Масарэцкі тэкст

Масарэцкі тэкст
Кароткая назва	MT, 𝕸, TM, MT, TM, МТ, МТ, נוה״מ і TM
Выданне або пераклад	Танах
Мова твора або назвы	іўрыт

Масарэцкі тэкст (іўр.: נוסח המסורה, у біблейскай тэксталогіі MT, 𝕸, або ${\displaystyle {\mathfrak {M}}}$) — сярэднявечная рэдакцыя адной з груп старажытных тэкстаў Танаха (Яўрэйскай Бібліі), прызнаная ў рабінскім асяроддзі ў якасці адзінага святога тэксту^[1]. Мала адрозныя адна ад адной формы гэтага тэксту перапісваліся і распаўсюджваліся ў ліку, які перавышае іншыя рэдакцыі; нестандартныя тэксты паслядоўна знішчаліся. Канчатковы зафіксаваны від МТ набыў да X стагоддзя н.э.^[2][3]

Рукапісы Мёртвага мора паказалі існаванне больш ранніх, так званых протамасарэцкіх версій Танаха, якія, у адрозненне ад масарэцкага тэксту, пазбаўлены агаласовак і акцэнтных знакаў, а таксама ў шэрагу месцаў разыходзяцца паміж сабой і выпрацаваным масарэцкім тэкстам ^[4]. У I стагоддзі н.э. цэнтральная роля протамасарэцкіх тэкстаў узрасла з прычыны паслаблення ці знікнення іншых плыняў у іўдаізме. У іўдаізме масарэцкі тэкст стаў асноўным тэкстам Бібліі і ў Новы час вызначальным тэкстам для Старога Запавету ў хрысціянстве і ў навуковым свеце^[1]. Гэты тэкст перапісваўся з асаблівай дбайнасцю, а ў перыяд VII—X стагоддзяў група яўрэйскіх навукоўцаў — масарэтаў дадала да яго Масару, гэта значыць агаласоўкі ў яўрэйскім лісце і агаласоўкі і акцэнтныя знакі для правільнага вымаўлення слоў тэксту і нататкі масарэтаў для дакладнага яго перапісвання^[1]. Масара была створана на аснове старажытнай традыцыі, але ключавую ролю ў яе замацаванні і распаўсюджванні адыграла ў X стагоддзі сям’я Бэн-Ашэраў з Тыверыі^[5]. Тэкст, выпрацаваны масарэтам Ааронам бен Ашэрам, ляжыць у аснове сучаснай Яўрэйскай Бібліі.^[6]. Найстарэйшыя рукапісы масарэцкага тэксту, якія захаваліся фрагментарна, адносяцца да IX стагоддзя. Да пачатку XXI стагоддзя найстаражытнейшым цалкам захаваным масарэцкім рукапісам Танаха з’яўляецца манускрыпт, створаны каля 1008 года і названы Ленінградскім кодэксам.^[2] Пры гэтым захавалася не менш за 6000 рукапісаў, якія змяшчаюць як поўны, так і частковы тэкст Танаха з Масарой, іх капіраванне працягвалася да пачатку XVI стагоддзя.

Аўтарытэтнае друкаванае выданне МТ выпусціў Даніэль Бомберг у Венецыі ў 1524—1525 гадах, яно застаецца адной з найважнейшых крыніц для навуковых выданняў. Ленінградскі кодэкс пакладзены ў аснову навуковага выдання Biblia Hebraica Stuttgartensia. Сучасныя ізраільскія крытычныя выданні Танаха грунтуюцца на Алепскім кодэксе. Масарэцкі тэкст з’яўляецца асновай для старазапаветнай часткі Бібліі Лютэра, Бібліі караля Якава, кананічных кніг Сінадальнага перакладу і Новай Вульгаты^[7].

У тэкст не ўключаны другакананічныя кнігі. Таксама адрозніваюцца нумарацыя і змест псалмаў у псалтыры.

Псалом 151 адсутнічае ў масарэцкім тэксце.

• Кніга псальмаў у перакладзе Лукаша Дзекуць-Малея і Антона Луцкевіча
• Псалтыр у перакладзе Яна Станкевіча і Майсея Гітліна
• Кніга Псальмаў у перакладзе Біблейскага таварыства ў Рэспубліцы Беларусь
• Псальмы ў перакладзе Антонія Бокуна
• Псальмы ў перакладзе Э. К. Сабілы, С. А. Малахава