Прэмія імя Ханса Крысціяна Андэрсена — літаратурная прэмія, якую ўручае Міжнародны савет па кнігах для моладзі (IBBY) раз у два гады аўтару і ілюстратару, творы якіх зрабілі важны і працяглы ўклад у дзіцячую літаратуру.[1] Узнагарода за пісьменніцкую працу была ўпершыню прысуджана ў 1956 годзе, прэмія за ілюстрацыю — у 1966 годзе.
Гісторыя
Заснавана ў 1956 годзе Міжнародным саветам па дзіцячай і юнацкай літаратуры ЮНЕСКА[2] (англ.: International Board on Books for Young People — IBBY). Прэмія ўручаецца 2 красавіка — у дзень нараджэння Ханса Крысціяна Андэрсена[3][4][5][6]. Па ініцыятыве і рашэннем Міжнароднага савета ў знак глыбокай павагі і любові да Х. К. Андэрсена, у 1967 годзе дзень 2 красавіка быў абвешчаны Міжнародным днём дзіцячай кнігі. Штогод адна з нацыянальных секцый IBBY з’яўляецца арганізатарам гэтага свята.[2].
Для «дзіцячых» аўтараў гэтая прэмія — найбольш прэстыжная міжнародная ўзнагарода, яе часта называюць «Малой Нобелеўскай прэміяй».[2][7] Узнагарода прысуджаецца толькі пісьменнікам і мастакам, якія жывуць.[7]
Ідэя заснаваць прэмію належыць Еле Лепман (1891—1970)[2][3][7] — культурнаму дзеячу ў галіне сусветнай дзіцячай літаратуры. Вядомая фраза Е. Лепман: «Дайце нашым дзецям кнігі, і вы дасцё ім крылы».[3]
Кандыдаты на атрыманне прэміі вылучаюцца нацыянальнымі секцыямі Міжнароднга савета па кнігах для моладзі (IBBY).[3] Лаўрэаты — пісьменнік і мастак — узнагароджваюцца залатымі медалямі з профілем Ханса Крысціяна Андэрсена падчас кангрэса IBBY.[3] Акрамя таго, IBBY прысуджае Ганаровыя дыпломы лепшым дзіцячым і юнацкім кнігам з ліку нядаўна выдадзеных у краінах, якія з’яўляюцца членамі Міжнароднага савета.[3]
Спіс лаўрэатаў
Спіс пісьменнікаў — лаўрэатаў прэміі[4][7][8]
- 1956 — Элінар Фарджон (англ.: Eleanor Farjeon, Вялікабрытанія)
- 1958 — Астрыд Ліндгрэн (шведск.: Astrid Lindgren, Швецыя)
- 1960 — Эрых Кестнер (ням.: Erich Kästner, Германія)
- 1962 — Мейндэрт Дэ Ёнг (англ.: Meindert DeJong, ЗША)
- 1964 — Рэнэ Гіё (фр.: René Guillot, Францыя)
- 1966 — Тувэ Янсан (фінск.: Tove Jansson, Фінляндыя)
- 1968 — Джэймс Крус (ням.: James Krüss, Германія), Хасэ-Марыя Санчас-Сільва (Іспанія)
- 1970 — Джані Радары (італ.: Gianni Rodari, Італія)
- 1972 — Скот О'Дэл (англ.: Scott O'Dell, ЗША)
- 1974 — Марыя Грыпэ (шведск.: Maria Gripe, Швецыя)
- 1976 — Сесіль Бёдкер (дацк.: Cecil Bødker, Данія)
- 1978 — Пола Фокс (англ.: Paula Fox, ЗША)
- 1980 — Богуміл Ржыха (чэшск.: Bohumil Říha, Чэхаславакія)
- 1982 — Ліжыя Бажунга (парт.: Lygia Bojunga, Бразілія)
- 1984 — Крысцінэ Нёстлінгер (ням.: Christine Nöstlinger, Аўстрыя)
- 1986 — Патрысія Райтсэн (англ.: Patricia Wrightson, Аўстралія)
- 1988 — Ані Шміт (нідэрл.: Annie Schmidt, Нідэрланды)
- 1990 — Турмуд Хаўген (нарв.: Tormod Haugen, Нарвегія)
- 1992 — Вірджынія Гамільтан (англ.: Virginia Hamilton, ЗША)
- 1994 — Міціо Мадо (яп.: ま ど · み ち お, Японія)
- 1996 — Уры Орлеў (іўр.: אורי אורלב, Ізраіль)
- 1998 — Кэтрын Патэрсэн (лац.: Katherine Paterson, ЗША)
- 2000 — Ана Марыя Машаду (парт.: Ana Maria Machado, Бразілія)
- 2002 — Эйдэн Чэмберс (англ.: Aidan Chambers, Вялікабрытанія)[9]
- 2004 — Марцін Уодэл (англ.: Martin Waddell, Ірландыя)[10]
- 2006 — Маргарэт Махі (англ.: Margaret Mahy, Новая Зеландыя)[11]
- 2008 — Юрг Шубігер (ням.: Jürg Schubiger, Швейцарыя)[12]
- 2010 — Дэвід Алманд (англ.: David Almond, Вялікабрытанія)[13]
- 2012 — Марыя Тэрэса Андруэта (ісп.: María Teresa Andruetto, Аргенціна)[14]
- 2014 — Нахоко Уэхасі (яп.: 上 橋 菜 穂 子, Японія)[15]
- 2016 — Цао Вэньсюань (кіт. 曹文轩, КНР)[16]
- 2018 — Эйко Кадоно (яп.: 角 野 栄 子, Японія)[17]
- 2020 — Жаклін Вудсэн (англ.: Jacqueline Woodson, ЗША).[18]
- 2022 — Мары-Од Мюрай (фр.: Marie-Aude Murail, Францыя).[19]
Спіс мастакоў-ілюстратараў — лаўрэатаў прэміі[7][8]
Зноскі
Спасылкі
 |
---|
пісьменнікі | | |
---|
мастакі -ілюстратары | |
---|