Любоў Міхайлаўна Панчанка
Любоў Міхайлаўна Панчанка (укр.: Любов Михайлівна Панченко; нар. 2 лютага 1938, в. Яблунька, Кіеўская вобласць, УССР — 30 красавіка 2022, Кіеў, Украіна) — украінская мастачка-мадэльер[2], ганаровая грамадзянка горада Бучы, лаўрэат прэміі імя В. Стуса (2001)[3], член Саюза Украінак[4]. Належала да групы мастачак-шасцідзесятніц, якія адраджалі ўкраінскую культуру ў часы хрушчоўскай адлігі[5]. Памерла ў выніку акупацыі Бучы расійскімі войскамі ў 2022 годзе. БіяграфіяНарадзілася мастачка 2 лютага 1938 года ў сяле Яблунька (з 1966 года — у межах пасёлка Буча, цяпер частка горада Буча), што на Кіеўшчыне[6]. У канцы 1950-х скончыла Кіеўскае вучылішча прыкладнога мастацтва (аддзел вышывання)[2]. Пасля працавала ў кравецкай майстэрні і адначасова пашырала свае гарызонты пазнання мастацтва, захапілася лінарытам. У 1968 годзе паступіла на вячэрняе аддзяленне факультэта графікі Украінскага паліграфічнага інстытута імя І. Фёдарава[2]. У 1960-я гады наведвала Клуб творчай моладзі «Сучаснік», стала членам літаратурнай секцыі «Брама». Любоў Панчанка працавала ў праектна-канструктарскім тэхналагічным інстытуце мастачкай-мадэльерам і ў Рэспубліканскім Доме мадэляў. На той час прыпадае росквіт яе яркага таленту: яна стварае серыю акварэляў, мадэлі адзення, узоры гафту, графічныя застаўкі да кніг, жывапісныя палотны. Нямала распрацовак яе вышывак публікаваліся ў часопісе «Савецкая жанчына»[4]. Любоў Панчанка адстойвала ўкраінскую мову і культуру. Яна малявала велікодныя яйкі, вышывала нацыянальныя строі для хораў, збірала грошы для дапамогі палітзняволеным, якія адбывалі пакаранне «за антысавецкую агітацыю і прапаганду». Пры яе ўдзеле ў Кіеве адрадзілася традыцыя калядаванняў і вяртэпу[7]. Жыла ў Лясной Бучы. 30 красавіка 2022 года, паводле паведамлення гарадскога галавы горада-героя Украіны Бучы Анатоля Федарука, Любоў Міхайлаўна памерла ў бальніцы на 85-м годзе жыцця, пасля месяца галадоўкі ў акупаванай Бучы. «Жанчына адышла ў вечнасць на 85-м годзе жыцця. Любоў Панчанку не змаглі зламаць у КДБ, але мастачка вельмі пацярпела падчас новага расійскага нашэсця»[8]. Пахавана 2 мая 2022 года ў Бучы, на Яблунскіх могілках, побач з магілай свайго мужа, мастака Аляксея Алейніка. ВыставыУ 2008 годзе ў Нацыянальным музеі літаратуры Украіны экспанавалася юбілейная выстава любові Панчанкі — больш за 150 твораў: жывапіс, графіка, аплікацыя. Яўген Сверсцюк, праваабаронца, пісьменнік тады заўважыў: «Гэтыя працы відавочна нясуць пячатку геніяльнасці. Яна жыве ў сваім свеце, яна адкрывае нам гэты свет»[2]. У 2014 годзе ў музеі Грушэўскага у Кіеве была прадстаўлена экспазіцыя «Свет мой!»[9]. Зараз працы Панчанкі можна ўбачыць у прыватных калекцыях яе сяброў, а таксама ў Музеі Шасцідзесятніцтва у Кіеве. Гераіня арт-гульніУ 2021 годзе Саюз украінскіх аніматараў стварыў серыю інтэрактыўных навэл «60. Страчаныя скарбы». Гэта праект пра мастачак-шасцідзесятніц, якія супрацьстаялі таталітарнаму рэжыму і падвяргаліся рэпрэсіям з боку савецкай улады. Украінскія аніматары стварылі гульню праект з мінігры, галоўнай гераіняй якой стала Любоў Міхайлаўна Панчанка[10]. Гераіня фотадакументальнай выставы «Камунізм=Рашызм»Мастачка з’яўляецца адной з гераінь фотадакументальнай выставы «Камунізм=Рашызм», якую распрацаваў Архіў нацыянальнай памяці[11]. Выстава «Камунізм = Рашызм» — гэта 13 гісторый пра ўкраінцаў ХХ і ХХІ стагоддзяў, якія пацярпелі ад савецкай і расійскай улады. Гісторыі выбраны не выпадкова — яны праводзяць паралель паміж злачынствамі камунізму і рашызму. Зноскі
Спасылкі
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
