Пермскі звярыны стыль  Пермскі звярыны стыль (Шаманскія малюнка, Чудскія абразкі, Культавае ліццё) — разнавіднасць звярынага стылю, бронзавай мастацкай пластыкі VII ст. да н.э. — XII ст. н. э.[1] лясной і леса-тундравай зоны Паўночна-Усходняй Еўропы і Заходняй Сібіры ад Камска-Вяцкага басейна да водападзелу Енісея-Обі. Прадметы, выкананыя ў звярыным стылі, у многіх музеях Расіі, у тым ліку Чэрдынскім краязнаўчым музеі, калекцыях Пермскага дзяржаўнага ўніверсітэта, Дзяржаўнага гістарычнага музея, Дзяржаўнага Эрмітажа і іншых. ГісторыяНа тэрыторыі Прыкам'я вельмі рана зарадзілася металургія. Недалёка ад сучаснага вёскі Аралава знойдзены ліцейныя формы і тыглі для ліцця медзі, якія адносяцца да X—IX стст. да н. э. (Ананьінская культура)[2]. Хутчэй за ўсё, металургамі пермскага звярынага стылю былі жанчыны: на карысць гэтай версіі кажуць знаходкі ліцейных формачак у жаночых пахаваннях. Стыль з’явіўся пад уплывам аналагічнага скіфскага звярынага стылю. Навукоўцы лічаць, што дадзены стыль мае мясцовае паходжанне. Можна выказаць здагадку пра некалькі цэнтраў ўзнікнення стылю: Томскае Прыоб’е (кулайская культура), Зауралле і Перадуралле (ананьінская культура). Збор узораў пермскага звярынага стылю і навуковая праца з імі вядзецца з канца XIX стагоддзя. Найбольш старажытныя прадметы побыту, якія адносяцца да пермскага звярынага стылю, датуюцца VIII—III да н. э. Касцяныя і рагавыя грабяні аформленыя фігуркамі птушак і іншых жывёл. Часта гэта выява лася, аленя, каня або драпежнай птушкі. У эпоху ранняга жалезнага веку пашыраецца не толькі матэрыял, на якім адлюстроўваюцца жывёлы, бронзавыя шпількі, бранзалеты, падвескі грыўны нясуць у сабе выявы новых жывёл: змей, ваўкоў, сабак, мядзведзяў. Матывы пермскага звярынага стылю аддалена пераклікаюцца з падобнымі тэмамі, якія сустракаюцца па свеце, напрыклад, у Мексіцы, а таксама распаўсюджаныя ў стылізаваных вырабах сучасных майстроў[3]. ВывучэннеВывучэнне Пермскага звярынага стылю пачалося ў канцы XIX — пачатку XX стагоддзя. Усе даследчыкі сыходзяцца на мясцовым паходжанні Пермскага звярынага стылю. У цяперашні час магчыма казаць аб пермскім звярыным стылі як аб лакальным варыянце ўрала-сібірскага звярынага стылю. Таксама даследчыкі вылучаюць і іншыя цэнтры або лакальныя варыянты урала-сібірскага стылю, напрыклад, у Томска-Нарымскім Прыоб’і, Прыкам'і, горна-лясное Зауралле. У 2010 годзе ў серыі, прысвечанай культурным феноменам Пермскага краю, выйшла кніга, названая ў прэсе[4] падручнікам або энцыклапедыяй па пермскім звярыным стылі — «Сведчанні страчаных часоў. Чалавек і свет у пермскім звярыным стылі» Аляксандра Даміняка (выдавецтва «Книжный мир»). Яна змяшчае класіфікацыю прадметаў, выкананых у гэтым стылі, а таксама захаваных на гэтых прадметах сюжэтаў. Акрамя таго, у ёй разглядаюцца магчымасці прымянення гэтых прадметаў і робіцца спроба пабудаваць карціну свету старажытных ламаватаўцаў — аўтараў пермскага стылю. Зноскі
Літаратура
Спасылкі
|
Portal di Ensiklopedia Dunia
