Магіла ахвяр фашызму (Магілёў)

Помнік
Магіла ахвяр фашызму
53°54′03″ пн. ш. 30°21′15″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжанне	Магілёў
Дата пабудовы	1965 год

Магіла ахвяр фашызму — мемарыял на Яўрэйскіх (Машэкаўскіх) могілках у г. Магілёве. Пахаваны 2208 яўрэяў з Магілёўскага гета, расстраляных нямецка-фашысцкімі акупантамі 3 кастрычніка 1941 года^[1].

У кастрычніку 1941 акупанты правялі дзве «акцыі» (такім эўфемізмам гітлераўцы называлі арганізаваныя імі масавыя забойствы) па знішчэнні гета на Дубравенцы^[2]. Першае масавае забойства адбылося 2-3 кастрычніка 1941 года. Забойцамі яўрэяў былі айнзатцкаманда 8, 316-ы і 322-і паліцэйскія батальёны, а таксама 51-ы ўкраінскі ахоўны батальён і паліцэйскі атрад «Вальдэнбург», якія забілі 2 273 яўрэі^[3] — 65 з іх забілі прама ў гета 2 кастрычніка года, астатніх 2 208 чалавек спачатку загналі на завод імя Дзімітрава, а затым расстралялі 3 кастрычніка на Машэкаўскіх могілках.

У 1965 годзе на магіле пастаўлены мармуровы абеліск^[1] вышынёй 4 м^[4]. Надпіс на помніку гаворыць пра «савецкіх грамадзян», не ўдакладняючы абставіны і нацыянальнасць загінулых.

• 30. Магіла ахвяр фашызму // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Магілёўская вобласць. — 408 с., іл.