Намазга-Дэпэ

Намазга-Дэпэ (туркм.: Namazga depe, «малітоўны пагорак») — помнік археалогіі неаліту, меднага і бронзавага вякоў на тэрыторыі Туркменістана. Агульная плошча — каля 70 га.

Намазга-Дэпэ месціцца за 80 км на ўсход ад Ашгабада каля мяжы з Іранам. Быў адкрыты і даследаваны ў другой палове XX ст. археолагамі В. М. Масонам^[ru] і В. І. Сарыяніды.

Неалітычнае паселішча ўзнікла на месцы Намазга-Дэпэ 8200 гадоў таму. У раннім медным веку яго жыхары пачалі займацца сельскай гаспадаркай. Вырошчвалі мяккую пшаніцу, трымалі кароў, коз, авечак. Палеагенетычныя даследаванні паказалі, што генетычны склад насельніцтва Намазга-Дэпэ амаль не змяняўся з часоў неаліту. Хаця навукоўцы мяркуюць, што ў медным веку магла прысутнічаць міграцыя выхадцаў з суседняга Іранскага нагор’я, якія прынеслі новыя навыкі.

У перыяд існавання Бактрыйска-Маргіянскага археалагічнага комплекса Намазга-Дэпэ набыў памеры горада. У ім развіваліся рамёствы, вялося планавае будаўніцтва вуліц. Мяркуецца, што колькасць насельніцтва магла дасягаць 5 000 — 10 000 чалавек. Аднак з пачатку 2 тысячагоддзя да н.э. пачаўся заняпад, колькасць насельніцтва рэзка скарацілася. Прычынамі маглі быць пагроза з боку качэўнікаў-індаеўрапейцаў і змены клімату, якія вымушалі мясцовых жыхароў перасяляцца на паўднёвы ўсход.

Паселішча на месцы Намазга-Дэпэ праіснавала прыкладна да IV ст. да н.э.