў Шнірэльман баў камандзіраваны на некалькі месяцаў за мяжу. Некаторы час працаваў у Гётынгене, які быў «Меккай матэматыкі» таго часу. Акрамя фенаменальных вынікаў працы ён вылучыўся тым, што «walked barefoot through the streets of Gottingen» — гуляў босым па вуліцах Гётынгена. Адно з германскіх выдавецтваў прапанавала Шнірэльману выдаць манаграфію, але пасля прыходу да ўлады нацыстаў гэтым планам здейсніцца стала немагчыма.

З 1934 года працаваў у Матэматычным інстытуце АН СССР імя Сцяклова. У той жа час ён шмат працаваў з моладзю, чытаў лекцыі, прымаў удзел у арганізацыі першай матэматычнай алімпіяды сярод школьнікаў, быў адным з заснавальнікаў матэматычнага гуртка для школьнікаў пры МДУ.

24 верасня 1938 года скончыў жыццё самагубствам у Маскве (магчыма, з-за тагачасных рэпрэсій). Пахаваны ў Маскве на Увядзенскіх могілках.

Навуковыя працы па тэорыі лікаў, тапалогіі, варыяцыйным злічэнні. Развіў тапалагічныя метады варыяцыйнага злічэння (1927—29 з Л. А. Люстэрнікам), рашыў задачу А. Пуанкарэ аб трох геадэзічных (1929). Даказаў тэарэму аб расфарбоўцы n-мернай сферы ў n + 1 колераў (тэарэма Борсука—Улама—Шнірэльмана). Даказаў, што ўсялякі цэлы лік можа быць прадстаўлены ў выглядзе сумы абмежаванай колькасці простых лікаў (1930), чым даў першае прыбліжэнне да рашэння праблемы Гольдбаха.

Адзін з выдатнейшых матэматыкаў 1930-х гадоў. Існуе легенда, што калі Шнірэльман у 16 гадоў прыехаў у Маскву паступаць ва ўніверсітэт, у яго сшытку ўжо была запісана тэарэма, якая пазней прынесла яму сусветную вядомасць.

Асоба выдатных і шматгранных здольнасцяў, апроч заняткаў матэматыкай, маляваў і пісаў вершы.

Лазар Аронавіч Люстэрнак, які шмат працаваў разам з Львом Генрыкавічам, пазней успамінаў, што іх настаўніку Мікалаю Мікалаевічу Лузіну неяк прыснілася, што да яго прыйшоў юнак падобны на Шнірэльмана і вырашыў праблему кантынуўма. Пасля гэтага пабачыўшы Шнірэльмана ўпершыню Лузін прыняў яго як пасланніка нябёсаў. Але ж праблему кантынуўма Шнірэльман вырашыць не паспеў, і чалавецтву прыйшлося чакаць яшчэ 60 гадоў.

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — С. 448. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).

• Тихомиров В. М., Успенский В. А. Лев Генрихович Шнирельман // Квант : часопіс. — 1996. — № 2. — С. 2-6.